استفاده از المان‌های قرآنی در طراحی احتیاط می‌خواهد
کانون خبرنگاران نبأ ــ یکتا اصغرزاده، پژوهشگر حوزه میراث ناملموس گفت: در نخستین هکاتون قرآنی کشور تلاش می‌شود تا علاوه بر نکاتی که از مفاهیم سوره کوثر استخراج می‌شود، فرهنگ و هویت ایرانی نیز اضافه شود؛ این امر در عین زیبایی، سختی خودش را هم دارد چون باید مراقب انتقال معانی قرآنی باشیم که تحریفی صورت نگیرد.
یکتا اصغرزاده، کارشناس صنایع دستی و گرافیک و ارشد مرمت آثار تاریخی و اشیای فرهنگی، پژوهشگر حوزه میراث نا ملموس و میراث معنوی، از جمله کارشناسان حاضر در نخستین هکاتون قرآنی طراحی لباس و زیورآلات در گفت‌و‌گو با کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ گفت: در این رویداد دوستان را در بخش ایده‌پردازی و انتخاب المان برای کار راهنمایی می‌کنم.
وی با اشاره به اینکه اسلام دین رسمی ما است؛ و علاوه بر سنت‌های این آیین، وابستگی‌های فرهنگی، تاریخی و ادبی غنی‌ای نیز داریم، گفت: این پیشینه قوی به ما در انتخاب المان و ایجاد نقش یا طراحی برای پوشش و لباس کمک شایانی می‌کند. چون بنیان هر طرحی که ارائه می‌شود؛ کانسپت، توضیح و پیشینه و داستانی دارد. اینجا نیز در نخستین هکاتون قرآنی کشور محوریت سوره کوثر انتخاب شده است. تلاش می‌شود تا علاوه بر نکاتی که از مفاهیم این سوره استخراج می‌شود، فرهنگ و هویت ایرانی نیز اضافه شود. این امر در عین زیبایی، سختی خودش را هم دارد چون باید مراقب انتقال معانی قرآنی باشیم که تحریفی صورت نگیرد.
وی افزود: بخشی از کار ما نیز حفظ میراث معنوی و پرداختن به جنبه‌های ناشناخته سنت‌هایی که در گوشه و کنار کشور به چشم می‌خورد و می‌توان منبع الهام و ایده برای طراحان لباس باشد. به‌عنوان مثال چند سال پیش در جشنواره خلیج فارس پژوهشی درباره مراسم «زار» و آیین بومی جن‌گیری انجام دادم که البته این آیین مربوط به درمان بیماری صرع به زبان علمی کنونی است. این پژوهش مربوط به نوع لباسهایی بود که در اجرای این آیین در جنوب کشور پوشیده می‌شود، حتی رنگی برای آن انتخاب می‌شود و نقوشی روی بدن فرد بیمار می‌کشند و .. همه و همه می‌تواند برای یک طراح الهام‌بخش باشد.
یکتا اصغرزاده که در حال حاضر مسئول آزمایشگاه «مجموعه یکتا آرت» نیز هست، به مشکلات موجود در رنگ پارچه و پارچه‌سازی اشاره و تصریح کرد: در خصوص ابزار و مواد برای چاپ روی پارچه فقر جدی داریم و این صنعت به‌شدت وابسته به خارج است. با وجود این مشکل با راه‌اندازی آزمایشگاه اختصاصی تلاش کردیم رنگ‌هایی را کاملاً با مواد و ابزار ایرانی مخصوص پارچه تولید کنیم که این امر محصول کاری پژوهشی بود که مدت‌ها قبل در جریان تحقیق روی آثار موزه‌ای اتفاق افتاد. مجموعه لباسهایی در مخزن البسه کاخ نیاوران در حال از بین رفتن بود که با احیای آن‌ها متوجه شدیم چقدر نیاز است در صنعت نساجی و بخش شیمی رنگ پیشرفت کنیم.
اصغرزاده بر ضرورت توجه به پیشینه هنرهای سنتی و المان‌ها در آداب و رسوم ایرانی تأکید و اظهار کرد: تمام طراحان باید با شناسایی و تحقیق روی طرح‌هایی که ارائه می‌دهند، بدانند ایده‌های خود را برای چه قشری می‌آفرینند و اساساً جامعه هدف و مخاطب خود را نیاز‌سنجی و سپس به ارائه طرح و تولید محتوا اقدام کنند.
او افزود: متأسفانه در بسیاری از طرح‌های موجود در لباسهایی که به بازار عرضه می‌شود، هیچ پیشینه‌ای لحاظ نشده و اگر هم باشد هم‌خوانی با آن لباس و اثری که ارائه شده است؛ ندارد. چون برخی طراحان بدون فکر روی پیشینه خاص یک طرح، المانی را مثلا از دوره ساسانی، هخامنشی و ماد اقتباس می‌کنند و در قسمتی از لباس به‌کار می‌گیرند بدون اینکه بدانند چیدمان و کلاژ درستی نداشته‌اند. بعضاً در جلسات دفاع پایان‌نامه‌ها دیده‌ام مثلا دانشجویی هنر سوزن‌دوزی یک منطقه‌‌ای از ایران را روی کفش، عرضه و پیاده کرده بی‌آنکه بداند عرضه این طرح نه‌تنها خدمت به حفظ میراث آن منطقه نبوده بلکه با این انتخاب ناآگاهانه، به هنر بومی و مقدس مردمان آن خطه توهین هم کرده است!
این پژوهشگر حوزه میراث نا ملموس در ادامه پیرامون انتخاب سوره کوثر برای این هکاتون قرآنی گفت: جناب خاکی، سرپرست مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی در افتتاحیه این رویداد تأکید داشت که موضوع انتخاب شده نباید منحصر به این باشد که کار مربوط به یک مجموعه قرآنی است؛ چراکه قرآن نه‌تنها یک کتاب دینی، بلکه ادبیاتی غنی و کتابی سراسر علم و دانش است؛ این مقوله برای شرکت‌کنندگان مایه الهام خوبی شد. مایه افتخار ما است که کتاب دینی‌مان مملو از آیات الهام‌بخش است اما حتما برای استخراج مفاهیم آن باید کارشناسان قرآنی ورود کنند و درک معانی واژگان قرآنی از عهده هر طراحی بر نمی‌آید.
یادآور می‌شود؛ هکاتون طراحی لباس و زیور آلات با محوریت سوره کوثر به همت مرکز رشد واحدهای فناور هنرهای قرآنی از تاریخ ۴ اسفند آغاز شده و تا ۷ این ماه در مجتمع شرکت‌های دانش‌بنیان صندوق نوآوری و شکوفایی واقع در میدان ونک، خیابان ملاصدرا، تقاطع بزرگراه کردستان به سمت شمال، کوچه زاینده‌رود شرقی، ساختان شماره ۲۴ در حال برگزاری است.
مهسا اسفندیاری
انتهای پیام
