تفسیر قرآن در اخلاق عملی سیدالشهدا(ع)

به گزارش ایکنا از خوزستان، عبدالحسین طالعی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در برنامه «سبک زندگی قرآنی» از تولیدات بنیاد فرهنگی مهدی موعود(عج) دزفول با بیان اینکه اخلاق عملی حضرت سیدالشهدا(ع) تفسیر قرآن بود، به بیان نمونه‌هایی از هماهنگی اخلاق حضرت سیدالشهدا(ع) با آیات قرآن کریم پرداخت.

وی با اشار به آیه «إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ» (نحل، 23) خداوند متعال افراد متکبر را دوست ندارد، گفت: ذیل این آیه حدیثی از سیره حضرت سیدالشهدا(ع) رسیده که فوق‌العاده است. امام حسین(ع) از نظر ما، امام و حجت خداست، اما جدای از اینها در زمان خودش بزرگ بنی‌هاشم بود و بنی‌هاشم بزرگ مکه و مدینه بودند. عرب با نظام قبیلگی که داشت بنی‌هاشم را بزرگ‌ترین و شریف‌ترین قبیله خود می‌دانست و اباعبدالله(ع) بزرگ بنی‌هاشم بود.

طالعی ادامه داد: حدیث چنین است که حضرت سیدالشهدا(ع) روزی بر عد‌ه‌ای از نیازمندان گذر کردند که سفره مختصری پهن کرده و مشغول غذا خوردن بودند، گفتند: «یا ابن رسول‌الله(ص) بیا بر سفره ما بنشین. حضرت نشستند و با این افراد هم‌خوراک شدند و بعد این آیه شریفه را خواندند.» بعد فرمودند: «من دعوت شما را قبول کردم حالا شما هم دعوت مرا قبول کنید.» به منزل حضرت رفتند و از آنها پذیرایی شایسته‌ای شد. حضرت سیدالشهدا(ع) با رفتار خودشان این آیه را تفسیر عملی کردند.

این استاد دانشگاه با پرداختن به آیه «وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا» (نساء، 86) گفت: آیه می‌فرماید که وقتی کسی به شما سلام گفت، تشکری کرد، تبریکی گفت و عرض ادبی کرد شما یا مثل خود او از او تشکر کنید و پاسخ دهید یا بهتر و بالاتر. حدیث چنین است که راوی می‌گوید در محضر حضرت اباعبدالله(ع) بودم، دیدم یکی از خدمتگزارانی که در خانه بود، به حضرت یک شاخه گل داد. حضرت فرمودند: «انت حرة لوجه‌ الله» تو در راه خدا آزادی. فرد آزاد از نظر حقوقی نسبت به برده در سطح بالاتری است. برده هم وقتی آزاد شود از حقوق بالاتری بهره‌مند می‌شود. راوی می‌گوید به حضرت عرض کردم: این خدمتکار یک شاخه گل ارزان به شما داد، آن وقت شما او را آزاد می‌کنید؟ (یعنی چنین امتیاز بزرگی به او دادید). حضرت فرمودند: «کذا ادّبنا الله» خداوند این گونه ما را ادب کرده است. خداوند فرموده است: «هر گاه شما را تحیت و سلامی گفتند شما نیز باید به تحیت و سلامی بهتر از آن یا مانند آن پاسخ دهید» و بهتر از کار او این بود که او را آزاد کنم. از این مطلب درس بگیریم اگر کسی از ما تشکری کرد و تحیتی گفت، مثل آن یا بهتر پاسخ دهیم.

عضو هیئت عملی دانشگاه قم با اشاره به سیره حضرت سیدالشهدا(ع) در فروبردن خشم، گذشت و نیکی کردن گفت: آیه 134 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ» کسانی که خشم خود را فرومی‌برند و از خطای دیگران گذشت می‌کنند و خداوند اهل احسان را دوست دارد. پس مرحله اول این است که فرد نسبت به رفتار خطای کسی، عکس‌العمل تند و خشم نشان ندهد، مرحله دوم این است که آن فرد را عفو کند و مرحله سوم این است که به او احسان کند. متن حدیث چنین است که شخصی از خدمتکاران امام حسین(ع) نسبت به ایشان کار ناپسندی انجام داد و لازمه کار او این بود که عکس‌العمل تندی نسبت به کار او انجام شود. حضرت به تنبیه او امر کردند. آن فرد به حضرت فرمود: «و الکاظمین الغیظ» حضرت فرمودند: «خلّوا عنه» رهایش کنید. بعد آن خادم گفت: «والعافین عن الناس» حضرت به او فرمودند: از تو گذشتم. خدمتکار گفت: «والله یحب المحسنین» امام فرمودند: «انت حرّ لوجه‌ الله»» تو در راه خدا آزادی و چند برابر آنچه حقوق دریافت می‌کرد به او بخشیدند.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: امام حسین(ع) به عنوان حجت خدا رفتاری را نشان می‌دهد که خدا چنان رفتار می‌کند. وقتی کسی گناه می‌کند، خداوند گناه او را می‌بخشد، بلکه گاه چند برابر گناه برایش حسنه می‌نویسد: «مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ؛ كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته كند. پس خداوند بدی‌هايشان را به نيكی‌ها تبديل مى‌كند.»