ضرورت عمل به جهاد تبیین در رویارویی با تهاجم فرهنگی + فیلم

کتاب «راه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی به خانواده مسلمان با تکیه بر قرآن و سنت» به همت مرکز مطالعات حوزوی الهدی و با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در بغداد به زبان عربی منتشر شده است، این کتاب با نام عربی «طرق مواجهة الغزو الثقافی علی العائلة المسلمة علی ضوء القرآن و السنة» منتشر شده و نوشته «ندی ابراهیم البصیر»، نویسنده و پژوهشگر سوری است.

نویسنده کتاب بر این باور است که دولت‌ها و نهادهای دولتی نقش بسزایی در اعتلای ملت و مقابله با الحاد، کفر و تهاجم فرهنگی دارند و در بخشی از این اثر به تمجید از نقش امام خمینی(ره) در تأسیس حکومت اسلامی و مواجهه با تهاجم فرهنگی می‌پردازد.

ایکنا برای آشنایی بیشتر با مباحث این کتاب، نشستی وبیناری با حضور ندی ابراهیم البصیر، نویسنده سوری کتاب و همسر ایشان «محمد عدنان حریری»، استاد دانشگاه «بلاد شام» و جامعة المصطفی(ص) العالمیه برگزار کرد که مشروح آن در ادامه می‌آید:

«ندی ابراهیم البصیر» در این نشست درباره انگیزه خود از نگارش کتاب گفت: من این کتاب را با توجه به نیاز جامعه امروز و خطراتی که خانواده مسلمان را تهدید می‌کند، نوشتم و مرکز مطالعات حوزوی «الهدی» که به پژوهش‌ها و کتب دینی، تاریخی، فکری توجه دارد، ایده نگارش چنین کتابی را به من داد و چاپ و نشر آن را استاد «محمد صادق هاشمی» متقبل شد.

وی افزود: این کتاب در عراق و ایران به زبان عربی منتشر شد و آن‌گونه که به ما اطلاع داده شده است، در محافل علمی و دانشگاهی و در میان گروه‌های مختلف مردمی با استقبال مواجه شده و حتی به کشورهای دیگری نیز رسیده است.

استاد جامعة المصطفی(ص) العالمیه بیان کرد: چون تحصیلات من در رشته حقوق است، در زمینه احوالات شخصی مانند مسئله ازدواج و طلاق و بررسی وضعیت جوانان، نوجوانان و مشکلات و بزهکاری‌های آنان فعالیت‌هایی دارم، در دیدارهایی که با این افراد در زمینه ازدواج و طلاق و دیگر مسائل داشتم، همیشه به این مسئله فکر می‌کردم که خانواده نقش مهمی در زندگی دارد، در حالی که با تهاجم فرهنگی مواجه است و این تهاجم فرهنگی اگر موفق باشد، این ضربه به جامعه و حتی ارزش‌های اسلامی است و همان‌طور که غرب خود (به دلیل انحطاط) در حال سقوط است، جوامع اسلامی نیز با این تهاجم فرهنگی به تدریج سقوط خواهد کرد.

این مشاور تربیتی تصریح کرد: در چنین شرایطی به این نتیجه رسیدم که با تألیف کتاب و انجام پژوهش، چگونه از خانواده مسلمان دفاع کنم؛ چرا که غرب تا حد زیادی در این تهاجم موفق عمل کرده است و این مسئله انگیزه‌ای برای نگارش کتابم شد.

ندی ابراهیم البصیر ادامه داد: این کتاب سه فصل دارد که فصل اول شامل کلیات مربوط به تهاجم فرهنگی و آیات قرآن مربوطه و ابزارها و روش‌های تهاجم فرهنگی است، فصل دوم به تأثیرات تهاجم فرهنگی بر خانواده مسلمان پرداخته است و این که این تهاجم چگونه و تا کجا پیش رفته است و از نظر اعتقادی و عبادات و افکار چه تأثیراتی بر خانواده مسلمان گذاشته است. فصل سوم نیز به راه‌های رویارویی با تهاجم فرهنگی پرداخته و در پایان کتاب منابع و مآخذ مورد استفاده آمده است.

رهبر انقلاب کامل‌ترین تعریف تهاجم فرهنگی را ارائه داده است

وی با شرح مفهوم تهاجم فرهنگی به فرموده مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مد ظله العالی) در این زمینه اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرموده‌اند: «تهاجم فرهنگی این است که یک مجموعه سیاسی یا اقتصادی برای مقاصد سیاسی خود و برای اسیرکردن یک ملت، به بنیان‌های فرهنگی آن ملت هجوم می‌برد. چنین مجموعه‌ای هم چیزهای تازه‌ای را وارد آن کشور و آن ملت می‌کند؛ اما به زور و به قصد جایگزین کردن آنها با فرهنگ و باورهای ملی. این اسمش تهاجم است» به نظر من این کامل‌ترین تعریف از تهاجم فرهنگی است.

استاد جامعة المصطفی(ص) العالمیه همچنین بیان کرد: باید توجه داشت که غرب به سقوط اخلاقی رسیده، چرا که خانواده و ارزش‌ها سقوط کرده و جایگاهش را از دست داده و این مسئله‌ای است که حتی خود نویسندگان غرب هم به آن اذعان دارند، زمانی که خانواده سقوط کند، جامعه نیز سقوط می‌کند و این مسئله‌ای که در غرب نمایان بوده و به معنای سقوط انسانیت است.

وی در پاسخ به این سؤال که منظور از سنت در کتاب فوق به چه معناست، گفت: من در این کتاب تنها به احادیث شیعی اکتفا نکرده‌ام و منظور از  سنت در کتابم، بهره‌مندی از روایات و قرآن و سنت به صورت عام است و من از کتب برادران اهل سنت از جمله تألیفات «حسن حَبَنکه المیدانی»، نویسنده و مفسر سوری که کتب زیادی دارد، استفاده کرده‌ام، از تفاسیر و کتب مختلف شخصیت‌ها، علما و اندیشمندان اهل سنت نیز بهره‌مند شده‌ام.

راهکارهای قرآنی مقابله با تهاجم فرهنگی

این بانوی سوری همچنین راه‌کارهای قرآن برای مبارزه با تهاجم فرهنگی را برشمرد و گفت: مهم‌ترین توصیه قرآن، بصیرت و آگاهی است، مسئله‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها به آن اشاره داشته‌اند، سپس برنامه‌ریزی برای آگاهی بخشی و تلاش گروهی و مثبت و با صبر و بردباری است و این همان جهاد تبیین که امام خامنه‌ای بر آن تأکید داشته‌اند، جهاد تبیین به این معناست که هر شخصی در جایگاه خود باید در این مسیر پیش برود، در قرآن هم بر همین مسائل تأکید شده است.

این مشاور تربیتی در ادامه با اشاره به دلایل دین‌گریزی جوانان اظهار کرد: امروز مسلمانان چهره دین را آن‌گونه که باید به جهانیان معرفی نکرده‌اند و وقتی از دین می‌گویند، آن را به دور از حقیقت و عامل محرومیت، خستگی و رنج و این‌که دین هیچ سعادت و خوشبختی ندارد، معرفی می‌کنند، در حالی که جوانان و نوجوانان در پی لذت و خوشبختی هستند، آن‌ها وقتی این جنبه‌های منفی از دین را می‌بینند، می‌گویند ببینید دین شما هیچ جنبه مثبتی ندارد، سراسر مشقت و محرومیت است؛ بنابراین دین‌گریز شده و به سمت لذت‌های دنیوی کشیده می‌شوند.

ندی ابراهیم البصیر تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین مسائل، مباحث و مسائل تربیتی است، در حالی که ما اهمیت این مسائل را کمتر درک کرده‌ایم، در دانشگاه‌هایمان آن‌طور که باید به مباحث تربیتی پرداخته نشده است، مثلا فرد تا زمانی که در دانشکده‌های الهیات و علوم تربیتی تحصیل نکند، آن طور که باید با چنین مسائلی آشنا نمی‌شود؛ در حالی که باید تربیت اسلامی جایگاه محوری در دانشگاه‌ها داشته باشد.

وی در پایان یادآور شد: قرآن بهترین شیوه علمی برای تربیت است، ما باید علوم انسانی اسلامی مستند بر قرآن داشته باشیم؛ همان طور که رهبر انقلاب فرموده‌اند. گاهی می‌بینیم در غرب به دین و استخراج مباحث دینی و مباحث تربیتی در دانشگاه‌ها توجه می‌کنند. ما باید بازگشت به قرآن، روش قرآن و سیره اهل بیت(ع) را مورد توجه قرار دهیم و بدانیم قرآن و سیره، از اصول سعادت بشر هستند.

تلاش برای مقابله با جنگ فکری غرب

در ادامه نشست «محمد عدنان حریری» استاد دانشگاه «بلاد شام» دمشق و جامعة المصطفی(ص) العالمیه و همسر ندی ابراهیم البصیر سخنان خود را بیان کرد و گفت: کتاب «راه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی به خانواده مسلمان با تکیه بر قرآن و سنت» با این هدف نوشته شده است تا فضای خالی و نقطه حساس تاریخ جوامع بشری یعنی جنگ فکری و نرم علیه خانواده‌های مسلمان را که سال‌های سال است، ادامه دارد، پر کند، مسئله‌ای که رهبر معظم انقلاب اسلامی به آن توجه کرده و ضرورت مقابله با آن را با جهاد تبیین، ذکر کرده‌اند، این کتاب گام مهمی در این زمینه برداشته؛ جنگی که علیه خانواده‌های مسلمان و فرهنگ اصیل اسلامی و انسانی آنان طراحی شده و با هدف تغییر فرهنگ خانواده‌ها و گرایش آنان به سمت غرب دنبال می‌شود.

وی درباره ضرورت نگارش چنین کتاب‌هایی گفت: همان‌طور که می‌دانید ماهیت جنگ میان کشورها تغییر کرده و در گذشته جنگ‌ها مستقیم و نظامی بود؛ اما امروز این نوع جنگ‌ها پایان یافته است و جنگ‌های خطرناک‌تری آغاز شده که همان جنگ فکری و فرهنگی و کشاندن جوامع در دام تفکرات مبتذل و اندیشه‌هایی است که برای انحراف اسلام و انسانیت از مسیر درست آن تلاش می‌کند؛ بنابراین ما در این شرایط به نگارش چنین کتبی نیاز داریم تا آگاهی و بصیرت انسان مسلمان و غیر مسلمان را بالا برده و بشریت خطر این جنگ فکری و افکار منحرف را درک کند؛ جنگی که پیش از این با عنوان جنگ نرم از آن یاد کردیم.

این استاد سوری در ادامه گفت: این کتاب، مسئله تهاجم فرهنگی را مورد توجه قرار داده است؛ اما در عین حال به یک جنبه اساسی خیلی توجه کرده و آن خانواده است؛ چرا که اگر خانواده‌ای صالح و تربیتش درست باشد، بدون شک در رویارویی با تهاجم فرهنگی موفق خواهد بود؛ اما توجه به این مسئله ضعیف است و خانواده‌ها، به راحتی تهاجم فرهنگی غرب را بدون نگرانی و دغدغه می‌پذیرند و از آن استقبال می‌کنند؛ در حالی که باید در مسیر جهاد و دفاع برخاسته و از کیان خانواده اسلامی دفاع کنند. این مسئله خود یک جهاد به معنای کلمه است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا دانشگاه‌ها و مراکز آکادمیک جهان اسلام در رویارویی با جنگ نرم فکری علیه امت و تهاجم فرهنگی موفق بوده‌اند؟، اظهار کرد: باید گفت فاصله زیادی میان آنچه در دانشگاه‌ها انجام می‌شود و آنچه باید انجام شود، وجود دارد و ما نیازمند تقویت تلاش‌های دانشگاهی در این حوزه هستیم، باید کتب و مقالات متعددی نوشته و کنفرانس‌های زیادی برگزار و تعامل میان کارشناسان تخصصی در این زمینه انجام شود، ما در دانشگاه‌ها و مدارس فاصله زیادی با آنچه باید انجام گیرد، داریم و باید این فاصله برداشته شود و کادرهای علمی تخصصی برای این موضوع در مدارس و دانشگاه‌ها تشکیل شود تا بتوانیم در برابر این هجمه‌های فرهنگی کورکورانه که جوانان و نوجوانان را هدف قرار داده است، بایستیم.

مقابله با تهاجم فرهنگی باید فرهنگی باشد

محمد عدنان حریری راهکارهای جذب جوانان به ارزش‌های اسلامی و دورکردن آنان از تهاجم فرهنگی را این‌گونه تشریح کرد: همان‌طور که می‌دانید غرب در جذب جوانان و جوامع بشری به فرهنگ خود موفق عمل کرده است، زمانی که جنگ فرهنگی و فکری باشد، باید مقابله و مبارزه با آن نیز فرهنگی باشد، یعنی فرهنگ اسلامی و انسانی را معرفی کنیم، میزان این هجمه فکری و فرهنگی به گونه‌ای است که حتی بسیاری از نویسندگان غربی نیز در کتب و مقالات خود به آن اذعان دارند، بنابراین باید اسلام را به شکل صحیح معرفی کنیم و بدانیم در صورت معرفی درست اسلام، پیر و جوان و کودک و زن و مرد جذب آموزه‌های آن خواهند شد؛ چرا که اسلام دینی است که بشر در آن سعادت را خواهد یافت.

وی تأکید کرد: باید دید چرا جوانان جذب فرهنگ پوشالی غرب می‌شوند و به سقوط اخلاقی و انحرافات اخلاقی می‌رسند، تنها دلیلش این است که سعادت و خوشبختی را در این فرهنگ می‌بینند، اما زمانی که اسلام اصیل که پیامبر(ص) آن را به بشر هدیه داد و همچنین سیره نبوی معرفی و تبلیغ شود و این اسلام را در زندگی پیاده کنیم و حدیث امام صادق(ع) «کونوا دعاة بغیر السنتکم: با غیر زبان‌هایتان مردم را دعوت کنید» را مورد توجه قرار دهیم، مسلمانان به ویژه نسل جوان مسلمان می‌بینند که اسلام می‌تواند تمدن بشری قابل قبولی را که تضمین‌کننده سعادت بشر در دنیا و آخرت است، محقق کند و جذب آن خواهند شد.

ضرورت تبیین ظرفیت اسلام در تمدن‌سازی

استاد دانشگاه «بلاد شام» دمشق ادامه داد: بنابراین مسئله و استراتژی مهم، تبیین ظرفیت اسلام در تمدن‌سازی، فرهنگ‌سازی، ایجاد تحول و دگرگونی در تمام مراحل زندگی است؛ زیرا اسلام دینی جامع و کامل است که به تمامی مسائل زندگی توجه کرده است. مثلاً در زمینه اقتصادی، ربا را ممنوع کرده و ما می‌بینیم که ربا، نابودکننده جوامع و تخریب‌گر اقتصاد است.

وی درباره مهم‌ترین مسئولیت‌های خانواده‌های مسلمان و جوامع اسلامی در رویارویی با تهاجم فرهنگی بیان کرد: یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های تهاجم فرهنگی، این است که تنها یک گروه را هدف قرار نمی‌دهد، بلکه جوان و بزرگ و کوچک از این تهاجم در امان نیستند، در حال حاضر وسیله‌ای به نام موبایل یا گوشی همراه در دسترس همه است و این اختراع دو وجه دارد، یکی خوب و مثبت و به نفع بشریت و دیگری وجه مخفی که برای هجمه‌های تبلیغاتی مخرب استفاده می‌شود.

محمد عدنان حریری افزود: در حدیث نبوی می‌خوانیم «کُلُّکُم راعٍ و کُلُّکُم مَسؤولٌ عَن رَعِیَّتِه: بدانيد كه همه شما مسئوليد و همه شما نسبت به زير دستانش بازخواست مى‌شود» بنابراین در جامعه اسلامی، پزشک، استاد دانشگاه، معلم، فروشنده، مؤسسات، کتابخانه‌ها و همه نهادها و افراد مسئول هستند و باید در مسیر دفاع از جامعه گام بردارند و سینما، تلویزیون و رادیو و شبکه‌های ارتباطی و اجتماعی هم در این زمینه مسئول هستند.

این استاد سوری یادآور شد: رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) در دو سال گذشته مسئله جهاد تبیین را مطرح کرده‌اند، منظور از جهاد تبیین، تبیین حقایق است و یکی از راه‌های رویارویی با تهاجم فرهنگی، جهاد تبیین است.

محمد عدنان حریری ادامه داد: در حال حاضر هر جوان یا فردی که به فرهنگ غربی چشم دوخته و فریفته آن می‌شود، باید حقایق را ببیند و در یک کفه ترازو، اسلام و ارزش‌های اسلامی را بگذارد و در کفه دیگر، هر آنچه را که تهاجم فرهنگی و افکار مسموم به او می‌دهند، قرار دهد و هر روز و هر لحظه و ساعت از طریق رسانه‌های غربی تبلیغ می‌شود. همه جامعه در مقابله با این جنگ و تهاجم فرهنگی مسئولند و باید افکار درست را در داخل جامعه تبلیغ کنند.

وی درباره راهکارهای قرآن در مقابله با تهاجم فرهنگی گفت: همان‌طور که گفتیم، این تهاجم، نوعی جنگ نرم، فکری و فرهنگی است، بنابراین مقابله هم باید فکری و از طریق تقویت دانش معرفتی انسان صورت گیرد، قرآن در این زمینه معارف زیادی در اختیار ما قرار داده و روایات و احادیث اهل بیت(ع) نیز دریای گسترده و ناتمامی در این زمینه هستند، اگر این راهکارها را از قرآن و منابع اسلامی استخراج کنیم، خواهیم دید که این‌ها همان جواهرهای تضمین‌کننده سعادت انسان هستند.

با عمل به جهاد تبیین جوانان را جذب کنیم

استاد جامعة المصطفی(ص) العالمیه اظهار کرد: چگونه می‌توان جوانان را به دین و اسلام دعوت کرد؛ اما توضیحات لازم را با عمل به شعار جهاد تبیین به آنان نگفته باشیم و جواهر و راهکارها را که عامل سعادت دنیوی و اخروی آن‌هاست، از منابعی مانند قرآن و احادیث استخراج نکنیم.

استاد عدنان با بیان این‌که قرآن در خانواده‌های مسلمان مهجور است، با شرح راهکارهای رفع این مهجوریت، گفت: قرآن تنها قرائت نیست، هر چند قرائت آن ثواب دارد، اما قرآن، کتاب هدایت انسان است که برای انسان راه و روش زندگی را تبیین می‌کند، من در اینجا بر کلمه انسان تمرکز کردم، چرا که در حال حاضر تهاجم فرهنگی فقط مسلمانان را هدف قرار نداده، بلکه کل بشریت از این پدیده رنج می‌برند و شکایت دارند، قرآن در این زمینه دستورات زیادی دارد، اما این کتاب مقدس در میان مسلمانان مهجور است و حتی در قرآن آمده است «وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً: و پیامبر(ص) فرمود پروردگارا! قوم من قرآن را رها کردند». منظور این نیست که آن را فقط نمی‌خوانند، بلکه منظور این است که مفاهیم و دستورات این کتاب مقدس که ضامن سعادت و هدایت انسان است، در زندگی استخراج و پیاده نمی‌شود؛ بنابراین امروز قرآن در میان خانواده‌های مسلمان از نظر سلوک، شیوه و روش و درک آیات و معرفت مهجور است.

وی در پایان تأکید کرد: امیدوارم که از این فضایی که در آن غرق شده‌ایم و نشئت‌گرفته از اندیشه و افکار غربی است و نه تنها اسلامی بلکه انسانی نیست، رها شویم، ماهی وقتی در دریاست، قدر آب را نمی‌داند؛ اما وقتی از دریا خارج می‌شود، می‌فهمد که از چه نعمتی برخوردار بوده است، ما هم اکنون در فرهنگ غربی پر زرق و برق غرق شده‌ایم در حالی که باید قبل از این‌که فرصت زندگی پایان یابد، بدانیم که این فرهنگ، تخریب‌کننده سعادت انسان و فرهنگ بشریت است. امید است که همه افراد بشر از این فضایی که عقل و اراده انسان را تسخیر و فریفته فرهنگ غرب کرده است، بیدار شده و به سعادت حقیقی برسند.

گفت‌و‌گو: زهرا نوکانی