تصور همکاری علمی در دانشگاه خیالی جامد است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، قاسم درزی امروز در نشست علمی دانشکده علوم قرآنی مشهد با بیان اینکه مرزبندی دانشی درستی در فضای علمی ما وجود ندارد، اظهار کرد: در فضای علمی ما برای مثال ریاضیدان و فیلسوف در دو دسته علمی پایه و علوم انسانی قرار می گیرد، این در حالی است که این دو صرفا از تفکر خود برای پیشبرد کار استفاده می کنند و خیلی به هم نزدیک هستند.

 

این پژوهشگر مطالعات میان رشته‌ای با بیان اینکه ابتدا باید تعامل حوزه های دانشی را درک کنیم و در تفکر خود تغییر ایجاد نماییم، گفت: در میان علوم، آن علمی پیشتازتر است که بتواند با سایر علوم ارتباط بگیرد و نمونه ای موفق در این مورد را می توان پیشرفت فیزیک در زمان معاصر دانست. اساتید دانشگاه تأکید بر استقلال رشته خود دارند و تلاش می‌کنند این رویکرد در دانشگاه حفظ شود و همواره می گویند کار ما در رشته ای که هستیم به سایر رشته ها و دانشکده ها مرتبط نیست.

 

وی بیان کرد: میان رشته ای از دو مولفه رشته و تعامل تشکیل شده است و در تعریف رشته یک ایهام سه گانه بین معرفت، علم و دانش وجود دارد. تعامل بین رشته ها کثرت گرایی در مقابل حصرگرایی روش شناختی است؛ میان رشته ای آنی اتفاق نمی افتد و یک فرآیند گسترده و پیچیده است.

 

درزی با تشریح فرآیند میان رشته ای گفت: این فرآیند عبارت است از استخراج رهیافت های رشته های گوناگون و تلفیق بینش‌ها از طریق گفت و گو که حاصل آن یک ادراک جامع خواهد بود.

 

این پژوهشگر افزود: وقتی ما دیدگاه های مختلف در رشته های مختلف را استخراج می کنیم و یک کار میان رشته ای را آغاز می‌کنیم، نمی‌توان گفت که یک کار ساده است چرا که دانشمندان علوم مختلف باید با هم گفت و گو کنند و بتوانند یکدیگر را متقاعد کنند. این فرآیند متقاعدسازی یک دیدگاه جامعه شبکه‌ای را تشکیل دهد که ما به این ادراک جامع نتیجه پژوهش میان رشته‌ای می‌گوییم که البته این گفت و گو باید با یک همدلی ایجاد شود.

 

درزی ادامه داد: پژوهشی میان رشته ای به این نتیجه رسیده است که مجموع تاثیرات ایدئولوژیک، سندروم E گرایش‌ها، مطالبات سیاسی، دستورات مافوق و سایر عوامل سبب به وجود آمدن تروریسم در زمان معاصر ما شده و این نتیجه یک ادراک کامل در آمده از نظرات علمی در رشته های متفاوت است.

 

وی گفت: بسیاری از مشکلات به وجود آمده در جامعه ما از این جهت است که نگاه میان رشته ای وجود ندارد برای مثال اگر در بلند مرتبه سازی شهری هر یک از مولفه ها در علوم مختلف مد نظر نباشد مشکلاتی مثل آلودگی هوا آلودگی منابع آبی و سایر مشکلات به وجود می آید چرا که موضوعات با جنبه‌های مختلف در هم تنیده شده است.

 

درزی ادامه داد: ما اگر بخواهیم رویکرد قرآن در رابطه با زنان را بفهمیم باید به مفهوم جنسیت با عوامل مختلفی که به آن مرتبط می شود، از جمله عامل حکومتی، خانوادگی، بندگی و سایر موارد نظر داشته باشیم و به صرف یکی از این رویکردها نمی توان نظر و حکمی اعلام کرد. در هر یک از این رویکردها جنبه های مختلفی وجود دارد و یک روند خطی ثابت نیست.

 

وی با اشاره به ویژگی تلفیق در میان رشته ای به عنوان کرد: چند رشته‌ای و فرارشته‌ای ذیل عنوان میان رشته قرار می گیرد. در چند رشته ای هرکس مستقل کار خود را انجام می دهد و در نهایت نتیجه جمع بندی می شود و دانشمندان نیز در این مسیر ارتباطی با هم ندارند.

 

درزی با اشاره به پروژه کروپوس که با هدف ارزیابی ادبی متن قرآن انجام می شود، اظهار کرد: علوم مختلفی از جمله ادبیات، زبان شناسی، تاریخ، زیست شناسی و فیزیک در این پروژه دخیل است و برای این هدف تمام این مراحل در علوم مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. جمع بندی این چند علم در کنار هم با وجود حوزه‌های مختلف پژوهش یک نتیجه را به حاصل خواهد داشت.

 

وی با بیان ناکارآمدی چند رشته‌ای در برخی پژوهش ها ادامه داد: در جایی که لازم است بینش‌های علوم مختلف مورد بررسی قرار گیرد و حرکت و پیشرفت به صورت فله‌ای انجام شود، نمی‌توان نتایج پژوهش در هر علم را با کنار هم قرار دادن به نتیجه رساند چون این یک فرآیند خطی تولیدی نیست بلکه این کار از ورای گفت و گو به نتیجه می‌رسد. ما اگر بخواهیم در رابطه با حیات طیبه مطالعه داشته باشیم، شاید با هر یک از عوامل تعریف خود به نتیجه برسیم اما این پاسخگوی سوالات سایر افراد نخواهد بود و اینجاست که رویکرد میان رشته ای تنها راه پاسخگویی خواهد بود.

 

عضو پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی افزود: ما عمدتا جنبه متنی قرآن را مورد توجه داریم و قرآن را در حد یک متن تنزل می‌دهیم. باید توجه کنیم که پیچیدگی بسیاری در فرهنگ خواننده و مخاطب وجود دارد که ما در بسیاری از موارد آن را در نظر نمی گیریم و خواننده صرفا تعبدی تفسیر را می‌پذیرد و فهمی از آن ندارد.

 

درزی با اشاره به توبه نامه فیزیکدانان پس از بروز مشکلاتی از به نتیجه رسیدن شکافت هسته‌ای، بیان کرد: این توبه نامه یک سیلی به تخصص گرایی است و معنای آن این است که ما فیزیکدان ها اطلاع جامعی از سایر علوم از جمله مردم شناسی، زیست شناسی و سایر موارد نداشتیم و عواقب آن را در نظر نگرفتیم و صرفا برای تسهیل امور انسانی تلاش کردیم؛ در سایر رشته ها هم اگر اینگونه نباشد، دانشمندان مجبور به نوشتن توبه نامه خواهند شد.

 

انتهای پیام