
شهر نجف اشرف یکی از مقاصد زیارتی مهم در جهان اسلام است. این شهر مقدس در جنوب عراق قرار دارد و در خود، بارگاه امام علی (ع) و دهها آرامگاه و مقام دیگر را جای داده است. هر سال میلیونها نفر زائر از کشورهای مختلف ازجمله ایران، عراق، لبنان و پاکستان برای زیارت و عبادت به این شهر سفر میکنند. در مطلب حاضر، اماکن زیارتی نجف را معرفی میکنیم تا با ویژگیهای تاریخی و بهترین زمان بازدید از آنها آشنا شوید.
حرم مطهر حضرت علی (ع) در مرکز شهر نجف واقع شده است و اصلیترین زیارتگاه این شهر به شمار میرود. طبق روایتها، پیکر مطهر ایشان پساز شهادت به وصیت خود در محلی پنهان دفن شد و تا حدود ۱۵۰ سال مخفی ماند تا اینکه امام صادق (ع) محل دقیق آن را برای شاگردان و ارادتمندان خود آشکار کردند و زیارتنامه مخصوصی را تعلیم دادند.
در قرون گذشته، حرم آن حضرت بارها بازسازی و توسعه یافته است. عضدالدوله دیلمی و شاه صفی صفوی و در دورههای اخیر، مردم ایران و عراق در گسترش آن ایفای نقش کردهاند. امروزه، بارگاه نورانی امام علی (ع) شامل چهار در، پنج ایوان، یک صحن بزرگ و ضریحی باشکوه است. برای تجربه زیارتی آرامتر، بهتر است در فصول بهار و پاییز و خارج از ایام ویژه مذهبی به حرم مشرف شوید؛ زیرا در ایام اربعین و نیمه شعبان، حرم بسیار شلوغ است.

قبرستان وادیالسلام در شمالشرقی نجف و کنار حرم امام علی (ع) قرار دارد و از قبرستانهای بزرگ جهان محسوب میشود. این مکان آرامگاه میلیونها انسان، ازجمله علما و مراجع تقلید و شهدای گرانقدر است. در باور شیعیان، خاک این قبرستان تقدس ویژهای دارد و دفنشدن در آن فضیلت بزرگی است.
قبرستان وادیالسلام با وسعتی چندکیلومتری مانند شهری خاموش، اما پر از روح و معنا است. بهترین زمان برای زیارت در شرایط بیازدحام در وادیالسلام، صبحهای زود در فصول بهار و پاییز است. بیشتر هتل های نجف در مسیر بین حرم امام علی (ع) و ورودی وادیالسلام قرار دارند و زائران پساز زیارت حرم میتوانند بهراحتی به این قبرستان تاریخی بروند.
در بخشهایی از قبرستان وادیالسلام، مقام حضرت هود (ع) و حضرت صالح (ع) قرار دارد. طبق روایات، پیکر پاک این دو پیامبر در این محل به خاک سپرده شده و مقبرههای ساده اما معنوی آنها همواره در کانون توجه زائران است. محوطه آرامگاهها فضایی روحنواز دارد و بسیاری از زائران پساز زیارت حرم امام علی (ع) برای عرض ادب به این دو پیامبر به آنجا میروند. اگر میخواهید با آرامش بیشتری زیارت کنید، صبحهای وسط هفته یا عصرهای غیرتعطیل زمان مناسبی خواهد بود.

از دیگر اماکن زیارتی نجف اشرف مسجد حنانه است که در مسیر میان نجف و کوفه قرار دارد. این مسجد تاریخی یادآور واقعهای است که طبق روایت، هنگام عبور پیکر مطهر امام حسین (ع) از این مسیر دیوارهای مسجد خم شدند. ساختمان مسجد حنانه چندین بار بازسازی شده است و امروزه، شبستانی با کاشیکاریهای سنتی و گنبدی زیبا دارد. زائران بسیاری هنگام بازگشت از کوفه در این مسجد نماز میخوانند. برای زیارت بیدردسر، صبحهای روزهای عادی هفته بهترین زمان است؛ زیرا در ایام اربعین یا روزهای خاص مذهبی مسجد شلوغ میشود.
مرقد کمیل بنزیاد، صحابی وفادار امام علی (ع)، در محله حنانه واقع شده است. کمیل را بیشتر با دعای معروف «دعای کمیل» میشناسند که شیعیان در شبهای جمعه میخوانند. آرامگاه او با گنبدی سبز و معماری ساده اما روحانی، یکی از زیارتگاههای محبوب در نجف است. در شبهای جمعه، مؤمنان برای قرائت دعای کمیل در این مکان جمع میشوند. اگر میخواهید در فضایی آرام به زیارت بروید، صبح زود یا روزهای غیرجمعه زمان مناسبتری است.

مقام صافیالصفا در بخش قدیمی شهر نجف قرار دارد و به یکی از اصحاب خاص امام علی (ع) نسبت داده میشود. این مقام کوچک، اما باارزش محلی برای دعا و نذر و توسل است. زائران پساز زیارت حرم امام علی (ع) برای عرض حاجت به این مکان میروند. بافت سنتی اطراف مقام صافیالصفا نیز جلوهای تاریخی دارد. بهترین زمان برای بازدید از این مقام صبحها و ساعات اولیه روز است که محیط خلوتتر و مناسب دعا و خلوت معنوی است.
شیخطوسی، از علمای شیعه برجسته و مؤسس حوزه علمیه نجف، در همین شهر مدفون است. آرامگاه او در نزدیکی حرم امام علی (ع) قرار دارد و زیارتگاه اهل علم و طلاب است. ساختمان آرامگاه ساده است و بهدلیل ارزش علمی و معنوی شیخطوسی، بسیاری از علما و زائران احترام بسیاری برایش قائل هستند. برای بازدید و زیارت در مواقع خلوت، صبحهای زود در روزهای غیرتعطیل بهترین زمان است.
در برخی از منابع تاریخی و روایی، آمده است که مقبره حضرت آدم (ع) و حضرت نوح (ع) در نجف و نزدیک حرم امام علی (ع) قرار دارد. این مکانها از مقامهای مذهبی قدیمی شهر به شمار میروند و زائران بسیاری برای زیارت پیامبران الهی به آنجا میروند. محوطهای که این مقامها در آن قرار دارد، فضای عرفانی و معنوی خاصی دارد و حس پیوند با تاریخ آفرینش را در دل زائر زنده میکند. بهترین زمان برای زیارت، ساعات خلوت صبح یا عصرهای پاییز است که هوا خنکتر و ازدحام کمتر است.
مقام حضرت زینالعابدین (ع) در نزدیکی محله قدیمی نجف واقع شده و یادآور حضور و دعاهای آن امام بزرگوار است. فضای داخلی این مقام ساده و آرام است و معمولاً زائران در آنجا به قرائت دعا و نماز میپردازند. در ایام خاص مانند نیمه شعبان و ماه رمضان، این مقام نیز زائران زیادی دارد. بهترین زمان برای زیارت این مقام اوایل صبح یا روزهای میانی هفته است.
در منطقه ثویه در اطراف نجف، مقامهایی به امام صادق (ع) و امام زمان (عج) منسوب است. تپه ثویه که مشرف بر شهر است، چشماندازی زیبا از نجف را در خود جای داده و در عین حال یکی از مکانهای معنوی و تاریخی این شهر محسوب میشود. زائران برای زیارت و نیایش به این مکان میروند و برخی از اهالی شهر معتقدند که امام صادق (ع) در این مکان دعا کردهاند. بهترین زمان بازدید از تپه ثویه صبحهای بهاری و عصرهای پاییزی است. در این زمان، تپه ثویه خلوتتر است.
نجف اشرف شهری است که هر گوشه از آن بوی ایمان و تاریخ میدهد. از بارگاه امام علی (ع) گرفته تا قبرستان وادیالسلام و مقامهای انبیا و علما هرکدام قطعهای از روح تاریخ شیعه را در خود دارند. طبق دیدگاه بسیاری از مسافران، برای استفاده از فرصتهای معنوی گشتوگذار در نجف اشرف، بهتر است پیشاز سفرتان برای رزرو اینترنتی هتل محل اقامت خود اقدام کنید. اگر بهدنبال تجربهای عمیق و معنوی هستید، بهتر است فصلهای بهار و پاییز را برای سفر انتخاب کنید تا هم از گرمای تابستان و هم سرمای زمستان در امان باشید. در این بازه زمانی، شهر خلوتتر است و با آرامش بیشتری میتوانید زیارت و دعا کنید.
*انتهای رپورتاژ آگهی