تربیت اخلاقی مقدم بر تربیت سیاسی است/ فضیلت‌کشی و اخلاق‌‌کشی بر سیاست مقدم نشود
گروه سیاست و اقتصاد ــ عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم گفت: اگر ما پذیرفتیم که منافع جمع مقدم بر منافع فرد است و انسان‌ها باید از نظر اخلاقی تربیت شوند نه از نظر سیاسی، شاید بتوانیم سیاستمان اخلاقی تربیت کنیم.
حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل‌میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، در رابطه با نسبت میان اخلاق و سیاست اظهار کرد: زمانی فیلسوفان عقیده داشتند که اگر سیاست را از اخلاق جدا کنیم، سیاست کاملاً معنای خود را از دست می‌دهد. آنها معتقد بودند که اگر فضیلت‌های جامعه را نادیده بگیریم، هر سیاستی که قصد پیاده‌سازی آن را داشته باشیم فاقد ارزش می‌شود. ماکیاولی، معتقد بود که باید سیاست را دنبال کرد و به اخلاق و فضیلت‌های اخلاقی اعتنا نداشته باشیم.
وی افزود: این دسته معتقدند تنها باید به هدف توجه داشته باشیم و هرگونه فضیلت‌کشی در راه هدف اشکالی ندارد، متأسفانه این شیوه تفکر ماکیاولی هنوز هم در بسیاری از کشورها با اینکه از بُعد نظری مردود شده است، اما از بُعد عملی همچنان دنبال می‌شود. مثلاً اگر به کسی به جرم مخالف اسلام یا انقلاب بودن، بهتان دروغ زدیم و شخصیت او را از بین بردیم، همان شیوه تفکر را دنبال کرده‌ایم، یعنی فضیلت‌کشی کرده‌ایم تا طرف مقابل را از پا درآوریم.
این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه چنین مواردی به هیچ عنوان در قاموس حضرت علی(ع) جایی ندارد، گفت: ایشان می‌فرمایند: «چیزی که باید خود را برای آن فدا کنیم، فضیلت و اخلاق است». یعنی اخلاق باید جلودار سیاست باشد، نه سیاست جلودار اخلاق. به همین خاطر است که ایشان در پاره‌ای از جنگ‌ها با اینکه ممکن بود شکست بخورند، هیچگاه اخلاق را زیر پا نگذاشتند. در جنگ صفین اصحاب ایشان به معاویه حرف‌های بدی می‌زدند، اما ایشان فرمودند که من این حرف‌ها را دوست ندارم، چراکه کاملاً غیراخلاقی هستند و اگر قرار باشد در حین مبارزه، غیراخلاقی عمل کنیم، پس مبارزه کردن چه سودی دارد؟
فضیلت‌کشی و اخلاق‌‌کشی بر سیاست مقدم نشود
فاضل‌میبدی با بیان اینکه امروزه در بسیاری از کشورها فضیلت‌کشی و اخلاق‌‌کشی بر سیاست مقدم شده است، تصریح کرد: بسیاری به این قائل هستند که باید طرف مقابلشان را از بین ببرند، حتی اگر در این میان اصول اخلاقی نیز از بین برود، زیرا معتقدند مهم‌ترین مسئله تنها حفظ حاکمیت موجود است.
وی با اشاره به راهکارهای متفکران اسلامی در این رابطه گفت: متفکران اسلامی از غزالی گرفته تا فارابی هر کدام تئوری هاص خود را دارند، اما همگی متفق‌القول هستند که حاکم باید حکیم باشد و فرد حکیم، فیلسوفی است که اخلاق را مبنای کار خود قرار می‌دهد. پیامبر(ص) فرمودند: «انی بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق؛ من برای کامل کردن مکارم اخلاق برگزیده شدم.» اما در عمل می‌بینیم که در طول تاریخ حاکمان مسلمان سیاست را مقدم بر اخلاق دانستند.
وی با بیان اینکه سیاست اخلاقی از بطن حاکمیت شروع می‌شود، تأکید کرد: اگر ما پذیرفتیم که منافع جمع مقدم بر منافع فرد است و انسان‌ها باید از نظر اخلاقی تربیت شوند نه از نظر سیاسی، شاید بتوانیم سیاستمان را اخلاقی کنیم، اما زمانی که تصور کنیم همه دنیا علیه ما هستند و ما هم باید اقدامی مقابل آن انجام دهیم، هرگز به نتیجه درستی نخواهیم رسید.
این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: قدرت در جوامع محدود و همواره میان احزاب مختلف در گردش است، حال اگر احزاب در جامعه آزاد باشند و همه بتوانند انتقاد کنند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد. اما اگر تنها اسمی از دموکراسی را در جامعه داشته باشیم، در حالی‌که احزاب آزاد نبوده و راه انتقاد بسته باشد، اخلاق از بین خواهد رفت.
انتهای پیام
