Qurani-Kərimdə sui-zənn və güman etmək
Maraqlıdır ki, Qurani-Kərimdə batil zənnə və ondan çəkinməyə çox diqqət yetirilir.
Vəhy kəlamında cəmiyyətdə inamın itməsinə səbəb olan və buna görə də cəmiyyətin əsaslarını məhv edən şeylərdən biri də başqaları haqqında pis düşünməkdir.
Allaha və möminlərə sui-zənn etmək təhlükəli və pisdir və ayələrdə qadağan edilmişdir. Bədbinlik, neqativ düşüncə, skeptisizm insanlara və ətrafdakılara zərər verən, həyatı dözülməz edən mənəvi rəzilliklərdəndir.
İslam dininə görə sui-zənn etmək günah sayılır. Hücürat surəsinin 12-ci ayəsində buyurulur: “Ey iman gətirənlər! Əksər zənn və gümanlardan çəkinin; Çünki bəzi gümanlar günahdır. Sirləri araşdırmayın, bir-birinizin qeybətini etməyin; Sizdən kimsə ölmüş qardaşının ətini yeməkdən zövq alırmı? Təbii ki, bundan iyrənirsiniz! Allaha asi olmaqdan çəkinin. Allah tövbələri çox qəbul edər, rəhməti isə sonsuzdur”.
Bu ayədə üç pis adət və vərdişdən təsirli bir üslubda bəhs edilir və qadağan edilir: Həqiqi elm və dəlilə deyil, təxmin əsasında hökm (zənn), insanların sirlərini araşdırmaq (təcəssüs) və insanların arxasınca qeybət etmək.
İnsanın davranışı onun beynində baş verənlərin göstəricisidir. Çünki insanlar düşündükləri kimi davranırlar. Buna görə də daim başqaları haqqında pis düşünən insan başqalarına qarşı pis davranır və etibarını itirir.
“Fəth” surəsi, 12-ci ayə: “Əksinə, sən elə güman edirdin ki, Peyğəmbər və möminlər heç vaxt öz ailələrinin yanına qayıtmayacaqlar və bu, sənin ürəyincə oldu. Siz pis fikirləşdiniz və siz məğlub oldunuz!”
Yəni pis fikirlər insanın qəlbini dağıdır, şəxsiyyətini korlayır.
Başqa bir ayədə Allah-Təala Allaha qarşı pis düşüncələrə işarə edir. “Fəth” surəsinin 6-cı ayəsi: “Allah barəsində pis fikirdə olan kişi və qadın münafiq və müşriklərə əzab verər. Şər və bəla dairəsi onların üzərinə düşdü. Allah onlara qəzəbləndi, onları lənətlədi və cəhənnəmi onlar üçün hazırladı. Ora nə pis yerdir!”
Onların Allah haqqında pis düşüncələri belə idi ki, Allahın Peyğəmbərinə verdiyi vədlər heç vaxt gerçəkləşməyəcək və müsəlmanlar düşmənlərinə qalib gələ bilməyəcəklər, lakin Allah müsəlmanlara qələbə vəd etmişdi və nəhayət gerçəkləşdi. Münafiqlərin və müşriklərin Allah haqqında pis fikirdə olmasının səbəbi, möminlərin qəlblərinin gözəl düşüncələrlə dolu olması, müşrik və münafiqlərin zahiri görüntüyə aldanması, möminlərin isə şeylərin batininə cəlb olunmasıdır.
Qurani-Kərimdə sui-zənn şiddətlə pislənir və bu günahı törədənlərə ağır cəzalar vəd edilir.
