پرسش نسبت متن و تاریخ در جدیدترین شماره «نقدنامه علوم انسانی»

به گزارش ایکنا، شماره هفتم  «نقدنامه علوم انسانی» ویژه الهیات با تیتر تحدی به کلمه با دبیری علمی مرتضی سلمان‌نژاد و به همت گروه الهیات شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی منتشر شد.

شماره‌های قبلی نقدنامه به موضوعاتی مانند فلسفه، علوم سیاسی، علم و فناوری، اقتصاد، حقوق پرداخته بود و این شماره هم به الهیات اختصاص دارد.

پرسش از نسبت متن و تاریخ، بیش از آنکه پژوهشی نظری باشد، پرسشی اساسی است که می‌تواند برای همه محققان علوم انسانی ضرورت و اهمیت داشته باشد؛ ما همواره از افقی تاریخی تحقیق می‌کنیم و متن می‌خوانیم و می‌نویسیم، اما به واقع چگونه می‌توان کلمات را در تاریخ خواند و چیزی نوشت؟ چگونه می‌توان هم به اصالت کلمه و تحقیق اذعان داشت و هم تاریخیت و حرکت زمانمند انسان و کلماتش را از یاد نبرد؟ 

این تحقیق دشوار اما ضروری شاید آنگاه بیشتر وجوه اساسی خود را نشان دهد که پای متن مقدس وسط باشد. متن‌های مقدس، به مثابه متن‌های موسس، همواره در تاریخ حرکت کرده‌اند اما حضور یکه‌شان را حفظ کرده‌اند. یعنی ما بیش از آنکه به تفسیرشان محتاج باشیم، از آنها کلمه گفتن و کلمه شنیدن را فراگرفته‌ایم و هنوز فرامی‌گیریم.

در نقدنامه هفتم (الهیات) شورای بررسی متون، به بهانه توجه به دایرةالمعارف قرآن لیدن، بابی هرچند کوچک برای تحقیق درباره نسبت متن مقدس و تاریخ گشوده و تلاش شده تا درآمدی باشد برای مرور و گاهی نقد نگاه‌های متنوعی که در نسبت تاریخ و متن مقدس وجود داشته است.

در این شماره مقدمه مک‌اولیف بر راهنمای قرآن کمبریج، و مقاله‌ای از اندرو ریپین برای نخستین بار ترجمه و منتشر شده است. این دو، نمایندگانی مهم از جریانهای مطالعات قرآنی غربی بوده‌اند و متن را در بافتار تاریخی و زبانی‌اش پیدا می‌کنند. 

در سرمقاله، از منظری فلسفی، به نسبت متن مقدس و تاریخ پرداخته شده و نابسندگی‌های تاریخی گرایی از یک سو و چشم بستن بر تاریخ از سوی دیگر مورد بحث قرار گرفته است.

همچنین در مقالاتی دیگر از مجید معارف، فرهنگ مهروش، پرویز آزادی و دیگر پژوهشگران به مسائلی همچون قداست زدایی در نگرش تاریخی یا گریزناپذیری آن، بررسی آراء ریپین و نقد آن و همچنین نقد و بررسی نحوه بررسی پژوهشگران ایرانی و بین‌المللی نسبت به دایرةالمعارف پرداخته شده است.

این نقدنامه با دو گفت‌وگوی مهم به پایان رسیده؛ ابتدا در گفت‌وگو با احمد پاکتچی امکانات مطالعات تاریخی برای فهم عمیق قرآن کریم مورد بحث قرار گرفته و در ادامه در گفت‌وگو با سید محمدتقی چاوشی، از نسبت تازه‌ای میان متن مقدس و مشخصا قرآن کریم و تاریخیت صحبت شده است.

علاقه‌مندان برای تهیه این شماره و شماره‌های پیشین نقدنامه: از شماره یکم تا شماره ششم می‌توانند در ساعات اداری با شماره تماس ۸۸۰۴۶۸۹۱ داخلی ۱۸۴ تماس گرفته و یا از طریق شناسه @sadeghakefi در پیام‌رسان بله، اطلاعات خود را (شامل نام و نام خانوادگی، شماره موبایل، آدرس و کد پستی و شماره‌های انتخابی نقدنامه) ثبت و سفارش را با پست رایگان دریافت کنند.

همچنین طی روزهای آینده امکان خرید حضوری از کتابفروشی‌های «کیهان» و «مولی» در تهران و «کتاب شهر» در قم (چهارراه شهدا) میسر خواهد شد.

مخاطبان علاقه‌مند می‌توانند در صورت سفارش تمام شماره‌های نقدنامه (فلسفه، علوم سیاسی، علم و فناوری، اقتصاد، حقوق و الهیات) از تخفیف ۲۰۰ هزار تومانی بر روی سفارش خود بهره‌مند شوند.