از ایده تا اجرا؛ تشریح فرایند تشکیل «مجلس قرآنی جهان اسلام»
رئیس قرارگاه دیپلماسی قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: نیاز به ساختاری انسجام‌دهنده هست تا این همه ظرفیت و مراکز قرآنی کشور پیامدی مطلوب برای جهان اسلام ارائه دهند. همچنین یکی از مشکلات دنیای اسلام این است که دشمنان با مؤلفه‌های تفرقه‌افکن، انرژی جهان اسلام را به کج‌راهه می‌برند، پس براساس مفاهیم قرآن کریم می‌توانیم این توطئه‌ها را خنثی و این ظرفیت بسیار والا را در قالب یک پارلمان قرآنی جهان اسلام شکل دهیم.
در زمان تأسیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مقام معظم رهبری عبارتی را به کار بردند که بیانگر جایگاه این سازمان بین‌المللی است و از واژه قرارگاه و عبارت قرارگاه فرهنگی بین‌المللی نظام در خارج از کشور بهره گرفتند و طی این سال‌ها در این سازمان قرارگاه‌های مختلف ازجمله قرارگاه ادیان شکل گرفت.
مرکز بین‌المللی قرآن و تبلیغ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز دو قرارگاه دارد، یکی قرارگاه تبلیغ بین‌الملل است که با همراهی 12 نهاد کشورمان که آن‌ها هم سهمی در تبلیغ بین‌الملل دارند و هم می‌توانند با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای پیشبرد اهداف مشترک مشارکت کنند، شکل گرفته است.
قرارگاه دیگر، قرارگاه دیپلماسی قرآنی است. معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، شورای عالی قرآن، ایکنا، جامعة المصطفی العالمیه، وزارت امور خارجه و ... به دلیل شأن بین‌المللی که دارند، می‌توانند، کمک به این حوزه کنند.
از سال گذشته مبحث دیگری در قرارگاه دیپلماسی قرآنی مطرح شده است که خبر از تشکیل پارلمان جهانی قرآن می‌دهد، اما اینکه چقدر این پارلمان امکان تحقق دارد و چه زمانی شاهد تأسیس آن خواهیم بود، محل پرسش است. در همین راستا و در آستانه گرامیداشت هفته وحدت با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی‌نیشابوری، رئیس قرارگاه دیپلماسی قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مدیرکل بین‌المللی تبلیغ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت‌وگو داشتیم که متن آن از نظر می‌گذرد؛
ایکنا ـ سال گذشته از عزم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای ایجاد پارلمان یا مجلس قرآنی جهان اسلام سخن به میان آوردید و جلسه اخیر در معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حاکی از ادامه فرایند تشکیل این مجلس است. در ابتدا بفرمایید، چه شد که به چنین ایده و تشکیل چنین مجلسی رسیدید؟ ضرورت و اهمیت آن را بیان بفرمایید.
مدت‌هاست که ذهن علاقه‌مندان به حوزه دیپلماسی قرآنی مشغول به این است که در چه بستری و با چه ساز و کاری می‌شود، شبکه‌سازی قرآنی داشت و افراد حوزه قرآن و این ظرفیت‌ها را در یک شبکه‌ای نظم‌دهی کرد و تعاملات قرآنی انجام داد، تا به یک وحدت و انسجامی رسید تا دنیای اسلام براساس محور قرآن بتواند مسائل مبتلابه خود را از طریق قرآن حل کند. این ذهنیت تا مدت‌ها بود تا اینکه جمهوری اسلامی ایران و رئیس محترم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بیستمین نشست مجمع بین‌المللی مسلمانان که سال گذشته با حضور چهل و یک کشور در مسکو برگزار شد، این ایده را مطرح کرد. هدف این است که به تشکیل شبکه در چارچوب مجلس قرآنی جهان اسلام برسیم و هم‌افزا بتوانیم، مسائل مسلمین را با فرمول‌های قرآنی و کاربست آن به شکل دقیق و قوی‌تر حل کنیم.
ایکنا ـ اثرات و دستاوردهای تشکیل چنین مجلسی چیست؟ اثرات داخلی و خارجی آن را بیان بفرمایید و ضمن ارائه تعریفی از دیپلماسی قرآنی، چقدر تشکیل این مجلس در پیشبرد اهداف دیپلماسی قرآنی مؤثر است؟
ما در کشور نیاز به ساختاری داریم که بتواند انسجام‌دهنده باشد. این همه ظرفیت و مراکز قرآنی در داخل کشور می‌توانند به خروجی‌ها و پیامدهای قابل توجهی برای ارائه به خارج از کشور برسند. اینکه در حوزه قرآن فعالیت‌هایی داشته باشیم، خوب است، ولی اینکه این‌ها هم‌افزا نباشند و نتوانند مشکلی از مشکلات حوزه‌های مختلف سبک زندگی یا در حوزه‌های تربیت، زیست اجتماعی و معنویت‌گرایی را حل کنند، به آن اهداف بالای خودش نرسیده است.
همچنین یکی از مشکلات دنیای اسلام این است که دشمنان سعی می‌کنند، براساس تعارضات و مؤلفه‌های تفرقه‌افکن، ما را مشغول کنند و انرژی‌ها و ظرفیت‌ها را از بین ببرند، در عین حال می‌توانیم براساس آموزه‌های عمیق قرآن کریم این توطئه‌ها را خنثی و از ظرفیت بسیار والای قرآن کریم استفاده کنیم.
اگر دنیای اسلام متحد و همدل باشد، همه این مشکلات این روزها بین کشورهای اسلامی قابل حل است و همچنین اصلا موضوعاتی مثل غزه، فلسطین و سوریه به وجود نمی‌آمد. ما بهترین محور را که یک معجزه است و همین الان همه می‌توانیم آن معجزه را حس کنیم و مفاهیم وحیانی آن را می‌توان بعد از رمزگشایی و تفسیر آن در حوزه‌های مختلف به کار گرفت، در اختیار داریم. معتقدم این حل همه مشکلات دنیای اسلام و بلکه دنیای انسان است.
ایکنا‌ـ برای تشکیل چنین مجلسی تا چه حد نظرات صاحب‌نظران داخلی و خارجی احصا شده است؟ و چه نهادهای داخلی باید در این روند حضور جدی داشته باشند؟
جلسات بسیار مفصلی داشتیم. پس از طرح این بحث، در مذاکرات و ملاقات‌های مختلف با اندیشمندان و بزرگان دنیای اسلام این ایده به صورت جدی مطرح بوده و همه آن را تحسین کردند یا جای چنین تشکیلات قرآنی را خالی دانستند. در رابطه با اصل ایده و همچنین در مورد ساختار و اساسنامه پیشنهادی، جلسات خوبی با اساتید فن و فعالان این حوزه داشتیم، ما با رئیس محترم سازمان جاکیم، که مهم‌ترین مؤسسه دینی در مالزی است و همچنین با مسئولان بلندپایه قرآنی و دینی اندونزی ملاقات داشتیم. به کشور عراق سفر کردیم و با دیوان وقف شیعی، دیوان وقف سنی و دارالقرآن‌های عتبات و مسئولان محترم حوزه‌های دینی جلسات داشتیم.
با اندیشمندان قرآنی لبنان، بوسنی و هزرگوین و کشورهای دیگر از جمله مفتی اعظم اوگاندا پیش‌نشست مجلس قرآنی جهان اسلام را داشتیم و در آن نشست مقدماتی برای فهم بهتر این ایده و اجرایی شدن آن که بیش از بیست کشور حضور داشتند، برنامه‌ریزی شد.
کماکان مسیر را در فضای تعامل و چکش‌کاری این نظریه تا پختگی آن ادامه می‌دهیم تا یک ایده‌ای باشد که بتواند تبدیل به یک نهاد کارآمد و مؤثر باشد. تأکید دارم که مسائل دنیای اسلام و مسائل مبتلابه مسلمین و بلکه فراتر از مسلمین، باید با نسخه‌های وحیانی حل شود و چارچوب و راهکارش این است که مجلسی با حضور افراد اندیشمند در حوزه‌های مختلف تشکیل شود.
بن‌بست‌های بشری امروز واقعا با نسخه‌های صرف بشری قابل حل نیست و حوزه‌های معنوی و به ویژه تنها کتاب آسمانی تحریف نشده دنیا، باید برای نجات بشر به میدان بیاید.
ایکنا ـ ملزومات برای تشکیل چنین مجلسی از نظر شما چیست؟ و چه همکاری‌هایی باید صورت گیرد تا شاهد تحقق آن باشیم؟
مسیر به این شکل است که پس از اخذ نظرات بتوانیم در دنیای اسلام و بین بزرگان قرآنی به یک توافق و تفاهمی برسیم. پیش‌نویس اساسنامه پس از چکش‌کاری در محافل داخلی و سپس در محافل دنیای اسلام و از همه مهم‌تر سازمان همکاری‌های اسلامی مورد تصویب قرار گیرد و بعد از آن فرایند تشکیل دبیرخانه‌اش برای عضویت اعضای اصلی و اعضای کمیسیون شکل گیرد.
قطعاً این فرایندی است که رویه معمول آن طول می‌کشد، ولی رو به پیش است. پیشرفت‌های خوبی اتفاق افتاده است، با توجه به اینکه در اصل تشکیل این مجلس، هیچ تردیدی وجود ندارد. ما از اصل آن عبور کردیم و الان در مرحله چگونگی تشکیل هستیم و خوشبختانه اجماعی که وجود دارد، باعث می‌شود تا کار با سرعت بیشتری دنبال شود.
ایکنا ـ در پایان برای مخاطبان بفرمایید که چه زمانی شاهد تشکیل مجلس قرآنی جهان اسلام خواهیم بود؟
براساس تقویمی که داریم، تقریباً تا پایان شهریورماه کار اساسنامه مجلس جهانی قرآن نهایی می‌شود و برای تصویب به سازمان همکاری‌های اسلامی ارائه می‌شود. با توجه به اینکه پیش‌نشست‌هایی برگزار شده، چند پیش‌نشست دیگر هم پیش‌بینی شده است و بعد دبیرخانه آن همزمان با تصویب اساسنامه در سازمان همکاری‌های اسلامی، به صورت رسمی کار خود را آغاز می‌کند.
اولین جلسه شورای عالی و مجمع عمومی مجلس قرآنی جهان اسلام کمتر از یک سال دیگر رسماً تشکیل خواهد شد.
گفت‌وگو از صدیقه صادقین
