بازیافت کاغذ اصلی ترین عامل حفظ محیط زیست کشور

به گزارش ایکنا، جهان اقتصاد نوشت: رشد بی رویه جمعیت، توسعه شهرنشینی، ظهور تکنولوژی های جدید و تغییرات حاصل شده در عادات و الگوهای مصرف از یکسو و محدودیت در استفاده از منابع از سوی دیگر علاوه بر ایجاد انواع مشکلات پیچیده در کیفیت زندگی انسان موجبات بروز انواع ناسازگاری های اجتماعی، اقتصادی و نهایتاً محیط زیستی را به فراهم آورده است. امروزه فرصت های مختلف و قابل توجهی در صنعت بازیافت وجود دارد، میتوان به بازیافت کاغذهایی که قابلیت دارند اشاره کرد.

با پیشرفت علوم و تکنولوژی، تولید و مدیریت مواد زاید جامد نیز تحت بررسی های فراوان علمی و پژوهشی قرار گرفته است. یکی از جالب ترین گزینه ها در مدیریت مواد زاید جامد بازیافت این مواد است که از طریق صرفه جویی اقتصادی و فواید محیط زیستی همواره مورد توجه بوده است. بازیافت در مفهوم رایج آن در مدیریت مواد زاید به معنی استفاده مجدد از مواد دور ریختنی پس از اعمال پردازش های خاص بر روی آنهاست.

بدون شک در حال حاضر مهمترین عامل تعیین کننده اکوسیستم جنگلی، انسان است. سرگذشت جنگل ها از گذشته دور تاکنون در ممالکی که جمعیت انسانی متراکمی داشته اند، به خوبی روشن است. جنگل ها در این نقاط یا کاهش یافته یا ریشه کن شده اند مگر اینکه جامعه به قیمت چشم پوشی از برخی هدفهای دیگر در حفظ آنها مجدانه کوشیده باشد. کاغذ به عنوان یکی از محصولات طبیعت سرسبز و جنگلهای طبیعی و انسان کاشت، امروزه سهم زیادی از کیسه های زباله خانگی و مراکز اداری و تجاری را به خود اختصاص می دهد. کاغذ یکی از اقلام با ارزش مواد جامد است که «طلای سفید» لقب گرفته است. بازیافت این ماده ارزشمند و استفاده مجدد از آن در برخی مصارف که خاص نه تنها از قطع درختان، هزینه های تبدیل الیاف گیاهی به کاغذ و سایر هزینه های تولید آن می کاهد، بلکه از نظر اقتصادی نیز به دلیل سودآوری آن و تولید اشتغال از اهمیت خاص برخوردار است. اهمیت بازیافت کاغذ را می توان به طور کلی از دو نظر «کمک به حفظ محیط زیست و منافع اقتصادی حاصل از آن» و «ضرورت بازیابی کاغذهای باطله» مورد بررسی قرار داد.
از نظر زیست محیطی، بازیافت کاغذ موجب کاهش وابستگی و نیاز به کاغذهای بکر ودر نهایت کاهش قطع درختان و بالارفتن فرصت تجدید حیات عرصه های جنگلی عریان شده می شود. مصرف کاغذ از دیر باز معیارهای سنجش توسعه یافتگی جوامع بوده است. گسترش رسانه ها و فرصت های الکترونیکی نیز با وجود قابلیت های بالا هنوز نتوانسته است از ارزش کاغذ در توسعه دانش و سطح توسعه یافتگی جوامع بکاهد. مصارف دیگری برای کاغذ مطرح شد که میزان نیاز به این ماده را افزایش داده با وجود این کیفیت کاغذهای مصرفی باعث شد که از گذشته های دور به خصوص در قرن اخیر تلاشهای سنتی و مدرنی برای استفاده مجدد از کاغذهای دور ریختی در مصارفی که نیاز به کاغذ مرغوب ندارد، انجام بگیرد. یکی از نتایج مصرف دوباره یا بازیافت کاغذهای باطله موجود در جامعه است و موجب کاستن از فشار وارده بر طبیعت بکر است.

صنعت بازیافت کاغذ از اوایل قرن ۲۰ به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای کاهش بهره برداری بی رویه از منابع جنگلی در کشورهای توسعه یافته مدنظر قرار گرفته است و طی چند دهه اخیر استفاده از کاغذ باطله برای تولید انواع محصولات کاغذی حرکت رو به رشدی داشته و به عنوان یک ضرورت در جهان مطرح گردیده است به طوری که در اکثر کشورها به دلیل افزایش مصرف سرانه کاغذ، کمبود فزاینده چوب و منابع سلولزی جنگلی، نیاز به سرمایه گذاری برای ایجاد مجتمع های جدید چوب و کاغذ و مشکلات زیست محیطی ناشی از این گونه مجتمع ها توسعه صنعت بازیافت الیاف سلولزی از کاغذهای باطله امری اجتناب ناپذیر است. این صنعت علاوه بر اشتغال زایی و تأمین بخشی از نیاز فزآینده کشور به محصولات تبدیلی روند تخریب نگران کننده جنگل ها به وسیله مجتمع های بزرگ چوب و کاغذ را نیز کند خواهد کرد و در صنعت خمیر و کاغذ کشور پویایی مطلوبی را به وجود خواهد آورد. تجربه نشان می دهد که برای تولید یک تن کاغذ بکر، به ۱۷ اصله درخت قطع شده نیاز است. علاوه بر این، در فرآیند تولید کاغذ از الیاف گیاهی درختان ۴۰۰ هزار لیتر آب و ۴ هزار کیلووات برق، مصرف می شود. بنابراین تولید یک تن کاغذ بکر، هزینه های زیست محیطی اقتصادی زیادی دارد و مصرف درست و بهینه آن در گام نخست و استفاده مجدد از آن در گام بعد، ضرورت تام می یابد. چنانچه مدت زمان لازم برای رشد و تکامل مجدد پوششهای جنگلی استفاده شده برای تولید کاغذ را به همراه فرسایش خاک و محدود شدن قدرت باروری خاک، کاهش تولید اکسیژن و دفع دی اکسیدکربن را به علاوه چندین پیامد منفی دیگر در نظر بگیریم، تولید یک تن کاغذ خطرات متعددی را برای محیط زیست ایجاد می کند. در حالی که تولید یک تن کاغذ بازیافتی سبب ۵۰% صرفه جویی در مصرف آب، ۶۴% صرفه جویی در مصرف انرژی و ۷۴% کاهش آلودگی هوا می شود و همچنین ایجاد شغل یکی دیگر از مزایای اقتصادی بازیافت کاغذ است.

کاغذهای نامناسب برای بازیافت

کاغذ کاربن، کاغذ برچسب دار، کاغذ آلومینیوم، کاغذ روغنی، کاغذهای روکش شده براق، یونولیت، کارتن ها و جعبه های مقوایی، مقوای ورقه ای

کاغذهای مناسب بازیافت

روزنامه، مجله، کاغذ تحریر سفید، کاغذ باطله، کاغذ کپی، پاکت نامه، کاغذ رایانه، بروشورها و آگهی های تبلیغاتی کاغذی،

بازیافت کاغذ در ایران
بازیافت کاغذ بر خلاف مفهوم کنونی که با فرآیندهای شیمیایی و پردازش کارخانه ای تحت نظارت سازمانهای استاندارد و سازمان محیط زیست تعریف می شود، این فرآیند از دیر باز به صورت سنتی و استفاده محدود وجود داشته است. سهولت خمیر کردن کاغذهای باطله و شکل دهی مجدد به آنها همواره سبب می شده که مردم برای مصارف خود به این کار روی آورند. جلدهای زرکوب رایج در دوره های پیش و پس از اسلام از مقواهایی ساخته می شد که از خمیر کردن دوباره کاغذ باطله یا بکر به دست می آمد.
فعالیت های سنتی بازیافت کاغذ در سطح محدودی صورت می گرفت. با گذشت زمان و همراه بالارفتن مصرف کاغذهای بکر که عمدتاً وارداتی بودند، میزان بازیافت انواع کاغذ نیز افزایش یافت. وجود تقاضا فرآورده های کاغذی در بخش ها و صنعت های مختلف سبب شکل گرفتن فعالیت های تخصصی و بهداشتی در زمینه تولید، تی شو استاندارد و دستمال های کاغذی بهداشتی شد است.

*کاغذ پنجمین صنعت بزرگ مصرف کننده انرژی در دنیاست، هم چنین این صنعت نسبت به صنایع دیگر به ازای تولید یک تن محصول, آب بیشتری مصرف می کند و سطح بالایی از آلودگی آب و هوا را به وجود می آورد.

*میزان مصرف کاغذ در ایران ۵۲۰ هزار تن در سال است.

*در حال حاضر مرتبه اول اصفهان با طرح بازیافت کاغذ و کارتن و پس از آن استان البرز دومین رتبه را در کشور دارد و در شهرهای تهران و شیراز در رتبه های بعدی قرار دارند.

*چاپخانه ها واحدهای آموزشی، مدارس و ادارات از مهمترین منابع تولید کاغذ باطله در کشورمان هستند.

با توجه به اینکه کاغذ ماده ای فاسد شدنی نیست بهترین روش جمع آوری آن از مبدا می باشد از قبیل : منازل، اداره ها و مدارس قبل از مخلوط شدن با بقیه پسماندهاست. شکی نیست که با جداسازی کاغذ و وارد ساختن مجدد آن در چرخه تولید می توان از آن به عنوان یک ماده خام در تولید کالاهای جدید مصرفی استفاده کرد. از طرفی چون بازیافت برنامه ای مقرون به صرفه است نسبت به دفن یا سوزاندن زباله هزینه کمتری را به جامعه تحمیل می کند. از بعد زیست محیطی نیز بازیافت کاغذ اهمیت فراوانی دارد زیرا برداشت روزافزون از درختان برای تولید کاغذ، نابودی جنگل ها را به دنبال خواهد داشت که بازیافت کاغذهای باطله نه تنها سبب حفظ جنگل ها می شود، بلکه باعث کاهش هزینه های تولید نیز می گردد.

مزایای بازیافت کاغذ

۱ـ کاهش نیاز به خمیر چوب و قطع درختان و در نتیجه حفظ منابع طبیعی

۲ـ کاهش مصرف انرژی

۳ـ کاهش تولید فاضلاب به دلیل کاهش مصرف آب

۴ـ کاهش آلودگی هوا به دلیل تولید بیوگاز از محل دفن کاغذ بخصوص گاز گلخانه ای متان

۵ـ کاهش مصرف مواد شیمیایی

۶ـ ایجاد اشتغال

۷ـ حفظ سرمایه

۸ـ کاهش حجم زباله