سلامت روان دانش‌آموزان در معرض تهدید است / ارتقای خدمات مشاوره

به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه هفته بهداشت روان در مدارس کشور، به صورت ویدئو کنفرانس امروز یکشنبه ۲۰ مهرماه، با حضور علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، برگزار شد.

معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، در این مراسم با بیان اینکه امروز اولویتی بالاتر از توجه به بهداشت روان دانش‌آموزان وجود ندارد، اظهار کرد: در آستانه دهه آخر ماه صفر و ایام رحلت نبی مکرم اسلام(ص)، شهادت امام حسن مجتبی(ع) و شهادت امام رضا(ع) هستیم؛ پیشاپیش این ایام را تسلیت می‌گویم و امید دارم که مردم به زیارت از دور اکتفا کنند. همان‌طور که مستحضر هستید هفته سلامت و بهداشت روان فرصتی است که جامعه را متوجه اهمیت این موضوع کنیم و برنامه‌ریزی وسیع و گسترده‌ای در این رابطه انجام دهیم تا نهایتاً منجر به انجام اقدامات اثربخشی در راستای ارتقای سلامت روان جامعه مخاطب دانش‌آموزان و اولیا شود. این هفته به صورت نمادین با این عنوان نامگذاری شده است، اما می‌تواند سرآغازی برای اجرای برنامه‌هایی در راستای سلامت روان جامعه دانش‌آموزان باشد.

کاظمی ادامه داد: در شرایط پیچیده و سخت بحرانی قرار گرفته‌ایم، بحرانی که سیستم آموزشی را به هم ریخته و مسائل تربیتی و فعالیت‌هایی که در کنار آموزش باعث افزایش مهارت‌های دانش‌آموزان می‌شد را تحت‌الشعاع قرار داده است. در چنین شرایطی که آموزش از کیفیت لازم و کافی برای اقناع دانش‌آموزان و خانواده‌ها برخوردار نیست، دانش‌آموزان از دو ناحیه آسیب می‌بینند؛ نخست کیفیت آموزش و سپس آسیبی که متوجه این قشر شده به دلیل حذف ارتباطات در فضای مدرسه، چراکه فشار‌های روحی و روانی دانش‌آموزان با قرارگیری در فضا‌های گروهی کاهش می‌یافت، اما اکنون این فضا از آن‌ها گرفته شده است. علاوه بر این دو، آسیب‌های مختلف فضای مجازی را باید اضافه کنیم که نگرانی اولیا و معلمان را به شدت توسعه داده است.

وی افزود: در حیطه آسیب‌های فضای مجازی نیازمند طراحی روش‌ها و راهکار‌هایی برای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی هستیم و البته این نیاز به آسیب‌شناسی دارد. این آسیب‌شناسی باید در سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم انجام پذیرد، آسیب‌ها استخراج و راهکار‌های عملی تبیین شود و دستورالعمل جامعی تحت عنوان برنامه حوزه اداره‌کل مشاوره و مراقبت از دانش‌آموزان در رویارویی با آسیب‎های فضای مجازی طراحی شود. مجموعه‌ای از اقدامات اولیه انجام شده و با سرعت باید آن را کامل کنیم. استفاده از نخبگان فضای مجازی و مشاوره می‌تواند به ما کمک شایانی در این‌ زمینه کند.

معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، گفت: امروزه در معرض آسیب‌های جدی‌تری قرار داریم و در کنار سلامت جسم، سلامت روان دانش‌آموزان نیز در معرض تهدید قرار گرفته است. سلامت روانی زیربنای سلامت جسمی و نیز زیربنای توسعه فردی و اجتماعی در جامعه است. جامعه‌ای که از سلامت روان و تعادل برخوردار نباشد نمی‌تواند در مسیر توسعه گام بردارد؛ لذا مأموریت ما در این حوزه به شدت سنگین است، باید در این‌ زمینه اندیشیده شود و به راهکار‌هایی متناسب و عملیاتی دست پیدا کنیم.

کاظمی با اشاره به اینکه طی دو هفته گذشته به چند استان سفر کرده و برخی مناطق اقدامات خوبی انجام داده بودند و با تأکید بر اینکه در کنار برنامه‌های وزارتی که باید محور اصلی باشد، مناطق نباید اقدامات خلاقانه و مقتضی و متناسب با هر استان را فراموش کنند، بیان کرد: بحران به وجود آمده باعث شده ابزار، رویه‌ها و اولویت‌ها جابجا شود و تغییر پیدا کند، لذا استراتژی‌ها و برنامه‌ها در اثر این تغییرات متفاوت شده است و این ایام فرصت مناسبی است تا این مأموریت را پی بگیریم که همانا بازبینی روش‌ها و استراتژی‌ها و طراحی برنامه‌های جدید است. جامعه ما به دانش لازم و کسب اطلاعات درباره شیوه‌های رویارویی با آسیب‌ها نیازمند است، لذا ارائه دستورالعمل‌ها و پروتکل‌هایی در این زمینه لازم است. مأموریت دیگر ما تبلیغ، ترویج و ارتقای جایگاه حوزه مشاوره و مراقبت از سلامت روان در کیفیت آموزشی و پرورشی است، چراکه طبق آمار‌هایی که از درگاه‌های نماد و مراکز مشاوره و هسته‎های مشاوره و سامانه‌های پایش آسیب‌های اجتماعی دریافت کرده‌ایم، دارای یک جامعه آماری آسیب‌دیده هستیم.

وی در ادامه با بیان اینکه در آموزش و پرورش با سه جامعه مخاطب از جمله ۱۵ میلیون دانش‌آموز، ۳۰ میلیون اولیا و یک میلیون همکاران فرهنگی روبه‌رو هستیم، گفت: به تنهایی نمی‌توانیم برنامه‌های حوزه مشاوره را راهبری کنیم و در این زمینه نیازمندیم از تجربیات استانی استفاده کنیم. به هر شکل ممکن مشاوران باید در مدارس و هسته‌های مشاوره ارتباط خود را با زیرمجموعه‌ها حفظ و بیشتر کنند. مشاوری که در مدرسه نتواند با دانش‌آموزان و خانواده‌ها ارتباط گیرد، مشاور خوبی نخواهد بود. در شرایط فعلی کار ما به مراتب چندین برابر شده و لذا نیاز به دقت بیشتری در این حوزه داریم.

 

کاظمی با اشاره به مهمترین برنامه‌های حوزه پرورشی و فرهنگی در امر مشاوره و سلامت روان، اظهار کرد: امسال تمامی برنامه‌ها در فضای مجازی اجرا و توسعه داده شده است. سه‌شنبه این هفته نیز اختتامیه مجلس دانش‌آموزی نهم را برگزار خواهیم کرد. هیچ برنامه‌ای از جمله برنامه‌های حوزه مشاوره و مراقبت از سلامت روان را تعطیل نکرده‌ایم. در همین راستا دو برنامه تحت عنوان بسته تحولی طراحی شده از جمله طرح نماد و یاریگران زندگی، که در شرایط کرونا و تعطیلی مدارس بسیار به کمک ما آمده است. از هفته آینده خود بنده شخصاً به این موضوع ورود و لیست ۳۰ هزار منطقه آموزش و پرورش کشور را دریافت می‌کنم و به‌صورت تصادفی با مدارس تماس خواهم گرفت و درباره این دو برنامه و اجرایی شدن آن‌ها و اینکه چه برنامه‌ای در مدارس در این رابطه دارند، کسب اطلاع می‌کنم. جای تأسف است که به معاونت پرورشی منطقه‌ای زنگ می‌زنیم و آن معاونت از آمار کانون یاریگران زندگی منطقه اطلاع نداشته باشد و یا عضو کارگروه‌های مربوطه نباشد؛ بنابراین برنامه نظارتی وسیع برای فعالیت‌های کانون‌های یاریگران زندگی را گسترش خواهیم داد. این کانون به شکل صددرصدی در مدرسه فعالیت دارد.

 

معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش، ادامه داد: برنامه دیگر ما در چنین شرایطی، ارائه بسته ویژه ارتقای خدمات مشاوره در بحران کروناست که طرح آن جمع‌بندی شده و چهار فعالیت مهم دارد؛ نخست طرح صدای مشاور است، مخاطبان می‌توانند با هسته‌های مشاوره در تماس باشند. خدمت دیگر در این بسته ارائه بسته‌های پیام مشاور در قالب‎های عکس‌ نوشته و یا تهیه کلیپ‌های مشاوره است و کانال‌هایی در این زمینه طراحی شده و مدل‌ها و الگو‌های ارتباطی مشاوران در قالب پیام‌های صوتی و متنی برای مخاطبان به اشتراک گذاشته می‌شود. فعالیت دیگری که به تازگی طراحی شده طرح «همدل» است که ارتباطی برنامه‌ریزی شده و فرد به فرد میان مشاور با اولیا و دانش‌آموزان است. مورد دیگر در این بسته، استفاده از ظرفیت شبکه‌های استانی به منظور ارائه خدمات مشاوره است. حتما با مدیران کل صداوسیما و معاونان آن‌ها باید هماهنگی به عمل بیاید تا از این ظرفیت استفاده حداکثری داشته باشیم.

کاظمی با تأکید بر چند برنامه دیگر بیان کرد: طرح همیار مشاور نیز اساسی‌ترین طرح در این بخش است. دبیرخانه این طرح نیز طی سال گذشته در مازندران استقرار پیدا کرد. این طرح از جمله طرح‌های موفقی است که باید منتظر خروجی‌های آن باشیم. همچنین باید دبیرخانه برنامه‌ریزی برای فعالیت‌ها در بستر فضای مجازی را در یک استان دیگر مستقر کنیم. دستورالعمل پیشنهادی به این دبیرخانه داده شود و خود این دبیرخانه طی مشورت با استان‌های دیگر به آسیب‌شناسی و ارائه راهکار بپردازد. فضای مجازی مطالبه همگان از ماست، استان‌ها ظرفیت‌های خوبی در این زمینه دارند.

در این مراسم همچنین مسعود شکوهی، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش، در سخنانی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم در شرایط امروز بهداشت روان دانش‌آموزان است. اقداماتی در این‌ زمینه پیگیری شده، برخی از برنامه‌ها از مهرماه و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید در حال اجراست و برخی دیگر از ایام تابستان به منظور اجرا پیگیری شده است. این هفته به عنوان هفته بهداشت روان نامگذاری شده است و در وزارت آموزش و پرورش هم به تبع این هفته برنامه‌هایی پیش‌بینی شده است. در شرایط حاد و ویژه‌ای قرار داریم و شیوع این بیماری در نزدیک به یک سال گذشته، مسئولیت ما را بیشتر کرده و اهمیت کار بهداشت روان را بیش از پیش نمایان می‌کند.