در دانشکده علوم قرآنی ملایر؛
پایان‌نامه با موضوع ساختارشناسی سوره‌های قرآن دفاع شد
کانون خبرنگاران نبأ ــ جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد با موضوع «ساختارشنـاسی سور مسـبحات و سـور میـانی با تأکـید بر انسجام مضمونی» در دانشکده علوم قرآنی شهرستان ملایر برگزار شد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ جلسه دفاع از پایان‌نامه «ساختارشنـاسی سور مسـبحات و سـور میـانی با تأکـید بر انسجام مضمونی» با نگارش آسیه بیات، دانشجوی رشته علوم قرآنی در مقطع کارشناسی ارشد، با راهنمایی محمدرضا محمدی پیام و داوری رضا مهدیان‌فر، روز گذشته، 20 اسفندماه در دانشکده علوم قرآنی شهرستان ملایر برگزار شد.
چکیده این پایان‌نامه به شرح ذیل است:
نظریه ساختارگرایی بهعنوان رویکردی تحلیلی در زبان‌شناسی است که در آن هر عنصر، درون مجموعه وابسته به آن بررسی می‌شود تا معنای آن از خلال بافت و سیاق سخن استخراج شود. این نظریه در تفسیر قرآن، نگرشی نوین اما ریشه‌دار است که با پدید آمدن نظریه وحدت موضوعی سوره‌ها و در پرتو بحث از تناسب و ارتباط بین آیات قرآن شکل گرفته است و موجب درک جلوه‌ای جدید از اعجاز قرآن کریم و مقابله با شبهه پراکندگی و گسیختگی آیات شده و در حقیقت همان نگرش کلی و منسجم به قرآن است و می‌توان آن را در سوره یا سوره‌هایی از قرآن کریم به شکل تطبیقی و بهعنوان مصداق مؤید دنبال کرد.
در پژوهش حاضر گروه سور مسبحات (سوره اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن، اعلی) و سور میانی (مجادله، ممتحنه و منافقون) انتخاب شده؛ که تأکید فراوان روایات به فضیلت تلاوت مسبحات، موجب این گزینش بوده است و در آن ساختارشناسی براساس نظریه انسجام مضمونی دنبال شده و در ضمن آن، ابتدا به بیان سیر تطور در موضوع انسجام مضمونی و رویکردهای آن و نظریات مرتبطی چون تناسب، وحدت موضوعی و معناشناسی، پرداخته شده تا چارچوب دقیق ساختارشناسی و روش تطبیق آن مشخص شود.
همچنین در این پژوهش نشان داده شده است که سور مسبحات و سور میانی براساس دسته‌بندی سیاق، هر کدام دارای ساختاری مستقل و در عین حال مرتبط با مجموعه مسبحات هستند و میان سور مسبحات و سور میانی، تناسب مضمونی با رویکرد معناشناسی ساخت‌گرای تسبیح وجود دارد، به شکلی که هر یک کامل‌کننده بخشی از پازل مفهومی تسبیح هستند که برای نخستین‌بار است در بیان تناسب مضمونی، چنین روشی دنبال شده؛ که البته به معنای نفی وجود سایر تناسب‌ها نیست.
در نهایت با نگاه ساختاری در این پژوهش، روشن می‌شود که در هر یک از سور مسبحات دستوراتی داده شده، که ممکن است موجب توهماتی چون نیازمندی خدا شود، که با تسبیحی هماهنگ با ساختار هر سوره، آن توهمات دفع شده است و به تبع مخاطب را به همراهی هدفمند و اختیاری با جهان هستی دعوت کرده که بزرگ‌ترین مصداق همراهی، دفاع و حمایت از دین است که در هر یک از سور مسبحات، مصداق همراهی با موضوع و هدف سوره هماهنگ است و در سه سوره میانی به دو گروه مهمی که به جرگه تسبیح و به تبع همراهی با دین الاهی- مقابله‌کنندگان آشکار و پنهان با دین الاهی- نمی‌پیوندند، اشاره شده است.
محمد جوکار
انتهای پیام
چکیده این پایان‌نامه به شرح ذیل است:
نظریه ساختارگرایی بهعنوان رویکردی تحلیلی در زبان‌شناسی است که در آن هر عنصر، درون مجموعه وابسته به آن بررسی می‌شود تا معنای آن از خلال بافت و سیاق سخن استخراج شود. این نظریه در تفسیر قرآن، نگرشی نوین اما ریشه‌دار است که با پدید آمدن نظریه وحدت موضوعی سوره‌ها و در پرتو بحث از تناسب و ارتباط بین آیات قرآن شکل گرفته است و موجب درک جلوه‌ای جدید از اعجاز قرآن کریم و مقابله با شبهه پراکندگی و گسیختگی آیات شده و در حقیقت همان نگرش کلی و منسجم به قرآن است و می‌توان آن را در سوره یا سوره‌هایی از قرآن کریم به شکل تطبیقی و بهعنوان مصداق مؤید دنبال کرد.
در پژوهش حاضر گروه سور مسبحات (سوره اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن، اعلی) و سور میانی (مجادله، ممتحنه و منافقون) انتخاب شده؛ که تأکید فراوان روایات به فضیلت تلاوت مسبحات، موجب این گزینش بوده است و در آن ساختارشناسی براساس نظریه انسجام مضمونی دنبال شده و در ضمن آن، ابتدا به بیان سیر تطور در موضوع انسجام مضمونی و رویکردهای آن و نظریات مرتبطی چون تناسب، وحدت موضوعی و معناشناسی، پرداخته شده تا چارچوب دقیق ساختارشناسی و روش تطبیق آن مشخص شود.
همچنین در این پژوهش نشان داده شده است که سور مسبحات و سور میانی براساس دسته‌بندی سیاق، هر کدام دارای ساختاری مستقل و در عین حال مرتبط با مجموعه مسبحات هستند و میان سور مسبحات و سور میانی، تناسب مضمونی با رویکرد معناشناسی ساخت‌گرای تسبیح وجود دارد، به شکلی که هر یک کامل‌کننده بخشی از پازل مفهومی تسبیح هستند که برای نخستین‌بار است در بیان تناسب مضمونی، چنین روشی دنبال شده؛ که البته به معنای نفی وجود سایر تناسب‌ها نیست.
در نهایت با نگاه ساختاری در این پژوهش، روشن می‌شود که در هر یک از سور مسبحات دستوراتی داده شده، که ممکن است موجب توهماتی چون نیازمندی خدا شود، که با تسبیحی هماهنگ با ساختار هر سوره، آن توهمات دفع شده است و به تبع مخاطب را به همراهی هدفمند و اختیاری با جهان هستی دعوت کرده که بزرگ‌ترین مصداق همراهی، دفاع و حمایت از دین است که در هر یک از سور مسبحات، مصداق همراهی با موضوع و هدف سوره هماهنگ است و در سه سوره میانی به دو گروه مهمی که به جرگه تسبیح و به تبع همراهی با دین الاهی- مقابله‌کنندگان آشکار و پنهان با دین الاهی- نمی‌پیوندند، اشاره شده است.
محمد جوکار
انتهای پیام
