نگاهی بر کتاب «الکافی» در ۱۵ جلد/ برگزیده آثار یازدهمین همایش کتاب سال حوزه

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، جایگاه رفیع الکافی و محورى‌بودن احادیث این کتاب در استنباط احکام و فقدان متنى صحیح و استوار و فنى با رعایت جدیدترین شیوه‏‌هاى تحقیق از یک سو و وجود زمینه‏‌هاى فراوان براى تحقیق همه‌جانبه الکافی و رفع مشکلات سندى و متنى آن و نیاز مبرم حدیث‌پژوهان به نتیجه اینگونه تحقیقات از سوی دیگر، پژوهشکده علوم و معارف حدیث را بر آن داشت تا به بازنگرى، تصحیح و تحقیق دیگرباره این اثر گرانسنگ اقدام کند.

تصحیح جدید کتاب «الکافی» در یازدهمین همایش کتاب سال حوزه که ۸ بهمن‌ماه سال گذشته در مدرسه عالی دارالشفا قم برگزار شد، توانست در بخش علوم حدیث به‌عنوان آثار برگزیده معرفی شود.

هدف‌هایی که در این تصحیح دنبال شده است عبارتند از: عرضه صحیح‌‏ترین و مستندترین متن الکافی و نزدیک‌‌ترین آن به «ما صدر عن قلم الکلینی»؛ تحقیق همه‌جانبه در اسناد الکافی و رفع اشکالات مربوط به تصحیف و تحریف در اسناد و حل مشکلات ساختارى اسناد الکافی؛ مشابه‏‌یابى و جست‌وجوى احادیث الکافی در سایر مصادر مهم روایى و اشاره به چگونگى متن و سند آنها؛ رفع اجمال و ابهام از برخى از کلمات، جملات و احادیث الکافی.

این پژوهش مجموعاً در ده مرحله شکل گرفته است؛ شناسایی نسخه‌های خطی و اولویت‌‌بندی آنها؛ مقابله با 8 تا 12 نسخه خطی؛ تخریجات(مشابه‌‌یابی و جست‌وجوی احادیث الکافی در سایر مصادر روایی مهم شیعه و مقابله با آنها)، تصحیح و تحقیق اَسناد الکافی؛ تصحیح و استوارسازی متن روایات الکافی؛ ترجمه لغات، شرح‌های توضیحی و رفع اجمال از متن؛ تنزیل هامش(یکسان‌سازی پانوشت‌ها)؛ اعراب‌گذاری کامل روایات الکافی؛ ویرایش و نشانه‌گذاری روایات الکافی؛ کنترل نهایی.

کتاب شریف «الکافی»، تألیف ثقة‌الاسلام محمد بن یعقوب کلینی، مهم‌ترین و برترین اثر مکتوب شیعه به‌شمار می‌رود. این کتاب که حاوی احادیث پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در عرصه‌های مختلف دینی است به جهت ویژگی‌های منحصر به فرد، محور شکل‌گیری و تولید بخش وسیعی از ادبیات مکتوب شیعه بوده و در طول تاریخ مورد اهتمام عالمان شیعه قرار گرفته و شرح‌ها و تعلیقات و ترجمه‌های فراوان برای آن و درباره آن، عرضه شده است.

ثقة‌الاسلام کلینی مؤلف این کتاب ارزشمند، در عصر امام حسن عسکری(ع) متولد شد، و با چهار سفیر و نماینده خاص امام زمان(عج) که در طول غیبت کوتاه آن حضرت، رابط بین شیعیان و امام زمان بودند هم عصر بود.

با اینکه آن چهار تن، از فقها و محدثان بزرگ شیعه بودند و شیعیان آنها را به جلالت قدر می‌شناختند، ولی کلینی مشهورترین شخصیت عالی مقامی بود که در آن زمان، میان شیعه و سنی با احترام می‌زیست و به‌صورت آشکار به ترویج مذهب حق و نشر معارف و فضایل اهل بیت(ع) همت می‌گماشت.

ثقة‌الاسلام کلینی این محدث عظیم‌الشأن پیشین که در دنیای آن روز چشم و چراغ شیعه و سند افتخار دانشمندان بغداد، اعم از خاصه و عامه بود پس از آن همه رنج و کوشش، تألیف و تصنیف و رواج و رونق مکتب خردپسند اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، سرانجام در سال ۳۲۸ یا ۳۲۹ که مصادف با مبدأ غیبت کبری امام زمان(عج) بود در همان شهر بغداد چشم از جهان فروبست و مرغ روح بلندپروازش به آشیان جنان پرواز کرد. آرامگاهش امروز در ناحیه شرقی نهر دجله، کنار جسر(پل) قدیم بغداد، معروف و زیارتگاه مسلمانان است. (تولد کلینی شناخته نشده است.)

یادآور می‌شود، کتاب شریف «الکافی»، در ۱۵ جلد با تیراژ ۱۰۰۰ دوره و بهای ۱۳۰ هزار تومان، با تلاش جمعی از محققان گروه احیا و تصحیح پژوهشکده علوم و معارف حدیث با مدیریت حجت‌الاسلام محمدحسین درایتی به چاپ رسید.