دهک‌بندی فعلی ناعادلانه است؛ قطع یارانه مردم با کوچک‌ترین تغییر

احمد انارکی محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، با انتقاد از نحوه اجرای طرح کالابرگ الکترونیک و نظام دهک‌بندی یارانه‌ها گفت: در حال حاضر مردم نسبت به نحوه دهک‌بندی و تخصیص کالابرگ‌ها معترض‌اند؛ زیرا برخی از افراد به‌صورت ناعادلانه از دریافت آن حذف شده‌اند. به‌وضوح مشخص است که آمارگیری‌ها و داده‌هایی که مبنای این دهک‌بندی‌ها قرار گرفته، دارای خطا و اشکال است و همین امر نارضایتی گسترده‌ای در میان مردم ایجاد کرده است.

وی با تأکید بر اینکه در شرایط کنونی باید کالابرگ بتواند حداقل بخشی از فشار تورمی را جبران کند، اظهار کرد: امروز با توجه به وضعیت سخت معیشتی مردم، ضرورت دارد دولت هرچه سریع‌تر اقدام جدی برای اصلاح روند پرداخت کالابرگ و یارانه‌ها انجام دهد. متأسفانه بسیاری از کالاهای اساسی که با ارز ترجیحی یا ارز نیمایی وارد کشور می‌شوند، به‌جای آنکه به دست مردم برسند، از مسیرهای مختلف از کشور خارج می‌شوند؛ این در حالی است که فلسفه اختصاص این منابع، حمایت از معیشت اقشار ضعیف جامعه بوده است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: کالابرگ در حقیقت حقی از حقوق مردم است و باید به‌گونه‌ای طراحی شود که حداقل امکانات اولیه و ضروری را برای خانواده‌ها فراهم کند اما در اجرای فعلی، مردم شاهدند که به‌جای تسهیل امور، مشکلات جدیدی برای آن‌ها ایجاد شده است. از سوی دیگر، ساختار سامانه‌های مربوط به پرداخت یارانه و کالابرگ به نحوی است که در صورت بروز هرگونه تغییر جزئی، یارانه افراد به سرعت قطع می‌شود اما برای وصل مجدد آن باید مدت‌زمان طولانی سپری شود.

بهانه‌هایی برای قطع یارانه و کالابرگ

وی ادامه داد: در حال حاضر اگر فردی به هر دلیل محل زندگی خود را جابه‌جا کند، یا تراکنشی مانند خرید و فروش خودرو یا ملک انجام دهد، حتی اگر این اقدام کوچک‌ترین تأثیری بر وضعیت اقتصادی او نداشته باشد، سیستم به‌طور خودکار یارانه‌اش را قطع می‌کند. یا مثلاً اگر کسی ارز مسافرتی دریافت کند، به‌ویژه برای مقاصد غیر زیارتی، بلافاصله از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شود اما اگر بخواهد یارانه خود را مجدداً برقرار کند، این روند ممکن است ماه‌ها یا حتی تا چندین سال طول بکشد.

نماینده مردم رفسنجان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: این وضعیت ناعادلانه است و باید دولت در بازنگری نظام دهک‌بندی، با دقت و انصاف بیشتری عمل کند تا حق مردم ضایع نشود. نباید به‌محض مشاهده یک تغییر جزئی در داده‌های فرد، یارانه او قطع شود. بلکه لازم است بررسی دقیق و میدانی صورت گیرد تا مشخص شود آیا واقعاً آن فرد در وضعیت مالی بهتری قرار گرفته یا خیر.

وی تأکید کرد: امروز بسیاری از حقوق‌بگیران، کارمندان و اقشار متوسط جامعه، عملاً در تأمین هزینه‌های روزمره زندگی دچار مشکل‌اند. حتی کسانی که درآمد نسبتاً ثابتی دارند، با توجه به رشد شدید تورم، از عهده مخارج اساسی زندگی برنمی‌آیند. اکنون درآمد ۳۵ میلیون تومانی که به‌عنوان ملاک برخی دهک‌بندی‌ها اعلام می‌شود، دیگر هیچ تناسبی با واقعیت اقتصادی جامعه ندارد؛ زیرا با این مبلغ نیز نمی‌توان یک زندگی عادی را اداره کرد.

انارکی محمدی اضافه کرد: چند سال پیش شاید درآمد ۳۵ میلیون تومانی می‌توانست بخش عمده‌ای از هزینه‌های زندگی را پوشش دهد اما امروز این رقم حتی برای تأمین نیازهای اولیه خانواده‌ها هم کافی نیست. قیمت کالاهای اساسی، مسکن، حمل‌ونقل و آموزش به‌قدری افزایش یافته که این میزان درآمد، در عمل خانواده‌ها را در حد خط فقر یا پایین‌تر از آن قرار داده است.

ادامه روند فعلی مساوی است با تشدید فقر

وی تصریح کرد: اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، به‌زودی اکثر اقشار جامعه در دهک‌های پایین اقتصادی قرار خواهند گرفت؛ زیرا وضعیت اقتصادی مردم به سرعت در حال افت است. پیشنهادهایی نیز از سوی کارشناسان و مسئولان مطرح شده است؛ مبنی بر اینکه دهک‌بندی فعلی به «صدک‌بندی» تغییر پیدا کند تا عدالت بیشتری برقرار شود و شناسایی وضعیت واقعی خانوارها دقیق‌تر صورت گیرد. این پیشنهاد می‌تواند به اصلاح ساختار کمک کند، به شرط آنکه داده‌های آماری و اطلاعات درآمدی مردم با دقت و صحت کافی جمع‌آوری شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان تأکید کرد: انتظار حداقلی مردم این است که دولت در اجرای طرح کالابرگ و یارانه‌ها دقت، سرعت و انصاف بیشتری به خرج دهد. مردم امروز با مشکلات جدی معیشتی دست و پنجه نرم می‌کنند و حذف‌های ناعادلانه از دریافت کالابرگ، فشار روانی و اقتصادی زیادی بر خانواده‌ها وارد کرده است. بنابراین ضروری است دولت در اسرع وقت نسبت به بازنگری در نظام دهک‌بندی، شفاف‌سازی در تخصیص منابع و برقراری عدالت در پرداخت‌ها اقدام کند تا این طرح به هدف اصلی خود که حمایت از معیشت اقشار ضعیف است، برسد.

گفت‌وگو از سعید امینی