تزریق پول و افزایش تورم از تبعات اقتصاد بانک‌محور است + صوت
کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه بانک‌محور بودن اقتصاد کشور به تورم و تشدید نقدینگی دامن زده است، گفت: وقتی اقتصاد را بانک‌محور می‌کنیم، مدام بانک‌ها در حال تزریق پول هستند که نتیجه‌اش افزایش تورم است.
محمدرضا حسین‌زاده، کارشناس مسائل اقتصادی و رئیس سابق بانک ملی در گفت‌وگو با ایکنا، با ابراز تأسف از اینکه نظام اقتصادی کشور مبتنی بر بانک است نه بازار بورس گفت: اینکه اقتصاد کشور ما بانک‌محور است نه بورس‌محور در آن شکی نیست و همه آن را قبول دارند. متأسفانه ما برعکس کشورهای مختلف عمل می‌کنیم، چون در کشورهای توسعه‌یافته برای تأمین منابع مالی پروژه‌ها و توسعه کشور از بازار بورس استفاده می‌شود اما در ایران این‌گونه نیست و بانک به عنوان عامل توسعه و پیشبرد پروژه‌های عمرانی تلقی می‌شود.
اقتصاد بانک‌پایه مطلوب هیچ دولتی نیست
وی افزود: اقتصاد بانک‌پایه اصلاً مطلوب هیچ دولتی نیست و ممکن است مشکلات بسیاری را برای اقتصاد به همراه داشته باشد. در کشورهایی که در حوزه توسعه و پیشرفت موفق عمل کرده‌‍اند، صندوق‌هایی از سوی بخش خصوصی تأسیس شده‌اند که تأمین منابع انجام می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه باید 90 درصد تأمین منابع مالی پروژه‌های اقتصادی از سوی بازار سرمایه اتفاق بیفتد، گفت: در اقتصادهای توسعه‌یافته حداکثر 10 درصد منابع مورد نیاز پروژه‌ها به وسیله بانک‌ها تأمین می‌شود. درواقع اگر ما هم می‌خواهیم به پیشرفت و توسعه ثابت و همیشگی دست پیدا کنیم باید این ملزومات در اقتصاد رعایت شود.
عادت غلط در اقتصاد ایران
حسین‌زاده یکی از آفت‌های اقتصاد ایران را انتظارات بیش از حد از توان شبکه بانکی عنوان کرد و افزود: وقتی دولت می‌خواهد پروژه‌ای را آغاز کند و به سرانجام برساند، سریع به سراغ شبکه بانکی رفته و تقریباً 90 درصد تأمین مالی پروژه‌ها از طریق بانک‌ها انجام می‌شود و بازار سرمایه تنها مسئولیت تأمین 10 درصد منابع مالی را برعهده گرفته است. عادت شده که از بانک‌ها انتظار داشته باشیم و وقتی هرپروژه‌ای اعم از پتروشیمی، نفتی، راهسازی و غیره می‌خواهد در کشور اجرا شود به بانک‌ها فشار می‌آوریم، درصورتی‌که منابع بانک‌ها نامحدود نیست و با محدودیت منابع مواجه هستند.
وی در ادامه افزود: به دلیل محدودیت منابع بانک‌ها با توزیع نامتوازن منابع مواجه خواهیم بود، یعنی ممکن است به یک پروژه‌ای منابع تعلق بگیرد و به پروژه دیگر هیچ منابعی تخصیص نیابد. وقتی بانک‌ها نتوانند همه پروژه‌ها را تأمین مالی کنند، نارضایتی افزایش می‌یابد و ترکش‌های این نارضایتی نخست دامن بانک‌ها را می‌گیرد. اگر کمی تأمل و تفکر می‌کردیم متوجه می‌شدیم که تحمیل تکالیف اضافی به بانک‌ها سم و مضر است. باید از بانک‌ها به اندازه توانشان انتظار داشت نه بیش از توان آنها.
این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: در هیچ کشوری این حجم ازتفاضایی که در ایران از بانک‌ها وجود دارد، اصلاً مشاهده نمی‌شود. در کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی غالباً بانک‌ها خصوصی هستند و در هر پروژه‌ای که بخواهند و تمایل داشته باشند مشارکت می‌کنند و دولت برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها به آنها دستور نمی‌دهد یا تکلیف نمی‌کند.
جای خالی بورس در علم اقتصاد اسلامی
حسین‌زاده تحمیل تکالیف اضافه به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را یکی از عوامل مؤثر در عدم تحقق اقتصاد اسلامی عنوان کرد و گفت: باید مفاهیم جدیدی را وارد اقتصاد اسلامی کرد. به باور من جای خالی بازار سرمایه در مفاهیم اقتصاد اسلامی کاملاً هویداست.
وی ادامه داد: البته نباید در تأمین منابع مالی پروژه‌ها افراط و تفریط به خرج داد، به عنوان مثال هرچند در کشورهای توسعه 90 درصد تأمین مالی از طریق بازار سرمایه انجام می‌شود اما در ایران از همین ابتدا نمی‌توان به بازار سرمایه هم فشار وارد کرد، چون بازار سرمایه ما کشش تأمین 90 درصد منابع مالی را ندارد اما می‌توان 40 درصد منابع را از این طریق تأمین کرد و فقط 60 درصد را از بانک‌ها. اگر 30 درصد از تکالیف بانک‌ها کاسته شود دست آنها برای انتخاب پروژه‌ها باز خواهد بود و از شرایط فعلی نجات پیدا خواهند کرد.
بانک‌محور بودن اقتصاد و تورم
این کارشناس اقتصادی تغییر در ادبیات اقتصاد کشور را یک ضرورت مهم و انکارناپذیر توصیف کرد و گفت: بانک‌محور بودن اقتصاد کشور به تورم و تشدید نقدینگی دامن زده است. وقتی اقتصاد را بانک‌محور می‌کنیم، مدام بانک‌ها در حال پمپاژ پول هستند و وقتی به صورت شبانه‌روز به اقتصاد کشور پول پمپاژ شود، نتیجه‌اش تورم می‌شود. متأسفانه آنقدر دامنه تحمیل تکالیف اضافه به بانک‌ها بیشتر شده که بانک‌ها مجبور شده‌اند از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند و این مسئله به نوعی چاپ پول غیرمستقیم تلقی می‌شود.
به گفته حسین‌زاده، بازار سرمایه ظرفیت‌های بسیاری را در خود جای داده که اگر مورد استفاده قرار گیرد، هم مانع تشدید تورم می‌شود و هم اینکه تکالیف اضافه از بانک‌ها حذف و پروژه‌ها آسان‌تر تأمین مالی می‌شوند.
فرهنگ‌سازی برای تحقق اقتصاد بورس‌محور
وی به ضرورت تغییر برخی سیاست‌گذاری‌ها در حوزه تأمین مالی اشاره کرد و گفت: مسئولان باید طوری سیاست‌گذاری انجام دهند که نگاه‌ها از سمت بانک‌ها به سمت بازار سرمایه تغییر جهت دهد و این مهم نیازمند اعتمادسازی و جلب اعتماد افکار عمومی به بازار سرمایه است. اگر فرهنگ‌سازی و اعتمادسازی صورت پذیرد، کمتر از یک دهه بازار سرمایه نقش پررنگی در اقتصاد کشور خواهد داشت و بعد از یک دهه 90 درصد از تأمین مالی پروژه‌ها از بازار سرمایه انجام خواهد شد.
کارشناس اقتصادی معتقد است، باید بخش قابل توجهی از فشارهایی که برروی بانک‌ها وجود دارد، متعادل و نیز بخشی از تقاضا متوجه بازار سرمایه شود.
هجمه به بانک‌ها منصفانه نیست
حسین‌زاده درباره نقدهای موجود به سیستم بانکی کشور عنوان کرد: نسبت به سیستم بانکی ایرادات و انتقاداتی وجود دارد و کسی منکر آن نیست، اما آیا خود بانک‌ها سیاست‌گذاری می‌کنند؟ بانک‌های دولتی و نیمه‌‍دولتی اصلاً از خودشان اراده‌ای ندارند و مطیع اوامر دولت و سیاست‌گذاران هستند. به باور من مشکل از سیاست‌گذاری‌هایی است که از بالا به بانک‌ها تحمیل می‌شود. اگر سیاست‌گذاری‌ها اصلاح شود بانک‌ها مسیر درستی را طی خواهند کرد. واقعاً منصفانه نیست تا این حد به بانک‌ها هجمه شود، اگر مشکلی وجود دارد این مشکل ناشی از سیاست‌گذاری‌های اشتباه است.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
