نقش «مشورت» در اسلام/ مشاور خوب چه ویژگیهایی دارد

واژه‌های «مشاوره» و «مشورت» از ماده «شور» به معنای استخراج رأی و نظر صحیح است. به این بیان ‌که انسان در مواقعی که خود درباره کاری به رأی و نظر صحیح نرسیده، به دیگری مراجعه کند و از او نظر صحیح را بخواهد. کلمه «شورا» به معنای آن پیشنهاد و کاری است که در باره‌اش مشاوره می‌شود. «مشاوره» در اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. قرآن کریم در آیاتی به این اهمیت می‌پردازد. آن‌جا که می‌فرماید: «وَ الَّذینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُوری‌ بَیْنَهُمْ...»؛ و آنان که دعوت پروردگارشان را پاسخ می‌گویند و نماز می‌گزارند و کارشان بر پایه مشورت با یکدیگر است....
با توجه به معنای مشاوره، معنای این آیه چنین می‌شود؛ مؤمنان کسانی هستند که برای هر کاری که می‌خواهند انجام دهند، درباره آن مشورت می‌کنند؛ برای به دست آوردن و استخراج رأی صحیح، دقت به عمل می‌آورند، و به این منظور به صاحبان عقل مراجعه می‌کنند.

رخشنده آبیار، مشاور و روانشناس به مناسبت نهم اردیبهشت ماه روز مشاور و روانشناس در گفت‌وگو با ایکنا یزد، اظهار کرد: اگرچه امروزه رشته روانشناسی به صورت تخصصی در دانشگاه‌ها وارد شده ولی این رشته 40 سال به صورت جدی ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: روانشناسی ذاتی است و فرد می‌تواند روحیات دیگران هر چند به نحو اجمال تشخیص دهد و یک روانشناس روحیات طرف مقابل هر چند با او تعامل داشته باشد یا نداشته باشد به نحو احسن درک می‌کند.
آبیار با اشاره به اینکه بنده از سن هشت، نه سالگی که خود را شناختم این علاقه را در خود دیدم و بر هر رفتاری نگاه تحلیلی می‌کردم افزود: همین باعث شد کم کم و نا خودآگاه به این سمت و سو کشیده شوم و هیچ تعمدی در کار نبود.
این مشاور یزدی ادامه داد: این در حالی است که به بریده‌های روزنامه‌ها، حل منازعات و اختلافات و برخورد دو نفر و حرف‌های استدلالی علاقه نشان می‌دادم و به یاد دارم خانواده‌ام رادیو کوچک همراه برایم خریداری کرده بودند که برنامه‌ها، گفتگوی کارشناسان بدون هیچگونه نظر و نیتی دنبال می‌کردم حتی علاقه زیادی به شنیدن سخنرانی‌های مذهبی در خصوص مسائل اجتماعی، اخلاقی و خانواده داشتم.
آبیار گفت: وقتی پدر و مادرم کاری را به من واگذار می‌کردند به نحو احسن این مسئولیت را انجام می‌دادم یا این مسئولیت را در صورت عدم توانایی قبول نمی‌کردم و از خود دفاع می‌کردم و گاهی مخالفت خود را اعلام و تسلیم نظر مخالف نمی‌شدم.
وی رشته تحصیلی در دوره دبیرستان خود را ادبیات خواند و بیان کرد: وقتی در مدرسه علمیه تحصیل می‌کردم سمت و سوی مطالعه من در چهار جهت جامعه‌شناسی، روانشناسی، علوم سیاسی و مشاوره خلاصه می‌شد.
آبیار گفت: در هنگام تحصیل در مقطع حوزوی مطالعه جانبی و آزاد داشتم و برنامه‌های مختلفی را دنبال می‌کردم و سرنوشت من در این موقع ناخودآگاه به سمت هدفمندی کشیده شد و افراد از من در موارد مختلف نظر خواهی می‌کردند.

22 سال فعالیت مشاوره و روانشناسی
آبیار با اشاره به اینکه مدت 22 سال به طور جدی در رشته روانشناسی و مشاوره فعالیت کرده است، گفت: وقتی درس حوزه تمام شد در کمیته امداد مشغول بکار شدم بعد از 8 سال فعالیت در کمیته امداد، در شورای حل اختلاف فعالیت را آغاز و  10 سال به مردم خدمت کردم.
وی ادامه داد: مدتی هم به عنوان معاون در حوزه علمیه فعالیت اجرایی را آغاز و بعد از مدتی و به درخواست مسئولان حوزه به عنوان مشاور با حفظ سمت معاونت به ارائه خدمت پرداختم و تاکنون با افتخار به افراد مختلف و مراجعه کنندگان به ارائه مشاوره پرداخته‌ام و هم اکنون از فعالیت اجرایی حوزه بازنشسته و به عنوان مشاور به ارائه خدمت می‌پردازم.
این استاد حوزه علمیه خواهران با اشاره به اینکه کسی که روانشناس خوانده می‌شود الزاماً مشاور نیست بیان کرد: درست است که زندگی‌ها یکی است ولی رنگ آن فرق دارد و فرد به عنوان مشاور باید صحبت‌های مراجعه کننده را به خوبی گوش کند و همزمان باید راه حل به ذهنش برسد و به عمق مشکل توجه ویژه داشته باشد.

ویژگی‌های مشاور خوب
آبیار در پاسخ به ویژگی‌های یک مشاور خوب گفت: مشاور باید متعهد، چشم پاک، دست پاک، اخلاق‌مدار باشد به نظر بنده یک خانم اگر با مشاور قوی خانم و یک آقا با مشاور قوی آقا مراجعه کند بهتر و رعایت بعضی موارد را به همراه خواهد داشت.
وی ادامه داد: یک مشاور خوب دارای دانش فراوان و علاقه‌مند به فعالیتش خواهد بود و به صرف یک حرفه به آن نگاه نمی‌کند و در عین حال نباید ملاحظه کار و محافظه‌ کار باشد.
این مشاور برجسته یزدی در پاسخ به اینکه هنگام مراجعه به مشاور چه زمان است گفت: گاهی با فردی درد دل می‌کنیم ولی درد دل تا مشاوره خیلی فاصله دارد چرا که در مشاوره از عقل دیگری برای حل مشکل استفاده می‌کنیم و مشاور به دنبال راه حل درست و صحیح برای رفع مشکل است. باید در اکثر کارها نه فعالیت‌های روزمره، بلکه مسائلی که ذهن افراد را درگیر و گاهی در اثر بی توجهی به فراموشی سپرده می‌شود با مراجعه به یک مشاور در همان زمان رفع و دغدغه ذهنی را برطرف کرد.

خاطره‌ای از دوران خدمت
آبیار گفت: در دوران فعالیتم زن و شوهری که قرار بود از هم جدا شوند در اتاق من حضور یافتند وقتی وارد شدند نوع رفتار هر دو به قدری شایسته و متین بود که باور نمی‌کردم برای طلاق مراجعه کرده‌اند و ای کاش همه افراد با نوع رفتار مشکلات را آسان و با مدارا برخورد می‌کردند چراکه در هر حال نباید انسانیت به فراموشی سپرده شود.
وی ادامه داد: بدترین خاطره‌ای که در این سال‌ها از ذهنم پاک نخواهد شد و اینکه گفته می‌شود مشاور باید خیلی قوی باشد تا بتواند موارد را بررسی و دچار افسردگی نشود هر چند گاهاً دیده می‌شود پس از پایان بعضی پرونده‌ها هم و غم مشاور برای حل مشکل در چهره او نمایان است ولی هنگامی که یک مشکل از فردی برداشته شود خوشحالی نیز بر چهره او کاملاً مشهود است.
آبیار افزود: خانواده‌ای به من مراجعه کردند که عروس آنها غیر بومی بود ولی این خانواده چنان سناریو برای او چیده و با خانواده تبانی کرده بودند تا حکم علیه او صادر شود و این خانم در کمال ناباوری نمی‌توانست به هیچ کلامی از خود دفاع کند و بنده با تحقیقاتی که انجام دادم هر چند حق با او بود ولی با تبانی خانواده محکوم شد و شب بسیار بدی به خاطر این بی‌اخلاقی سپری کردم.

اهمیت مشورت در قرآن کریم
وی با اشاره به گرامیداشت روز شورا گفت: خداوند در سوره شوری می‌فرماید: «وَ الَّذینَ اسْتَجابُوا لِرَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَمْرُهُمْ شُوری‌ بَیْنَهُمْ...» و آنان که دعوت پروردگارشان را پاسخ می‌گویند و نماز می‌گزارند و کارشان بر پایه مشورت با یکدیگر است....
آبیار تصریح کرد: پیامبر اسلام (ص) نیز با اینکه با مبداء وحی ارتباط داشت، در مسائل مختلف اجتماعی و اجرایی، در جنگ و صلح و امور مهم جامعه، به مشورت با یارانشان می‌نشست، تا برای مردم الگو باشد.
این مشاور گفت: مشورت در اسلام دارای اهمیت ویژه و از امور پسندیده و سفارش شده در قرآن است.

انتهای پیام