مسئله ازدواج دختران دانش‌آموز؛ نیازمند آموزش والدین به جای ممانعت
مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور زنان در مورد مسئله ازدواج دختران دانش‌آموز گفت: ممکن است در برخی مناطق کشورمان بحث ازدواج دختران اهمیت داشته باشد و این یک مسئله فرهنگی است و نمی‌توانیم صرفاً با بخش‌های مختلف جامعه با رویکرد ممانعت برخورد کنیم؛ بنابراین باید به والدین آموزش داده شود تا از تحصیل آنان جلوگیری نکنند.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری با موضوع بررسی فعالیت‌ها و عملکرد یک‌ساله حوزه امور زنان وزارت آموزش و پرورش دوشنبه ۲۸ مهرماه با حضور میترا تیموری، مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور زنان برگزار شد.
وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی اظهار کرد: زن فرهنگی، خود را کنشگر می‌داند و این نگاه از اهمیت بالایی برخوردار است. به زنان فرهنگی صرفاً به عنوان انتقال‌دهندگان دانش و علم نمی‌نگریم، بلکه آنها به عنوان یکی از اصلی‌ترین مخاطبان، نقش انتقال ارزش‌هایی همچون ایمان، عزت، کرامت و روحیه جهادی به نسل جوان را برعهده دارند. همان‌گونه که این افراد در نقش مادری و به عنوان محور خانواده عمل می‌کنند، در عرصه آموزش و پرورش نیز محوریت دارند.
تیموری با تأکید بر حضور مؤثر کارکنان و کارشناسان زن در تمام سطوح و جایگاه‌های مدیریتی وزارت آموزش و پرورش، افزود: تمرکز اصلی ما بر حمایت از دختران مناطق محروم، شبانه‌روزی و تمامی دانش‌آموزان دختر در سراسر کشور است. آنچه در آموزش و پرورش رخ می‌دهد، از جایگاه ویژه‌ای در این زمینه برخوردار است.
تیموری با بیان اینکه در حوزه امور زنان، نگاه تخصصی‌تری به دختران داشته و بر محوریت عدالت تأکید داریم، ادامه داد: دو دانشگاه وابسته به وزارت، عمدتاً پذیرای دانشجومعلمان خانم هستند که از جایگاه مهمی در نظام آموزشی برخوردارند. دانشجومعلمان خانم و دانش‌آموزان دختر، نه تنها مخاطبان آموزش، بلکه معماران اصلی تعلیم و تربیت و محرک توسعه جامعه محسوب می‌شوند. بر این اساس، تلاش می‌کنیم تا بستری فراهم شود که آنها بتوانند آموزش‌های باکیفیت و در سطح مطلوب دریافت کرده و منشأ توسعه و تحول شوند. این مأموریت ما برای ساختن فردایی درخشان است.
وی در ادامه به برنامه‌های موجود اشاره کرد و گفت: بخشی از این برنامه‌ها، تداوم برنامه‌های گذشته بوده و بخش دیگر، شامل برنامه‌های تحولی است که روند مطلوبی را طی می‌کند. حوزه زنان حتی در دوران دفاع مقدس نیز همگام با معاونان و وزیر، برنامه‌ها را به سرانجام رساند. اگرچه در ابتدای اجرای برخی برنامه‌ها، تغییراتی در کیفیت یا اولویت‌بندی‌ها ایجاد شد، اما این به معنای کاهش کیفیت نبوده، بلکه با بازنگری در مسیر و افزودن برنامه‌های جدید، مسیر پیش‌رو تنظیم شد.
تیموری همچنین بیان کرد: برای ترسیم دقیق سیاست‌های کلی دستگاه در حوزه زنان، خانواده و جمعیت، نیازمند طراحی برنامه‌های راهبردی بودیم. اگرچه از اسناد بالادستی مانند سند تحول بنیادین و قانون جوانی جمعیت بهره می‌بریم، اما تدوین اسناد راهبردی ویژه حوزه زنان نیز ضروری بود تا برنامه‌ها از تداوم، انسجام و پیوستگی لازم برخوردار شوند. بر این اساس، سه سند راهبردی تهیه شده که مراحل نهایی تأیید و تصویب را طی می‌کند و به زودی با حضور معاونان رئیس‌جمهور، رئیس‌جمهور و خانم بهروزآذر و خانم دستجردی رونمایی خواهد شد.
تهیه پیوست فرهنگی قانون جوانی جمعیت
وی در ادامه تصریح کرد: این اسناد شامل «سند راهبردی زنان و خانواده» است که برای یک دوره چهار ساله طراحی شده و هر سال بخش‌های عملیاتی آن اجرا می‌شود. این سند جامع، تمامی مخاطبان از جمله زنان فرهنگی، دانشجومعلمان زن، آموزش‌یاران نهضت، کارکنان زن و دانش‌آموزان دختر را پوشش می‌دهد. همچنین «سند راهبردی جوانی جمعیت» با استناد به قانون جوانی جمعیت و اسناد بالادستی داخلی آموزش و پرورش تدوین شده است. موظف به تهیه پیوست فرهنگی قانون جوانی جمعیت بودیم که خواسته‌ای از مراجع نظارتی مرتبط نیز محسوب می‌شد.
تیموری در ادامه با اشاره به ارزیابی وضعیت دختران و زنان گفت: پایش دقیقی در این زمینه انجام شده است که در آن کمیت و کیفیت خدمات آموزشی و تغذیه مورد بررسی قرار گرفته است. براساس آموزه‌ها و برنامه‌های موجود، مقرر است همه ساله با استناد به داده‌های این پایش‌ها، اقدامات لازم انجام شود. نکته جالب توجه حاصل از این ارزیابی‌ها، شناسایی نقاط ضعف و ارائه راهکار‌های مناسب است که به حوزه‌های مربوطه ابلاغ شده است تا مورد پیگیری و اجرا قرار گیرد.
طرح «قرآن نور»
وی گفت: با همکاری کمیسیون قرآن، طرح «قرآن نور» با هدف ترویج و اجرایی‌سازی سند آموزش قرآنی کشور طراحی شده است. این طرح که با رویکردی خلاقانه و جذاب برای دختران تدوین شده، از روش‌های نوین و فناوری‌های جدید برای تسهیل حفظ و آموزش قرآن بهره می‌برد. پس از طی فرآیندی دقیق و طی دو تا سه ماه، این طرح در حال حاضر، نهایی و آماده اجرا شده است.
تیموری تصریح کرد: برای وقوع رویداد‌های مهم در حوزه زنان و دختران، همکاری همه‌جانبه نهاد‌ها ضروری است. بر این اساس، با مرکز امور زنان و خانواده وزارت کشور ارتباط مستمر برقرار کرده و در نتیجه این تعامل، چهار طرح مشترک منعقد شده است. از جمله این طرح‌ها می‌توان به «آگاهی پایدار» و «مداخله جامع در دوران بلوغ» اشاره کرد که با تمرکز بر دختران، به‌ویژه دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی، در حوزه‌های آموزشی، فرهنگی و حمایت‌های مادی تدوین شده‌اند. این طرح‌ها با هدف ارتقای بهداشت باروری و سلامت دختران اجرا می‌شوند و آموزش‌های لازم نیز برای معلمان در نظر گرفته شده است. بخشی از این فعالیت‌ها با تمرکز بر سلامت و تندرستی و همچنین با محوریت دختران عشایر پیش می‌رود. در حوزه بهداشت بلوغ، علاوه بر برنامه‌های آموزشی، از ظرفیت‌های محلی و ماما‌های تأییدشده توسط وزارت بهداشت استفاده شده تا آموزش‌های تخصصی به دختران ارائه شود. یکی دیگر از برنامه‌ها، «رویداد دختران» است که با هدف تقویت کنشگری جمعی و توانمندسازی آنها برای شناسایی و حل مسائل جامعه‌ی پیرامون طراحی شده است. درواقع این رویداد فرصتی است تا دختران در فرآیند کشف مسئله تا ارائه راه‌حل مشارکت فعال داشته باشند.
وی تأکید کرد: طرح «آموزش استعدادیابی بازی‌سازی» نیز با همکاری وزارت کشور و سازمان‌های مرتبط، برای زنان فرهنگی علاقمند و دارای دانش فناوری برگزار می‌شود. این دوره‌ها با هدف آموزش طراحی بازی‌های رایانه‌ای اجرا شده و در نهایت، افراد مستعد به مراکز کارآفرینی معرفی خواهند شد. امیدواریم با اجرای این طرح، زمینه اشتغال و کارآفرینی برای بانوان فرهنگی فراهم آید. همچنین، با راهنمایی مشاوران مجرب، طرح مکمل «نماد» برای دختران دهه هشتادی در مناطق هدف اجرا می‌شود. هدف از این طرح، ارائه آموزش‌های همسان و نظارت مشاوره‌ای به منظور پیشگیری از آسیب‌های روانی-اجتماعی و افزایش انگیزه در دانش‌آموزان است.
مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور زنان با اشاره به برنامه‌های حوزه‌های فرابخشی گفت: در این حوزه با برگزاری جلسات تخصصی و همکاری با نهاد‌های علمی، طرح‌هایی همچون «آموزش هوش مصنوعی» و «آموزش گفت‌و‌گو و ارتباط مؤثر» برای تقویت مهارت‌های دانش‌آموزان در تعامل با همسالان، خانواده و جامعه در دست اجراست.
وی با بیان اینکه پژوهش، مسیر برنامه‌ریزی صحیح را هموار می‌کند، بیان کرد: پژوهش‌های متعددی از طریق پژوهشگاه پرورش در دست انجام است که یکی از آنها «آسیب‌شناسی وضعیت روانی-اجتماعی دختران و مادران» در مناطق مختلف است و به زودی نتایج این پژوهش‌ها آماده شده و مبنای اقدامات مؤثر قرار خواهد گرفت. در حوزه جمعیت نیز، به مناسبت هفته جمعیت، برنامه‌های گسترده‌ای در سراسر کشور برگزار شد، همچنین، ۵۵ برنامه فرهنگی و ۲۶ پویش استانی با موضوعات روز اجرا شد. این برنامه‌ها در ۳۲ استان و حتی مناطق تهران با استقبال خوبی مواجه شد و حدود ۶ هزار نفر از خانواده‌های تازه‌‌ازدواج‌کرده و دارای فرزند، مورد تجلیل قرار گرفتند.
تیموری با اشاره به برنامه‌های ویژه دختران در ایام دفاع مقدس اشاره کرد و افزود: ۶۱ رویداد در سراسر کشور در این ایام اجرا شد که فضای پویا و مثبتی در بین دختران ایجاد کرد. همچنین، کتاب‌هایی با موضوع مقاومت و دفاع مقدس برای دختران منتشر شد و از ظرفیت رسانه‌ها نیز به خوبی استفاده شد. علاوه بر این برنامه‌های متعددی در استان‌ها در حال اجراست که بر فرهنگ‌سازی برای والدین، گفتمان‌سازی در زمینه سبک زندگی دخترانه، تربیت کنشگران جوان و پاسخ به پرسش‌های آموزشی-تربیتی متمرکز است. همچنین، تجلیل از دانش‌آموزان موفق و برنامه‌ریزی برای پوشش مناسب دختران در دستور کار قرار دارد. دوره‌های آموزشی تقویت هویت دخترانه، مهارت‌های عزت نفس، اعتماد به نفس و آموزش حقوق و مسئولیت‌های ویژه دختران نیز از دیگر برنامه‌های در دست اجراست.
استفاده بیش از حد از رسانه در میان دختران
وی با اشاره به استفاده بیش از حد از رسانه به ویژه در میان دختران گفت: این موضوع از جمله مسائلی است که پسران نیز با آن مواجه هستند. با وزیر آموزش و پرورش در این زمینه گفت‌و‌گو کرده‌ایم و با تیم رسانه‌ای بسیار قوی‌ای به عنوان مشاور صحبت شده است، قرار بر این است که دختران، علاوه بر حضور تعدادی کنشگر رسانه، خود نیز در عرصه فضای مجازی و رسانه‌ها فعال باشند و در واقع، نقش لازم را در قبال پسران ما ایفا کنند و به تولید محتوا بپردازند که این طرح در حال اجراست.
تیموری با اشاره به زنان شاخص و زندگی آنها تصریح کرد: در بحث جمعیت، خوشبختانه نقش مادرانی که در حال انجام این مسئولیت هستند، بسیار مهم است. همچنین در آموزش و پرورش، به ویژه با حضور زنان فرهنگی شاغل در ادارات، با کمک آنها توانسته‌ایم به زندگی با کیفیت و با نشاط دست یابیم و به مدل‌های مختلفی از زندگی برسیم. برای بانوانی که نیاز دارند به موقع در محل کار حاضر باشند، تدابیری اندیشیده‌ایم تا الزاماً نیازی به ماندن طولانی‌مدت در سر کار نداشته باشند. حتی برای خانم‌های مدیر ارشد، در زمینه آموزش، با آنها صحبت شده است تا بتوانند ساعات بیشتری را در ادارات بگذرانند و در لابه‌لای فعالیت‌های خود، به ویژه با توجه به سلامت جسمانی‌شان، امکان ورزش کردن نیز برایشان فراهم شود؛ به گونه‌ای که حداقل در زمانی که به کارشان لطمه‌ای نمی‌زند، بتوانند از این فرصت استفاده کنند.
وی در ادامه در پاسخ به سؤال خبرنگار ایکنا در مورد مسئله ازدواج و تحصیل دختران و حمایتی که آموزش و پرورش از دخترانی که مجبور به ازدواج هستند و همچنین علاقه‌مندند تحصیل را ادامه دهند، گفت: در روزهای اخیر، جلسه‌ای داشتیم تا بررسی کنیم در این زمینه چه کاری می‌توان انجام داد. در این راستا تلاش بر این است که آموزش‌های لازم به والدین ارائه شود. همچنین آموزش‌های مجازی برای آنها در نظر گرفته شده است. مسئله آموزش والدین به صورت جدی پیگیری می‌شود؛ چراکه این نیاز به درستی و دقت احصا شده است که در درجه اول، والدین دختران نیاز به آموزش دارند. ممکن است در برخی مناطق کشورمان بحث ازدواج دختران اهمیت داشته باشد و این یک مسئله فرهنگی است و ما نمی‌توانیم صرفاً با بخش‌های مختلف جامعه با رویکرد ممانعت برخورد کنیم. بنابراین باید به والدین آموزش داده شود.
تیموری ادامه داد: در مورد دانش‌آموزان دختر که ازدواج کرده‌اند، نمی‌توانیم بگوییم طلاق بگیرد. بنابراین، باید با خانواده و همسرش نیز صحبت شود. این طرحی است که در حال حاضر داریم و آن را پیاده‌می‌کنیم.
مشاور وزیر آموزش و پرورش در امور زنان در پاسخ به اینکه آیا ممانعت از تحصیل دختران ازدواج کرده، از سوی آموزش و پرورش وجود ندارد، گفت: در این زمینه آنها می‌توانند از آموزش مجازی نیز استفاده کنند، به ویژه در مدارس عشایری که از این بخش برخورداریم. با بخش‌های اداری نیز صحبت شده است تا در هر صورت، دانش‌آموزانی که به دلیل این مسئله ترک تحصیل کرده‌اند، زیر پوشش قرار گیرند و راهنمایی شوند. مشاورانی نیز در اختیار آنها قرار می‌دهیم تا بتوانند تحصیلات دانشگاهی خود را ادامه دهند. بنابراین این مقوله مورد توجه ماست و توسط سازمان عشایری و ادارات کل وابسته و واحد‌های آموزشی، پیگیری می‌شود. درواقع ما فکر می‌کردیم که مهمترین مسئله، والدین هستند که این کار در حال انجام است و وزارت کشور نیز در این زمینه در حال انجام یک سری اقدامات زنجیره‌وار است.
وی در ادامه درباره سؤال دیگر خبرنگار ایکنا در رابطه با آموزش بهداشت فردی و سلامت جنسی به دخترانی که مادران آینده این سرزمین خواهند بود، همچنین در مقابل آموزش‌هایی نیز برای پسران در مدارس ضروری است، گفت: در حوزه دختران، این آموزش‌ها بسیار پررنگ‌تر است، اما پسران نیز باید مورد توجه قرار گیرند. در مورد حضور ماما‌ها در مدارس، اگرچه ممکن است در همه مدارس مربی بهداشت نداشته باشیم، اما آموزش‌های ما شامل مدیران، معلمان، حتی معلم کلاس و همچنین والدین می‌شود. حتی اگر فرض کنیم در مدرسه‌ای هیچ مربی بهداشت یا مشاوری وجود ندارد، معلم باید آگاه باشد و اگر دختر دانش‌آموزی نیاز به اطلاعات در این زمینه داشت، آن را پیگیری کند.
تیموری تصریح کرد: در استان‌ها، حوزه‌های امور زنان فعال داریم که موظف هستند به صورت دوره‌ای این آموزش‌ها را ارائه دهند. اگرچه ممکن است نتوانیم این کار را هر روز انجام دهیم، اما این برنامه نقش حمایتی دارد. اگر مسئله‌ای در رابطه با یک دانش‌آموز دختر پیش بیاید، بحث بر سر حمایت است، نه چیز دیگر. مخاطرات آینده برای زندگی مادرانه، در صورت ازدواج در هر سنی، را در نظر می‌گیریم و موظف به ارائه آموزش‌های سلامت هستیم. برنامه‌هایی مانند تأمین ویتامین دی، آهن و ... برای همه دانش‌آموزان را داریم. اینطور نیست که فقط به دلیل یک موقعیت خاص، این خدمات ارائه شود. رسیدگی به وضعیت بهداشتی و تندرستی، همانند مقوله‌های تربیتی و فرهنگی، مبنای تمام فعالیت‌ها قرار می‌گیرد.
انتهای پیام
