سکوی ملی آموزشی، تبعیض اجتماعی در دسترسی اطلاعات را از بین می‌برد

به گزارش ایکنا به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه بررسی «سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی» به ریاست سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر آموزش و پرورش، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بابک نگاهداری، ابراهیم سوزنچی کاشانی و جواد محمدی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد.

بر اساس این گزارش، سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابتدای جلسه به ارائه گزارشی در مورد ضرورت تدوین سیاست‌های یکپارچه ملی سکوی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ملی پرداخت و گفت: یکپارچه‌سازی در حوزه آموزش و پرورش به معنای تمرکزگرایی و از دست دادن استقلال و خلاقیت افراد نیست.

عاملی ادامه داد: در پیش‌نویس سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی پنج سکوی وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، وزارت علوم، دانشگاه آزاد اسلامی و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور پیشنهاد شده است و با مرور زمان این پنج سکو به یک درگاه واحد و یکپارچه تبدیل می‌شوند که مجموعه ظرفیت‌های شبکه‌ای شده علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص خواهند داد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در پیش‌نویس سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی پیشنهاد شده است که برنامه اقدام توسط دولت و سیاست‌ها توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه شود و همچنین نظارت و ارزیابی بر عهده ستاد نقشه جامع علمی کشور باشد.

به گفته عاملی؛ در پیش‌نویس سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی پنج سکوی وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، وزارت علوم، دانشگاه آزاد اسلامی و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور پیشنهاد شده است و با مرور زمان این پنج سکو به یک درگاه واحد و یکپارچه تبدیل می‌شوند که مجموعه ظرفیت‌های شبکه‌ای شده علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران را به خود اختصاص خواهند داد.

وی در تشریح چرایی نیاز به سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی گفت: ماهیت دیجیتال، ماهیتی رقومی، فرامکانی و فرامحلی است که با ماهیت آنالوگ که سازمان‌محور و مکان‌محور بوده کاملاً متفاوت است. با نگاه تبدیل امر آنالوگ به امر دیجیتال و تبدیل پراکندگی به هم‌افزایی، ایجاد سکوی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ملی ضرورت پیدا می‌کند.

عاملی افزود: در فضای دیجیتال مجازی، قدرت خلاقیت فراوان و در عین حال امکان در معرض‌گذاری خدمات برای همه کاربران وجود دارد، ولی در محیط آنالوگ فیزیکی، خدمات محدود به محیط فیزیکی است و قابلیت دسترسی برای همگان را ندارد، لذا بهترین کیفیت‌ها، خدماتی تولید شده را می‌تواند به همه کاربران خدمات مفید و موثر ارائه کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه امروز نرم‌افزار شاد اثبات کرد که ما در مقیاس بالای ۱۰ میلیون کاربر می‌توانیم ظرفیت‌سازی کنیم، ادامه داد: شهر‌های مجازی قدمتی نزدیک به ۲۵ سال دارند و در شهر‌های مجازی هوشمند مفروض این است که کلیه خدمات شهری اعم از خدمات شهرداری‌ها، دولت و بخش خصوصی در شهر مجازی قابلیت عملکردی پیدا کنند.

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به مدل دلویته برای شهر مجازی هوشمند اظهار کرد: در این مدل بر شکل‌گیری سکوی واحد و هم‌افزایی ۶ حوزه تحصیلات، زندگی، اقتصاد، امنیت، محیط‌زیست و تحرک تأکید شده است.

وی افزود: ما نیز امروز صحبت از سکوی مستقل آموزش عالی و آموزش و پرورش و معاونت علمی و فناوری می‌کنیم، چرا که با هم‌افزایی در حوزه تحصیلات و علم خدمات مورد نیاز در بستر یک سکوی واحد ارائه خواهد شد. به عنوان مثال فرد برای انجام پژوهش به منابع کتابخانه‌ای بین‌المللی، ملی و ... دسترسی خواهد داشت و همین‌طور یک کتاب چندین بار دیجیتالیزه نخواهد شد و جلوی بسیاری از هزینه‌های تکرار شونده را می‌گیرد و زمینه برای خلق کیفیت‌های برتر آماده می‌کند.

 

عاملی بیان کرد: از آنجا که در راهبرد کلان ۲، ۴، ۶ و ۱۳ نقشه جامع علمی کشور بر افزایش دسترسی به منابع علمی از طریق گسترش کتابخانه‌های عمومی و مجازی، تقویت و انسجام‌بخشی به نظام اطلاعات علمی و فناوری کشور، توسعه نظام آموزش الکترونیک و شبکه‌سازی مؤسسات آموزشی و پژوهشی تأکید شده و همین‌طور سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر بهره‌مندی هوشمندانه از فناوری‌های نوین در تعلیم و تربیت رسمی مبتنی بر نظام معیار اسلامی و با توجه به طیف منابع و رسانه‌های یادگیری تأکید دارد، تدوین سیاست‌ها سکو آموزشی، پژوهشی و تربیتی ملی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان یک قرارگاهی که وظیفه افق‌گشایی دارد، پیگیری و انجام می‌شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه محیط مجازی محیطی مرکزی و غیرمرکزی است، افزود: غیرمرکزی بودن محیط مجازی به این دلیل است که کنشگران امکان بازیگری دارند و همین‌طور استقلال سایرین را فراهم می‌کند.

عاملی تأکید کرد: نباید انتظار داشت سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ملی از ابتدا یک سکوی قدرتمند و کامل باشد، چراکه سیر تحول مرحله به مرحله و به مرور زمان اتفاق خواهد افتاد. ایجاد سکوی علمی مانعی برای فعالیت‌های فعلی وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌ها ایجاد نمی‌کند، بلکه امکانات همه را در اختیار همگان قرار می‌دهد و به سمت ایجاد نرم افزار‌های قدرتمند با تکیه بر مقررات ملی حرکت می‌کند.

وی به سیر تطور محیط مجازی اشاره کرد و گفت: وبِ یک، صنعت نقاله اطلاعات بود، اما در وب دو که شکل تعاملی داشت مخاطب به کاربر تبدیل شد، وب ۳ امکان شبکه‌سازی اجتماعی را فراهم کرد و بعد این ظرفیت به موبایل منتقل شد و وب چهار به هوشمندسازی و حذف ارتباط‌گر و ارتباط‌گیری برای انجام عملیات پرداخت و در وب پنج، حذف تفاوت بین جهان فیزیکی و جهان مجازی از طریق صنعت واقعیت مجازی و واقعیت گسترده پیگیری شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه فضای مجازی یک فضای ادامه‌دار است، افزود: نباید انتظار داشت سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ملی از ابتدا یک سکوی قدرتمند و کامل باشد، چرا که سیر تحول مرحله به مرحله و به مرور زمان اتفاق خواهد افتاد.

عاملی با اشاره به مفهوم پیوند فوری (hypermediacy) تصریح کرد: پیوند فوری بر کمترین و سریع‌ترین مسیر برای رسیدن به هدف تأکید دارد، اما به دلیل پراکندگی امکانات (وب‌سایت‌ها، سامانه‌ها و ...) در کشور فرد با ده‌ها کلیک به هدف می‌رسد که در صورت ایجاد یک شبکه واحد در کمترین زمان امکان دسترسی به اطلاعات مورد نظر فراهم خواهد شد.

 

عاملی گفت: فرهنگ اسلامی را نباید لزوماً در امور مستقیم دینی جستجو کنیم، بخش مهمی از فرهنگ اسلامی به مفاهیم بنیادی تأکید دارد.

وی در تشریح اهداف فرهنگی ایجاد سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی به بیانیه گام دوم انقلاب اشاره کرد و گفت: هدف اصلی گام دوم رسیدن به تمدن نوین اسلامی و منظور از تمدن نوین اسلامی حرکت به سمت سنت و سیره دوره ظهور امام زمان(عج) است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه فرهنگ اسلامی را نباید لزوماً در امور مستقیم دینی جستجو کنیم، افزود: بخش مهمی از فرهنگ اسلامی به مفاهیم بنیادی تأکید دارد. همچنین یکی از بزرگترین عناصر تمدن نوین اسلامی برقراری و استقرار عدالت است.

عاملی تأکید کرد: ایجاد سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی، یک اقدام فرهنگی چراکه منجر به تقویت هویت اسلامی و افزایش اعتماد ملی خواهد شد و همچنین تبعیض اجتماعی در دسترسی اطلاعات را از بین می‌برد و امکان دسترسی عادلانه و ارائه خدمات یکسان برای دانش آموزان، دانشجویان و معلمین فراهم می‌شود.

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع بحث پیشرفت و توسعه پایدار اشاره کرد و گفت: ایجاد سکو‌های علم و فناوری به نوعی با رویکرد استفاده بهینه از منابع و رشد و پیشرفت پایدار که به نسل‌های آینده، سلامت انسان و محیط‌زیست و رشد و کارآمدی اقتصادی توجه می‌کند، طراحی شده است.

وی ادامه داد: بهره‌وری حداکثری، تأمین نیاز‌های واقعی و متعالی، حفظ محیط زیست و بهره‌وری بهینه و سود متناسب با سرمایه‌گذاری به عنوان خروجی مدنظر در حرکت به سمت شهر علم و فناوری با تکیه بر درگاه واحد و سکو‌های علم و فناوری طراحی شده است.

 

به گفته عاملی، با توسعه ظرفیت‌های هوشمند علم و فناوری، مفهوم کیفیت زندگی و پیشرفت و بهره‌وری پایدار اهمیت بیشتری پیدا کرده و از منابع طبیعی استفاده بهینه خواهد شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: در تدوین راهبرد‌های الگوریتمی بخش عظیمی از راهبرد‌ها خلاقانه و به اصطلاح راهبرد‌های تهاجمی محسوب می‌شود، اما کشور در حال حاضر در عرصه راهبرد تدافعی است که با ایجاد سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی راهبرد تدافعی کشور تقویت خواهد شد.

 

وی به تجربه‌های موفق جهانی برای ایجاد سکوی یکپارچه اشاره کرد و افزود: اِجو روم (EduRoom) در اتریش برای قرار گرفتن همه خدمات و محتوا‌ها در پلتفرم و ابر مشترک بین‌المللی، اِجو یون (EduYun) در چین به منظور یکپارچه‌سازی همه خدمات و محتوا‌های آموزشی و پژوهشی در یک سامانه مشترک و همین‌طور در ایتالیا، کره جنوبی و... یک درگاه واحد آموزشی و پژوهشی ایجاد شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: هزینه‌های زیر ساخت موازی سرسام‌آور، هزینه‌های نگهداری و توسعه موازی، دشواری دسترسی کاربر به خدمات و محتوای مورد نیاز، لزوم ثبت اطلاعات تکراری و مانع بودن برای هم‌افزایی و بهره‌مندی آسان از خدمات اطلاعات را از جمله مشکلات وضعیت فعلی نحوه خدمات‌رسانی سامانه‌های آموزشی، پژوهشی و تربیتی کشور است.

 

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: قرار گرفتن سامانه‌های زیرمجموعه‌های وزارت علوم، بهداشت، آموزش و پرورش، معاونت علمی و دانشگاه آزاد در یک دامنه و سکوی واحد هدف پلتفرمی را تأمین می‌کند، اما هدف شبکه‌ای را تأمین نمی‌کند که با گذشت زمان تکمیل خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه هدف سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی استفاده از امکانات موجود به عنوان ظرفیت ملی است، افزود: یکپارچه‌سازی شبکه‌سازی سکوی دیجیتال نهادها، شبکه‌سازی ساختار، خدمات و محتوا و شبکه‌سازی کاربر در پیش‌نویس سیاست‌ها سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی پیشنهاد شده است.

عاملی در پایان سخنان خود گفت: در پیش‌نویس سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی، نظارت راهبردی و همچنین روزآمدسازی و اصلاح این سیاست‌های بر عهده ستاد نقشه جامع علمی کشور شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظر گرفته شده و همچنین اجرای این سیاست‌ها بر عهده دستگاه‌های مربوطه است که باید گزارش عملکرد خود را به صورت هوشمند و الگوریتمی ظرفیت‌سازی کنند.

در ادامه جلسه محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: بسیاری از کشور‌ها در دوران کرونا در آموزش مجازی موفق بوده‌اند، چرا که با داشتن سکوی ملی زیرساخت علمی را به آن متصل کردند. با نبود سکوی ملی، هر دانشگاه به صورت مستقل و جزیره‌ای از سامانه استفاده می‌کند و در این صورت ثمره‌ای برای نظام آموزشی ارائه نمی‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه شیوع کرونا ضرورت ایجاد سکوی یکپارچه ملی اطلاعات را تقویت کرده است، تصریح کرد: ایجاد سکوی مؤثر‌های اجتماعی کشور از مسیر ایجاد سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی می‌گذرد. در حال حاضر خدمات به صورت رقومی ارائه می‌شود، اما چون در قالب یک سکوی واحد نیست ثمرات آن دیده نمی‌شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان با تأکید بر لزوم زمان‌بندی در تدوین سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی، افزود: تأمین امنیت در این سکو بسیار مهم است.

در ادامه محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش با طرح این سؤال که سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی چه ارزش افزوده‌ای را ایجاد خواهد کرد؟ افزود: اگر خدمات به درستی در سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ارائه شود، همه دستگاه‌های ذی‌ربط به آن می‌پیوندند. در مباحث نظری سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی تصویر امیدبخشی از آن وجود دارد.

 

حاجی‌میرزایی با بیان اینکه سه سامانه اصلی در وزارت آموزش و پرورش وجود دارد، گفت: یکپارچه‌سازی سامانه‌های وزارت آموزش و پرورش انجام شده و در نهایت سه سامانه اصلی دانش‌آموز، نیروی انسانی و مالی ایجاد شده است.

در ادامه جلسه علی‌اکبر حقدوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: تعیین پهنای باند لازم در اختیار سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی، تعیین استانداردها، کد‌ها و ایجاد امنیت برای این شبکه ملی ضرورت دارد. لایه‌های مختلفی وجود دارد که باید در هم تنیده شود و مشکل اصلی از هم گسستگی این لایه‌هاست. یک معماری یکپارچه برای لایه‌های مختلف با تعیین مکانیزم مورد نیاز برای ایجاد پهنای باند لازم و تعیین تولید کننده استاندارد‌های کدگذاری و ... برای بازه زمانی ده سال آینده ضروری است.

همچنین سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور بیان کرد: نوآوری در بستر فضای رقابتی و فضای آزاد ممکن می‌شود. در سیستم دولتی نوآوری به طور کامل قابل پیاده‌سازی نیست به همین دلیل دولت نباید برای اجرا در سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی ورود کند و از ظرفیت بخش خصوصی برای اجرای این سکو استفاه شود.

در ادامه منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بر ضرورت ایجاد سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی تأکید کرد و پیشنهاد داد: در تدوین سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی جزییات اجرایی به دستگاه‌های مسئول با محوریت یک مرجع مشخص واگذار شود. از تجربه‌های مراکز داده‌های علمی، شبکه علمی کشور و ... در تدوین سیاست‌های سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی استفاده شود.

 

وی بیان کرد: ضرورت دارد به نقش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای فراهم کردن زیرساخت‌ها و سخت‌افزار‌های لازم و حمایت و پشتیبانی در اجرای سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی مأموریت توجه شود.

غلامی با بیان اینکه شکل گیری سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی نیاز به مشوق و حمایت دارد، افزود: در راستای شفاف‌سازی این موضوع و تقویت حس مشارکت، از دانشگاه‌ها، متخصصین و... هم نظرخواهی شود. با محقق شدن سکوی یکپارچه ملی آموزشی، پژوهشی و تربیتی از ظرفیت‌های فضای مجازی استفاده بهینه‌تری خواهد شد.

 

یادآوری می‌شود، در پایان جلسه مقرر شد پیش‌نویس ویرایش شده این سند برای مسئولان مربوطه ارسال و پیشنهادات نهایی برای طرح در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود.