چندی پیش مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی ایران با وزارت آموزش و پرورش جلسه‌ای داشت که طی این جلسه اقدام به رونمایی از قرآن حکیم یا همان قرآن دانش‌آموزی کرد.
در راستای توافق‌های به عمل آمده در این باره و رویکردهایی که وزارت آموزش و پرورش در این باره خواهد داشت، خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با محمد بابایی، مدیر اجرایی و ارتباطات مرکز طبع و نشر قرآن جمهوری اسلامی به گفت‌وگو نشسته است که شرح آن را در زیر می‌خوانید.
- لطفا درباره این جلسه توضیح دهید که چه زمانی و با چه رویکردی برگزار شد؟
جلسه کمیسیون آموزش عمومی شورای توسعه مرکز بود که اخیراً با حضور وزیر آموزش و پرورش برگزار شد. یکی از برنامه‌ها در این جلسه رونمایی از قرآن توسط وزیر بود. در این راستا تصمیم گرفته شد که وزارت آموزش و پرورش قرآن دانش‌آموزی را در سیستم تحصیلی خود وارد کند و از این قرآن شمارگان بیشتری را چاپ کنند و با شکل و شمایل بهتری این قرآن در میان دانش‌آموزان توزیع شود.
- آیا پیش‌تر، برنامه‌ای در این باره داشتید؟
آنچه که از ابتدا میان کارشناسان و مسئولان مرکز طبع و نشر قرآن و آموزش و پرورش مطرح بود این بود که این قرآن وارد سیستم آموزش و پرورش شود و بتوان این مصحف را با هزینه مناسب و معتدل‌تری نسبت به هزینه‌های چاپ بیرون به دانش‌آموزان ارائه کرد.
- پیشنهاداتی که درباره شکل این قرآن شد چه بود و چه تأکیداتی در این باره شد؟
کارشناسان آموزش و پرورش نسبت به حجم این مصحف نظراتی داشتند که با کاغذ سبک‌تر و نازک‌تر آن را به چاپ برسانیم که برای دانش‌آموزان نیز حمل آن راحت‌تر باشد. قرار شد که این قرآن در مدارس و کتابخانه آنها در استان‌ها توزیع شود.
- آیا فقط کتابخانه‌ها مورد نظر هستند؟
خیر. فقط یکی از مباحث کتابخانه مدارس بود که قرآن حکیم را حتما داشته باشند. جامعه هدف دیگر دانش‌آموزان بودند که بتوانند با روندی حمایتی این قرآن را که ارزان‌تر به چاپ رسیده و در میان آنها توزیع شده است دریافت کنند.
در این راستا تلاش می‌شود که این مصحف شریف با بهای مناسب‌تری تهیه شود. در این راستا راهکارها بررسی می‌شود که این اقدام زیر نظر چاپخانه وزارت آموزش و پرورش انجام می‌شود. بر این اساس استعلام قیمت می‌کنیم که با هزینه مناسب‌تر بتوانیم قرآن را تولید کنیم.
همچنین بر این اساس میزان تقاضای استان‌ها بررسی می‌شود. شرطش این است که ابتدا نسخه‌هایی در استان‌ها توزیع شود و به دست مسئولان فرهنگی ـ قرآنی استان برسد تا برآورد نیاز شود که چقدر نیاز است قرآن چاپ شود.
- آیا تاکنون تعداد مصاحف درخواستی برآورد شده است؟
متاسفانه خیر. هنوز وزارت آموزش و پرورش در این باره به ما آماری را اعلام نکرده است. واقعیت امر این است که این مصحف کاری جدید است و بازخوردی که از نمایشگاه قرآن گرفتیم نیز نشان داد که این کار هنوز به طور کامل به جامعه معرفی نشده است.
وزارت آموزش و پرورش حجم فعالیش زیاد است و کارهای متعددی را در دست دارد و این مصحف یکی از کارهایش است که به نظر می‌رسد هنوز برآوردی درباره میزان درخواستی در این باره نشده است.
با این حال وزارت آموزش و پرورش عزم آن را دارد و شخص وزیر و مجموعه وزارت آموزش و پرورش تمایل زیادی دارند که این کار انجام و ترویج شود. البته زمان چندانی از برگزاری جلسه تاکنون نگذشته است و علی‌القاعده وزارت آموزش و پرورش این موضوع را بخش‌نامه می‌کند تا پیگیری شود.
- برای برآورد کردن میزان مصاحف درخواستی استان‌ها کار به چه صورت پیش می‌رود؟
وزارت آموزش و پرورش باید نمونه قرآن‌هایی را که چاپ کردیم برای استان‌ها بفرستد. تصور می‌کنم که قرار باشد در کنار آن مصحف، نامه‌ای نیز بفرستند که بازخورد و آمار بگیرند.
برای دریافت برآورد منتظر هستیم و برای برآورد هزینه با کارشناسان آموزش و پرورش در تماس هستیم. در جلسه هفته گذشته نیز قرار شد تا شکل و شمایل قرآن را طوری طراحی کنیم که برای دانش‌آموز قابل حمل‌تر باشد. این قرآن تاکنون در قطع وزیری چاپ شده است.
ـ قرآن‌های مورد نظر وزارت آموزش و پرورش را شما چاپ می‌کنید یا خودشان به چاپ می‌رسانند؟
اگر در تیراژ بالا بخواهند چاپ کنند، خودشان باید این کار را انجام دهند. وزارت آموزش و پرورش سالیانه بیش از 100 میلیون جلد کتاب چاپ می‌کند و توان چاپ قابل توجهی دارد. مدیریت قوی و کارشناسان زبده از ویژگی‌های این وزارت است.
از سویی مرکز طبع و نشر قرآن ترجیج می‌دهد که این کار توسط وزارت آموزش و پرورش انجام شود. کما اینکه ما گفتیم که نسخه اصلی را به آنان اهداء می‌کنیم.
ما می‌توانیم همین نسخه‌هایی را که داریم و چاپ کردهایم در اختیار آنها بگذاریم که بتوانند به استان‌ها بفرستند و آمار دقیق بگیرند. تا این مرحله را مرکز طبع و نشر قرآن انجام می‌دهد، ولی انجام مراحل بعد از آن را آموزش و پرورش برعهده خواهد گرفت. با این اقدام، قرآن حکیم قطعاً ارزان‌تر چاپ می‌شود.
- چاپ این قرآن‌ها در کدام چاپخانه انجام می‌شود؟
همان چاپخانه‌ای که وزارت آموزش و پرورش کتب درسی را در آن چاپ می‌کند. ما پیش از این نیز قرآن‌هایی را با همکاری وزارت آموزش و پرورش چاپ کردهایم. این وزارتخانه چاپخانه پیشرفته‌ای دارد و توصیه من این بود که مصاحف را به صورت افست چاپ کنند.
آنان می‌توانند کاغذ و جلد این قرآن‌ها را در صورت نیاز وارد کنند و دست‌شان برای این کار باز است و در این حوزه بسیار حرفه‌ای هستند. ما در همکاری که با این وزارتخانه داشتیم، 300 هزار قرآن را با کیفیت و سرعت بالا چاپ کردیم. منطقی این است که مصاحف دانش‌آموزی را خودشان چاپ کنند، مرکز طبع و نشر نیز هر کمکی بتواند انجام می‌دهد.
ـ آیا چاپخانه کتب درسی وزارت آموزش و پرورش ویژگی‌ها و تجهیزات چاپ قرآن را دارد؟
آنان چاپخانه افست با دستگاه‌های پیشرفته دارند. ضمن اینکه چندین میلیون از قرآن‌هایی که برای مقاطع راهنمایی در سه بخش به چاپ رسیدند، خود این وزارتخانه چاپ کرده است.
این قرآن‌ها در حدود 12 میلیون جلد بودند که هر 10 جزء را در یک جلد چاپ کردند تا در هر سال از مقطع راهنمایی، دانش‌آموز بتواند یک بار ختم قرآن را انجام دهد. این قرآن‌ها بسیار باکیفیت چاپ شده‌اند.
از سویی همان فایل را چاپخانه افست این وزارتخانه به صورت تک‌جلدی، یعنی کل قرآن را در 300 هزار نسخه و با کیفیت بالا چاپ کردند. این چاپخانه سابقه‌ای بالای 50 سال دارد و از چاپخانه‌های مرکز طبع و نشر باکیفیت‌تر است و تیم حرفه‌ای در آنجا کار می‌کنند. این چاپخانه ظرفیت‌های خوبی دارد که آموزش و پرورش هم از آن استفاده می‌کند.
ـ نسخه اصلی قرآن حکیم که قرار است اهداء شود، اهداء شده یا بعد از برآورد آمار درخواستی اهداء می‌شود؟
در جلسه رونمایی از این قرآن که همزمان با نمایشگاه کتاب برگزار شد، گفتیم و هنوز هم بر سر این حرف هستیم که هر زمان که وزارت آموزش و پرورش تصمیم به چاپ این قرآن بگیرد، فایلی را که آماده داریم به آنها اهداء می‌کنیم.
هم‌اکنون منتظر برآورد تیراژ درخواستی آنان هستیم و اینکه چاپخانه مشخص شود و آنان برای این اقدام تصمیم بگیرند. در روز برگزاری جلسه نیز این آمادگی را داشتیم که فایل اصلی را به آنان بدهیم.
البته در این مدت که از چاپ قرآن گذشته است، بازخوردهایی نسبت به کار و شرح و ترجمه داشتیم که در این راستا مؤلفان این مصحف بر روی نسخه اصلی اولیه بازنگری‌هایی کردند.
بر این اساس می‌توان گفت که کار این طور نبود که بگوییم کار تمام شده است و دیگر کاری به این مصحف نداشته باشیم؛ در واقع مانند یک موجود زنده، این مصحف هر روز نسبت به روز قبل تغییرات بهتری یافت و وضعیت بهتری پیدا کرد.
در این راستا مؤلفان و محققان به طور مرتب در این باره کار می‌کنند و به بازخوانی و تجدید نظر در این حوزه مشغول هستند. مواردی را که به ذهن می‌رسد را در تغییرات اعمال می‌کنیم و از این منظر می‌توان گفت که کار رو به ارتقاست.
در این راستا نسخه‌ای را که به وزارت آموزش و پرورش می‌دهیم نیز بر پایه بازنگری‌ها و ویرایش‌ها جدید خواهد بود. قطعاً نسخه امروز از نسخه سه ماه پیش بهتر شده است.