شاخص انقلابی‌گری؛ شرط تداوم حکمرانی دینی در اندیشه رهبر معظم انقلاب
از نگاه رهبر معظم انقلاب جمهوری اسلامی به منزله یک حکومت دینی که قرار است تبلور الگوی حکمرانی مطلوب اسلامی باشد در صورتی تداوم و بقا پیدا می‌کند و در معنا و هویت اصلی خودش حفظ می‌شود که دارای شاخص‌هایی باشد که مهم‌ترین آن انقلابی‌گری و حفظ روحیه و انگیزه‌های انقلابی است؛ «شرط دوام حیات جمهوری اسلامی وجود انگیزه‌های انقلابی و وجود روحیه انقلابی است. اگر روحیه انقلابی نباشد، جمهوری اسلامی نخواهد بود.»
سخنرانی‌ها و بیانات رهبر معظم انقلاب را از منظرهای مختلف می‌توان تحلیل و تفسیر کرد اما یکی از ابعاد مهم بیانات ایشان استخراج نکات و شاخص‌هایی است که تبیین‌کننده اصول حکمرانی مطلوب و شایسته دینی است که در عین حال که ممکن است برخی از این شاخص‌ها با شاخص‌های حکمرانی خوب اشتراک داشته باشد اما برخی از این شاخص‌ها مختص یک نظام دینی است. در قسمت اول این موضوع به بررسی شاخص «مدیریت جهادی» در الگوی حکمرانی مطلوب اسلامی پرداختیم و در این یادداشت مؤلفه «انقلابی‌گری» را از نگاه رهبر معظم انقلاب بررسی کنیم.
مقام معظم رهبری در سخنرانی اخیر در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی (8 خرداد 1401) با انقلابی خطاب کردن مجلس یازدهم فرمودند: «شعارهای انقلاب به نفع کشور است؛ بر خلاف کسانی که می‌خواهند وانمود کنند که انقلاب برای کشور دردسر است، نه بعکس، انقلاب و شعارهای انقلابی و آرمان‌های انقلابی ــ که البتّه هنوز به آرمان‌ها نرسیده‌ایم؛ امّا توجّه به این آرمان‌ها و رفتن به سمت این آرمان‌ها ــ درمان دردهای کشور است؛ دردسر نیست، رفع دردسر است؛ انقلاب این جوری است.»
ایشان فراتر از انقلابی بودن مدیران و مسئولان، انقلابی ماندن را مهم‌تر خوانده و فرمودند: «امام (رضوان الله علیه) راجع به سوره هود، این آیه شریفه که [می‌فرماید:] «فَاستَقِم کَما اُمِرتَ وَمَن تابَ مَعَک» هم خودت استقامت کن و ایستادگی کن در این راه، هم کسانی که با تو به سمت خدا حرکت کردند، آنها ایستادگی کنند، به نظرم این جور می‌آید ــ نشده مراجعه کنم ــ فرمودند اینکه حضرت رسول فرمودند «شَیَّبَتنی سورَةُ هود»، این آیه این بزرگوار را پیر کرد؛ این آیه پیر کرد؛ این قدر سخت است! فَاستَقِم کَما اُمِرت؛ بِایست، بمان، ادامه بده راه را. خب، پس ببینید مشکل‌تر از انقلابی بودن و گرایش انقلابی داشتن، انقلابی ماندن است؛ چه فرد، چه جمع».
اما انقلابی‌گری دارای چه شاخص‌ها و مؤلفه‌هایی است و چه تفاوتی با انقلابی‌نمایی دارد؟
رهبر معظم انقلاب در همین سخنرانی یک سری شاخص‌ها برای انقلابی‌گری مسئولان و از جمله نمایندگان مجلس بیان کردند که می‌توان این ویژگی‌ها را اینگونه برشمرد:
ـ ساده‌زیستی: اسیر تجمّلات و اعیان‌منشی و امثال اینها نشدن
ـ امانتداری: نگاه به مسئولیت به مثابه امانت الهی
ـ مسئولیّت‌پذیری
ـ مردمی بودن: با مردم عادی معمولی مخلوط شدن، نشست و برخاست کردن، هم گوش شنوا برای شنیدن حرف مردم داشتن، هم زبان گویا برای روشن کردن ذهن مردم داشتن؛ هم شنیدن حرف مردم، هم اجرا کردن خواسته مردم در صورت امکان، هم روشن کردن ذهن مردم در صورت وجود اشکال و عدم امکان.
ـ حرکت در جهت حل مشکلات اساسی کشور: اصلی ـ فرعی کردن موضوعات و اولویت دادن به حل مسائل اصلی.
ـ اجتناب جدّی از تبعیض و فساد: هم ضدیت با فساد و تبعیض در دیگران و هم مراقبت و جدیت نسبت به فساد و تبعیض در خودمان.
ـ همکاری صمیمانه با ارکان مدیریتی کشور: همکاری با هم نه گروکشی و معارضه بی‌معنا.
ـ عدم عوام‌زدگی و جوزدگی.
ـ پایبندی به قانون اساسی.
با چنین نگاهی باید گفت انقلابی‌گری شاخصی در حکمرانی دینی است که هیچ‌گاه از دل نظریات غربی در حکمرانی به آن دست نخواهیم یافت، اما لازمه حکمرانی مطلوب دینی است که بدون چنین شاخصی نمی‌توان به راحتی مهر تأیید بر دینی بودن یک حکومت زد.
اگر بخواهیم یک فهم و شناخت عمیق از شاخصه‌های انقلابی‌گری و تفاوت آن با انقلابی‌نمایی پیدا کنیم سخنان رهبر معظم انقلاب در این زمینه از جمله در تاریخ 6 دی 1396 و 14 خرداد 1395 به خوبی این مفاهیم را تبیین می‌کند.
ایشان در زمینه تفاوت انقلابی‌نمایی با انقلابی‌گری می‌فرمایند: «سیاه‌نمایی هنر نیست؛ اینکه برداریم همین‌طوری بی‌هوا، این دستگاه را، آن دستگاه را، این قوّه را، آن قوّه را بدون هیچ تمییزی محکوم کنیم؛ خب هر کسی، هر بچّه‌ای هم می‌تواند سنگ دستش بگیرد شیشه‌ها را بشکند، اینکه هنر نیست. هنر این است که انسان، منطقی حرف بزند، منصفانه حرف بزند، برای خاطر هوای نفْس حرف نزند، برای خاطر جهات شخصی حرف نزند، برای خاطر قدرت‌یابی حرف نزند، خدا را در نظر داشته باشد...نمی‌شود هر حرفی را انسان به‌خاطر میل دل خودش بزند. انقلابی‌نمایی غیر از انقلابی‌گری است؛ انقلابی‌نمایی [یعنی] آدم جوری عمل کند که کأنّه ما [انقلابی هستیم]؛ انقلابی‌گری کار سختی است؛ پابندی لازم دارد، تدیّن لازم دارد. نمی‌شود که انسان یک دهه همه‌کاره کشور باشد، بعد یک دهه بعدی تبدیل بشود به مخالف‌خوان کشور؛ این[طور] که نمی‌شود.» (6 دی 1396، بیانات در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی)
همچنین ایشان در سخنان دیگری در راستای خالص‌سازی بیشتر تعریف انقلابی‌گری و تبیین حد و مرزهای آن و روشنگری پیرامون تعاریف انحرافی از این مفهوم فرمودند: «انقلابی‌گری هم فقط در بستر نظام امکان‌پذیر است؛ این طرف قضیّه را هم توجّه داشته باشید. این‌جور نباشد که بعضی نظام را نفی کنند به‌عنوان اینکه ما انقلابی هستیم؛ ارزش‌های نظام، ارکان نظام، بنیان‌های نظام را زیر سؤال ببرند به‌عنوان اینکه ما انقلابی هستیم. انقلابی‌گری به معنای ویرانگری نیست. انقلابی‌گری یک مشی صحیح و عاقلانه و پُرانگیزه و پُرامید و شجاعانه به سمت اهداف والا است؛ این تعریف و معنای انقلابی‌گری است؛ و این فقط در بستر و مسیر نظام اسلامی یعنی نظام موجود امکان‌پذیر است؛ خارج از این امکان‌پذیر نیست. انقلابی‌گری، ساختارشکنی نیست؛ تخریب نظامِ ناشی از انقلاب نیست.» (7 خرداد 1397، بیانات در دیدار دانشجویان)
در واقع ایشان با تبیین وجوه ممیزه انقلابی‌گری از انقلابی‌نمایی، شبهات و تعاریف انحرافی و دلبخواهی از مفهوم انقلابی‌گری را حذف کرده تا انقلابی‌گری را در وجه خالص آن به مخاطبان ارائه کنند و براین اساس پنج مؤلفه و شاخص کلان انقلابی‌گری را اینگونه تبیین کردند: «پایبندی به مبانی و ارزش‌های اساسی انقلاب اسلامی»، «هدف‌گیری مستمر آرمان‌ها و همت بلند برای رسیدن به آنها»، «پایبندی به استقلال همه‌جانبه‌ی کشور»، «حساسیت در برابر دشمن و تبعیت نکردن از او» و «تقوای دینی و سیاسی». (14 خرداد 1395، سخنرانی در سالگرد ارتحال امام(ره))
برهمین اساس است که انقلابی‌گری جایگاه ویژه‌ای در میان شاخص‌های حکمرانی دینی در نگاه رهبر معظم انقلاب دارد به نحوی که «شرط دوام حیات جمهوری اسلامی وجود انگیزه‌های انقلابی و وجود روحیه انقلابی است. اگر روحیه انقلابی نباشد، جمهوری اسلامی نخواهد بود؛ بله، یک حکومتی سرِ کار خواهد بود، امّا آن حکومت، دیگر جمهوری اسلامی نیست. این حرکت مردم، این خون‌هایی که دادند، این زحماتی که کشیدند برای احیاء اسلام، برای احیاء شریعت اسلامی، برای این بوده؛ اینها از بین خواهد رفت، لگدمال خواهد شد. بنابراین، انگیزه انقلابی برای حفظ جمهوری اسلامی حتماً لازم است.» (30 شهریور 1396، بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری)
مهدی مخبری
انتهای پیام
