سعیدرضا عاملی تبیین کرد:
ضرورت تحول رشته‌های دانشگاه و تناسب آن با پیشرفت/ ۷۰ درصد مشاغل از بین می‌روند
گروه دانشگاه ــ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در اجلاس کارگروه‌های تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش وزارت علوم، گفت: تحول رشته‌های دانشگاهی در پیوند با مسائل اصلی جامعه و با هدف رسیدن به تمدن نوین اسلامی منجر به تحول نظام دانشگاهی می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در اجلاس سراسری کارگروه‌های تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که امروز، چهارشنبه، ۲۸ فروردین‌ماه، در دانشگاه تربیت مدرس در حال برگزاری است، با طرح موضوع تقویت قدرت اقتصادی دانش‌بنیان و ضرورت تحول در رشته‌های آموزشی و رویکرد‌های پژوهشی، اظهار کرد: مهمترین جنبه رشدی کشور در طول حیات انقلاب در حوزه علم و فناوری بوده است، اما باید بررسی کنیم بزرگ‌ترین چالش امروز کشور در حوزه علم و فناوری چیست؟ آیا چالش ما این است که سهم آموزش عالی در اقتصاد کشور چگونه است؟وی با بیان اینکه اسناد و شرایط واقعی کشور نشان می‌دهد که مهمترین چالش کشور ضعف اقتصادی است، ادامه داد: اقتصاد متغیری است که اگر اصلاح شود، بسیاری از امور اصلاح می‌شود. اینکه چرا جهت‌گیری علم و فناوری در حوزه اقتصاد ضرورت دارد به این دلیل است که بین تحول نظام آموزشی و فناوری‌های جدید رشته‌های نوآورانه و پیشرفت و توسعه خلاقانه کشور نسبتی وجود دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: امروز نیازمند ارتباط رشته‌ها با نیاز‌ها و ضرورت طرح آمایش و ظهور رشته‌های جدید هستیم تا شاهد عدم تناسب شغلی فارغ‌التحصیلان و نیاز‌های اساسی کشور و کاهش تناسب شغلی فارغ‌التحصیلان نباشیم. اگر رشته‌ها با شغل تناسب ندارند، یک جای کار مشکل دارد و نتیجه این می‌شود که به تبع میرایی رشته‌ها، مشاغل نیز از بین می‌روند. براساس آمار، حدود ۷۰ درصد شغل‌های موجود در سال ۲۰۲۵ از بین می‌روند. هم دانشگاه و هم صنعت از فناوری‌های جدید عقب افتاده‌اند و ارتباط آن‌ها تناسبی با هجمه‌ای که فناوری‌های جدید به وجود آورده‌اند ندارد.
حجت‌الاسلام عاملی یادآور شد: نیازمند تحول گسترده در حوزه علم و فناوری هستیم. نظام آموزش عالی ما استقرار پیدا کرده و امروز ۱۴ میلیون فارغ‌التحصیل داریم و ۲.۹ درصد سهم ارجاعات علمی دنیا را به خود اختصاص داده‌ایم؛ همچنین سهم تولید علم ایران در جهان ۲.۶ درصد است و این نشان می‌دهد که رشته کار در دستمان هستیم، اما باید جهت‌گیری کیفی به علم و فناوری بدهیم و باید در اقدامی با هوشیاری جامعه دانشگاهی و فکری همراه باشد.
مؤلفه‌های تحول علم و فناوری
وی با اشاره به مؤلفه‌های مرتبط با تحول علم و فناوری، گفت: انتشار مقالات علمی باکیفیت، بسط عدالت آموزشی و توسعه منطقه‌ای، افزایش سقف اختراعات و ایجاد کسب و کار‌ها و ثروت دان بنیان، تولید محصولات فناورانه از نتایج تحقیقات و عقد قرارداد با صنایع، اثربخشی مقالات در حل مشکلات و رفع نیاز‌های جامعه و توسعه رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز‌های کشور از جمله این مؤلفه‌هاست که این مؤلفه‌ها نهایتاً باید به نتایجی منجر شود که از جمله آنهاست: قطع وابستگی، استقلال علمی، مرجعیت علمی، حرکت کردن در مرز‌های دانش و تسلط بر دانش‌های بنیادی، بالفعل شدن ظرفیت‌های انسانی با استعداد و خلاقیت در کشور، شهرت و برجستگی علمی در دنیا و تربیت برندگان جایزه مهم و بزرگ جهان و حضور گسترده در رقابت‌های جهانی.
اقتصاد هدف نیست، وسیله رسیدن به اهداف است
حجت‌الاسلام عاملی با بیان اینکه اقتصاد ضعیف، نقطه ضعف و زمینه ساز نفوذ، سلطه و دخالت دشمن است، ادامه داد: فقر و غنا در مادیات و معنویات بشر اثر می‌گذارد. اقتصاد البته هدف جامعه اسلامی نیست، اما وسیله‌ای است که بدون آن نمی‌توان به هدف‌ها رسید. این اقتصاد دانش‌بنیان است که کشور را به قدرت می‌رساند؛ تا زمانی که به تخصص‌گرایی برنگردیم، نمی‌توانیم به موفقیت دست پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه نسبتی بین تحول نظام آموزشی و فناوری‌های جدید رشته‌های نوآورانه و پیشرفت و توسعه خلاقانه وجود دارد، ادامه داد: در فضای جدیدی از علم و فناوری زندگی می‌کنیم. لازمه این فضا تحول سازمانی و ضرورت حرکت به سمت شکل‌گیری شهر علمی هوشمند، تحول شبکه‌ای و ظهور نظام به هم پیوسته ارزش افزوده یکپارچه است.
به گفته عاملی؛ تحول رشته‌های دانشگاهی در پیوند با مسائل اصلی جامعه و با هدف رسیدن به تمدن نوین اسلامی منجر به تحول در نظام دانشگاهی می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: امروز عصر الگوریتم و عقلانیت سیستمی هوشمند است. مهمترین تحول توسعه‌ای در جهان معاصر، تحول در حوزه ارتباطات و ظهور فناوری‌های جدید داده‌مبنا در بستر دیجیتال است و پلتفرم‌ها در جهان رفتار تولید می‌کنند.
وی افزود: فضای مجازی ظرفیت بزرگی در بستر دیجیتال و با قابلیت واقعیت گسترده در پیوند فراگیر با جهان طبیعت به حساب می‌آید و از ظرفیت بهره‌وری متمایل به بی‌نهایت برخوردار است. در این عرصه نظام ممیزی دانشگاه باید قیمت بیشتری به رشته‌های جدید اختصاص بدهد. اگر رشته‌های جدید فرصت بروز نیابند، مسیر عدم تناسب فارغ‌التحصیلان با شغل همچنان ادامه خواهد یافت.
انتهای پیام
