دانایی بدون ایمان و عمل، ثمر چندانی ندارد / استدلالی بر الهی بودن قرآن

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد حوزه علمیه، 20 خردادماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه اعلی در مدرسه آیت‌‌الله‌العظمی گلپایگانی گفت: خداوند سوره اعلی را با بحثی عرشی آغاز کرد و فرمود: سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى ﴿۱﴾ نام پروردگار والاى خود را به پاكى بستاى (۱)؛ الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى ﴿۲﴾؛ همان كه آفريد و هماهنگى بخشيد (۲) وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى؛ و آنكه اندازه‏‌گيرى كرد و راه نمود‌(۳) که برای تبیین هر کدام از این مفاهیم یک کتاب لازم است.

استاد سطح عالی فقه و اصول حوزه علمیه قم اضافه کرد: بعد از سه آیه ذکر شده از عرش به فرش پرداخت و فرمود: وَالَّذِي أَخْرَجَ الْمَرْعَى؛ و آنكه چمن‌زار را برآورد؛ یعنی اگر انسان مفاهیمی مانند؛ «رب اعلی»، «خلق فسوی» و «قدر فهدی» را نمی‌فهمد، ولی «اخرج المرعی» و علف و کشتزار را می‌فهمد. خشک شدن علف سبز و تازه را می‌فهمد و درک می‌کند.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: مفاهیم آیات اولیه، فلسفه لازم دارد، ولی سبزشدن علف و بعد خشک شدن آن که نیازی به فلسفه ندارد.

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: خداوند بارها و بارها در قرآن فرموده که اگر کسی بصیرت لازم را داشته باشد، با دیدن طبیعت دور و بر خود می‌تواند خدا را ببیند؛ البته مباحثی مانند پی بردن از نظم به ناظم و از مخلوق به خالق مباحث فلسفی ساده و قدیمی است؛ سخن در این است که انسان اگر چشم دل باز کند خدا را خواهد دید.

دلیلی بر غیربشری بودن قرآن

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: در آیه ششم این سوره فرمود که «سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى»؛ خداوند فرمود که تو نگران نسیان قرآن نباش و ما همان طور که قرآن را نازل کردیم، آن را حفظ هم خواهیم کرد. البته استثنایی هم در ادامه مطرح است که بعداً توضیح می‌دهیم.

وی افزود: این آیه نشان می‌دهد که مبدأ آیات قرآن، خداوند است؛ کسانی که با پیامبر دشمنی داشتند، او را متهم می‌کردند که ایشان سفرهای متعددی به سرزمین‌های دیگر داشته و در این سفرها مجموعه‌ای از مطالب انجیل و تورات و ... را به هم مخلوط کرده و تحویل مردم جزیرة العرب داده و گفته است که من پیامبرم و این مطالب را آورده‌ام، ولی آیه تأکید دارد که ما آن را بر تو می‌خوانیم.

آیت‌الله هادوی تهرانی با بیان اینکه پیامبر به عنوان بشر نمی‌توانست قرآن خلق کند؛ زیرا قرآن، فراتر از خلق شدن از سوی بشر است، تصریح کرد: آیت‌الله گلپایگانی، اولین اجلاس قرآن و مفاهیم را در همین مدرسه‌ای که امروز به نام ایشان است برگزار کردند و بحث اعجاز علمی، بلاغی و ... مطرح شد.

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم، اضافه کرد: خیلی از کسانی که در صف مراجع و صاحب رساله هستند، در این جلسات مقاله می‌دادند و بحث می‌کردند؛ این آیه بر این نکته تأکید دارد که قرآن، ساخته پیامبر نیست؛ فرمود که ما بر تو می‌خوانیم و نگران نباش، آن را فراموش نمی‌کنی.

ملکات نفسانی؛ ثمره انسان در بزرخ و قیامت

استاد حوزه علمیه همچنین در ادامه تفسیر سوره نبأ، اظهار کرد: در آیه 36 این سوره «جَزَاءً مِنْ رَبِّكَ عَطَاءً حِسَابًا» فرمود که آنچه از حالات متقین در بهشت در آیات قبل وصف شد، پاداش و جزایی از ناحیه خدا برای آنان است که این اعطا با محاسبه و با حساب و کتاب صورت می‌گیرد.

استاد حوزه تأکید کرد: یعنی این عطا براساس ملکات نفسانی و زحماتی است که فرد در دنیا کشیده است؛ زندگی فرصتی برای دانستن است؛ البته دانستن، فایده مستقیمی ندارد، اگر عمل و ایمان بر آن مترتب نباشد؛ لذا کسی که می‌داند و اهل ایمان و عمل نیست، وضع بدتری نسبت به کسی دارد که نمی‌داند.

وی با بیان اینکه ملکات، خصوصیت‌های راسخ در نفس انسان هستند که او با خودش به همه عوالم می‌برد، اظهار کرد: پروردگاری که جزا به متقین می‌دهد، همان رب آسمان‌ها و زمین و بین آسمان و زمین است. خدایی که با رحمت و عطوفت با بندگان برخورد می‌کند.

آیت‌الله هادوی تهرانی با اشاره به آیه «رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرَّحْمَنِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًا»، افزود: هیچ کس و هیچ چیزی، مالک خطاب در برابر خدا نیست و نمی‌تواند از خدا بپرسد که چرا فلان کردی؛ خداوند قابل مؤاخذه نیست، ولی خود خدا براساس حساب و رحمت و علم می‌کند، با اینکه اگر هر کاری می‌خواست بکند، کسی در عالم واقع نمی‌توانست اعتراضی بکند.