ورود به معروف بزرگ اصلاح روابط خواهر برادری

با آغاز ماه محرم، هفته احيای امر به معروف و نهی از منكر نیز آغاز شده است؛ البته همه به خوبی می‌دانیم که امر به معروف و نهی از منکر یکی از فروع دین است و آشنایی با ابعاد و نحوه عمل به آن بر هر مسلمانی واجب است و آن را به هیچ هفته یا دهه‌ای نمی‌توان محدود کرد.

خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است طی این دهه به برخی از مباحث مهمی که مورد تأکید تعالیم اسلامی بوده و امر به معروف در این زمینه می‌تواند به رشد و تعالی فرد و جامعه کمک کند، بپردازد.

در اطرافیانتان چند خواهر و برادر را می‌شناسید که با هم اختلاف دارند، قهر هستند و یا ارتباط خود را با یکدیگر قطع کرده‌اند؟ متأسفانه پاسخ بسیاری از افراد به این پرسش به یاد آوردن اختلاف‌های بزرگ بین خواهرها و برادرهای اطرافیانمان است که به دلایل مختلفی از جمله مسئله ارث، نگهداری از والدین و ... قطع رحم کرده‌اند.

واکنش شما و اطرافیانتان به منکر بزرگ قطع ارتباط بین خواهرها و برادرها چه بوده است؟ متأسفانه بسیاری از مردم با فلسفه و تفکر «به من چه ارتباطی دارد» تصمیم گرفته‌اند به این امور ورود نکنند. شناخت جایگاه روابط خواهری و برادری در اسلام شاید به همه ما کمک کند که تصمیم بگیریم برای رفع اختلاف‌های خواهرها و برادرها ورود کره و یک امر به معروف بزرگ انجام دهیم.

حق خواهر و برادر یکی از مباحثی است که در اسلام به آن اشاره شده است. از جمله حقوق برادر بر خواهر ارتباط داشتن با اوست که قرآن به صورتی کلی و در قالب دستور به برقراری پیوند با همه خویشاوندان بدان توصیه کرده و در آیه 21 سوره رعد فرموده است: «وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ؛‌ و آنان كه آنچه را خدا به پيوستنش فرمان داده مى ‏پيوندند و از پروردگارشان مى‏ ترسند و از سختى حساب بيم دارند».

طبق آیات الهی تنها در صورتی که برادر یا خواهر، کافر باشند و ارتباط با آنها به دین انسان ضرر برساند اجازه ترک ارتباط با آنها صادر شده و در غیر این صورت مسلمان، اجازه قطع ارتباط خانوادگی ندارد.

امام سجاد(ع) در رساله حقوق خود درباره حق برادران بر یکدیگر می‌فرماید: و اما حق برادر تو این است که بدانی که او برایت [مانند] دستی است که می‌‏‌گشایی و پشتوانه‏‌ای است که به آن پناه می‏‌بری و عزتی است که به آن تکیه می‌کنی و نیرویی است که به وسیله آن چیرگی می‌یابی. پس درباره او کوتاهی مکن و او را در برابر دشمن وی یاری کن و میان او و شیاطین او فاصله انداز و او را نصیحت کن و در راه خدا به او روی آور.

با توجه به کلام امام زین العابدین(ع)، خواهر و برادر نسبت به یکدیگر حقوقی دارند و به تعبیر ایشان آنها نسبت به یکدیگر به منزله دست هستند که وظیفه دارند یکدیگر را کمک و یاری کنند. خواهر و برادر برای یکدیگر تکیه‌گاه مطمئنی هستند که در برابر مشکلات می‌توانند به هم پناه ببرند و در طول زندگی عزت، آبرو و مایه قدرت برای یکدیگر باشند.

غذا خوردن از خانه برادر یکی از موضوع‌هایی است که در روایات وجود دارد. در آیه ۶۱ سوره نور خداوند وارد شدن خواهر به خانه برادر و تناول کردن از غذای موجود در آن را جایز شمرده و فرموده است: «لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ؛ بر نابينا و لنگ و بيمار و بر شما ايرادى نيست كه از خانه ‌هاى خودتان بخوريد يا از خانه‌هاى پدرانتان يا خانه‌هاى مادرانتان يا خانه‌هاى برادرانتان يا خانه‌هاى خواهرانتان يا خانه‌هاى عموهايتان يا خانه‌هاى عمه‌هايتان يا خانه‌هاى دايی‌هايتان يا خانه‌‏هاى خاله‌هايتان يا آن [خانه‌هايى] كه كليدهايش را در اختيار داريد يا [خانه] دوستتان [هم چنين] بر شما باكى نيست كه با هم بخوريد يا پراكنده پس چون به خانه‌هايى[كه گفته شد] درآمديد به يكديگر سلام كنيد. درودى كه نزد خدا مبارک و خوش است‏ خداوند آيات [خود] را اين گونه براى شما بيان مى ‏كند اميد كه بينديشيد».

این نشانه آن است که برادر حکم پدر را دارد، پس گویا به خانه پدر وارد شده است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: حق برادر بزرگتر بر برادران و خواهران کوچک‌تر مانند حق پدر بر فرزند است، چنانکه حق خواهر بزرگتر بر خواهران و برادران کوچکتر مانند حق مادر بر فرزند است.

ما در اسلام الگوهای بی‌مانندی از پیوند عمیق خواهر و برادری مثل حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) و حضرت معصومه(س) با امام رضا(ع) داریم. الگوهایی که در سختی‌های زندگی پشت و پناه و یاور هم بوده‌اند. اکنون نیز در عصری زندگی می‌کنیم که مشکلات بسیار زیادند؛ مشکلاتی که برای رفع آنها خواهرها و برادرها باید در کنار هم باشند نه اینکه قطع رحم کرده همدیگر را در مشکلات زندگی تنها بگذارند. در چنین شرایطی یکی از بهترین امر به معروف‌ها می‌تواند امر به ارتباط خوب با خواهر و برادر باشد.