حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان:
الزام حكومت به حجاب از منظر فقه و فلسفه سیاسی مسلم و قطعی است
کانون خبرنگاران نبأ: نشست تخصصی آموزشی با موضوع «حکومت اسلامی و حکم حجاب» با حضور حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت الاسلام والمسلمین داوود مهدوی‌زادگان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی در ابتدا، هدف اصلی این نشست را پاسخ بدین سوال دانست كه آیا حكومت می‌تواند الزام به حكم شرعی حجاب كند؟ وی در پاسخ به این سوال از دو منظر فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به بیان پاسخ پرداخت.
الزام به حجاب از منظر فلسفه سیاسی
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان الزام را برخلاف نظر برخی كه از لوازم حكومت می‌دانند، محتوای حكومت و عین حكومت تعریف كرد و حكومت بدون الزام را بدون معنا دانست.
وی در ادامه با بیان اینكه قلمرو الزامات حكومت محدوده قانون و شریعت اسلامی است و از آنجا كه شریعت حجاب را جزء احكام شرعی قرار داده چنین نتیجه گرفت كه حكومت می‌تواند اتباع خود را ملزم به حجاب كند.
الزام به حجاب از منظر فقه سیاسی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی تصریح كرد: با توجه به اینكه فقه سیاسی از احكام تكلیفی حكومت بحث می‌كند باید ببینیم در آیات قرآن یا در سیره پیامبر اكرم(ص) یا معصومان(ع) امر به حجاب شده است یا خیر؟ و با اشاره به بیان مفصل این نصوص و ادله در كتاب خود چنین نتیجه گیری كرد كه از این منظر نیز حاكم و حكومت اسلامی می‌تواند الزام به حجاب كند واین الزام به دلیل ادله و نصوص موجود مشروعیت دارد.
شبهات موجود در زمینه عدم الزام حكومت به حجاب
مؤلف كتاب حكومت اسلامی و حكم حجاب با اشاره به فراوانی مطالب موجود در سایت‌ها و نشریات در مورد عدم الزام به حكومت به حجاب گفت موضوع الزام حكومت به حجاب كمتر مورد بحث قرار گرفته است.
وی افزود: از جمله شبهات مطرح در این زمینه آن است كه برخی با كنار نهادن دوگزاره، حجاب یك امر عبادی است و نمی‌توان به امورعبادی الزام كرد، نتیجه گرفته‌اند كه حكومت نمی‌تواند امر به حجاب بكند، در صورتی كه امر عبادی، عملی است كه قصد قربت در آن لازم دارد حال آنكه در حجاب كسی قائل به قصد قربت نیست و در مورد گزاره دوم نیز امر به امور عبادی از جهت عقلی و نقلی محال نیست چنانكه شارع در بسیاری از امور مانند صیام و نماز و... امر کردده است و عقل نیز آن را پذیرفته است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در ادامه گفت: از دیگر شبهات موجود این است كه مطرح می‌شود حجاب امری فردی است نه اجتماعی و لذا امور فردی در قلمرو حكومت وارد نمی‌شود و حكومت نمی‌تواند به امور فردی الزام بكند و در پاسخ باید گفت كه امر فردی عملی است كه ارتباط با دیگری پیدا نمی‌كند بر خلاف امر اجتماعی كه با وجود دیگری تحقق پیدا می‌كند و شكل می‌گیرد، لذا در اینجا نیز حجاب زمانی واجب می‌شود كه در ارتباط با دیگری باشد و به تعبیر فقهی در مقابل نامحرم معنا پیدا می‌كند و لذا حجاب امر اجتماعی است و طبق مبنای ایشان اگر حجاب امراجتماعی شد، حكومت می‌تواند الزام كند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی افزود: اشكال بعدی كه به این موضوع وارد می‌شود، بحث از حوزه خصوصی و عمومی است و اینكه حكومت حق ورود به حوزه خصوصی را ندارد، در مورد مفهوم حوزه خصوصی و عمومی اختلاف نظر وجود دارد، حتی در كشورهای مدرن نیز دخالت در حوزه خصوصی افراد انجام می‌شود و خود دولت‌ها به تفسیر و تعیین حوزه خصوصی می‌پردازند، لذا در این اشكال نیز اصل تقسیم‌بندی محل بحث است و با توجه به اینكه حجاب در حوزه عمومی معنا پیدا می‌كند و در حوزه خصوصی حكومت الزامی ندارد حكومت می‌تواند الزام به حجاب كند.
وی با بیان اینكه برخی حجاب را مانع رشد و پیشرفت جوامع و افراد انسانی می‌دانند،گفت: امروزه عملاً انقلاب اسلامی نشان داد كه حجاب هیچ‌گونه ممانعتی با رشد و ترقی و پیشرفت ندارد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در پایان با انتقاد از انفعالی عمل كردن كارگزاران و كارشناسان فرهنگی در حوزه فرهنگی یادآور شد: در موضوعات و مسائل فرهنگی باید از موضع برتر و فعال مباحث را دنبال شود، چنانكه این اشكال در حوزه برنامه‌های فرهنگی در حوزه حجاب نیز مشهود است و عمده فعالیت كارشناسان در این حوزه حجاب مصروف اثبات حجاب می‌شود كه اگر چه این كار امر معقولی است اما در موضع انفعال است و باید مباحث حوزه حجاب از موضع فعالانه دنبال شود.
وی افزود: وقتی چیزی در جامعه عمومی می‌شود و با اقبال عمومی مواجه می‌شود كه امری عقلانی باشد و سایر امور غیر عقلانی ناخودآگاه از حوزه عمومی خارج می‌شود، لذا اگر كسی بتواند دلایل عقلانی بی‌حجابی خود را مطرح كند جامعه وحوزه عمومی جامعه آن را خواهد پذیرفت، حال آنكه بدون شك ما در موضوع بی‌حجابی به هیچ دلیل عقلانی نخواهیم رسید.
لازم به ذکر است، این نشست به همت دفتر برنامه‌ریزی آموزش های تخصصی و تعامل سازنده بسیج و شورای امر به معروف و نهی از منکر سازمان تبلیغات اسلامی، روز چهارشنبه دوازدهم خرداد، در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی واقع در خیابان حضرت ولیعصر(عج)، نبش خیابان زرتشت غربی، ساختمان شهید نواب برگزار شد.
احمد حسن‌خانی
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان الزام را برخلاف نظر برخی كه از لوازم حكومت می‌دانند، محتوای حكومت و عین حكومت تعریف كرد و حكومت بدون الزام را بدون معنا دانست.
وی در ادامه با بیان اینكه قلمرو الزامات حكومت محدوده قانون و شریعت اسلامی است و از آنجا كه شریعت حجاب را جزء احكام شرعی قرار داده چنین نتیجه گرفت كه حكومت می‌تواند اتباع خود را ملزم به حجاب كند.
الزام به حجاب از منظر فقه سیاسی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی تصریح كرد: با توجه به اینكه فقه سیاسی از احكام تكلیفی حكومت بحث می‌كند باید ببینیم در آیات قرآن یا در سیره پیامبر اكرم(ص) یا معصومان(ع) امر به حجاب شده است یا خیر؟ و با اشاره به بیان مفصل این نصوص و ادله در كتاب خود چنین نتیجه گیری كرد كه از این منظر نیز حاكم و حكومت اسلامی می‌تواند الزام به حجاب كند واین الزام به دلیل ادله و نصوص موجود مشروعیت دارد.
شبهات موجود در زمینه عدم الزام حكومت به حجاب
مؤلف كتاب حكومت اسلامی و حكم حجاب با اشاره به فراوانی مطالب موجود در سایت‌ها و نشریات در مورد عدم الزام به حكومت به حجاب گفت موضوع الزام حكومت به حجاب كمتر مورد بحث قرار گرفته است.
وی افزود: از جمله شبهات مطرح در این زمینه آن است كه برخی با كنار نهادن دوگزاره، حجاب یك امر عبادی است و نمی‌توان به امورعبادی الزام كرد، نتیجه گرفته‌اند كه حكومت نمی‌تواند امر به حجاب بكند، در صورتی كه امر عبادی، عملی است كه قصد قربت در آن لازم دارد حال آنكه در حجاب كسی قائل به قصد قربت نیست و در مورد گزاره دوم نیز امر به امور عبادی از جهت عقلی و نقلی محال نیست چنانكه شارع در بسیاری از امور مانند صیام و نماز و... امر کردده است و عقل نیز آن را پذیرفته است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در ادامه گفت: از دیگر شبهات موجود این است كه مطرح می‌شود حجاب امری فردی است نه اجتماعی و لذا امور فردی در قلمرو حكومت وارد نمی‌شود و حكومت نمی‌تواند به امور فردی الزام بكند و در پاسخ باید گفت كه امر فردی عملی است كه ارتباط با دیگری پیدا نمی‌كند بر خلاف امر اجتماعی كه با وجود دیگری تحقق پیدا می‌كند و شكل می‌گیرد، لذا در اینجا نیز حجاب زمانی واجب می‌شود كه در ارتباط با دیگری باشد و به تعبیر فقهی در مقابل نامحرم معنا پیدا می‌كند و لذا حجاب امر اجتماعی است و طبق مبنای ایشان اگر حجاب امراجتماعی شد، حكومت می‌تواند الزام كند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی افزود: اشكال بعدی كه به این موضوع وارد می‌شود، بحث از حوزه خصوصی و عمومی است و اینكه حكومت حق ورود به حوزه خصوصی را ندارد، در مورد مفهوم حوزه خصوصی و عمومی اختلاف نظر وجود دارد، حتی در كشورهای مدرن نیز دخالت در حوزه خصوصی افراد انجام می‌شود و خود دولت‌ها به تفسیر و تعیین حوزه خصوصی می‌پردازند، لذا در این اشكال نیز اصل تقسیم‌بندی محل بحث است و با توجه به اینكه حجاب در حوزه عمومی معنا پیدا می‌كند و در حوزه خصوصی حكومت الزامی ندارد حكومت می‌تواند الزام به حجاب كند.
وی با بیان اینكه برخی حجاب را مانع رشد و پیشرفت جوامع و افراد انسانی می‌دانند،گفت: امروزه عملاً انقلاب اسلامی نشان داد كه حجاب هیچ‌گونه ممانعتی با رشد و ترقی و پیشرفت ندارد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در پایان با انتقاد از انفعالی عمل كردن كارگزاران و كارشناسان فرهنگی در حوزه فرهنگی یادآور شد: در موضوعات و مسائل فرهنگی باید از موضع برتر و فعال مباحث را دنبال شود، چنانكه این اشكال در حوزه برنامه‌های فرهنگی در حوزه حجاب نیز مشهود است و عمده فعالیت كارشناسان در این حوزه حجاب مصروف اثبات حجاب می‌شود كه اگر چه این كار امر معقولی است اما در موضع انفعال است و باید مباحث حوزه حجاب از موضع فعالانه دنبال شود.
وی افزود: وقتی چیزی در جامعه عمومی می‌شود و با اقبال عمومی مواجه می‌شود كه امری عقلانی باشد و سایر امور غیر عقلانی ناخودآگاه از حوزه عمومی خارج می‌شود، لذا اگر كسی بتواند دلایل عقلانی بی‌حجابی خود را مطرح كند جامعه وحوزه عمومی جامعه آن را خواهد پذیرفت، حال آنكه بدون شك ما در موضوع بی‌حجابی به هیچ دلیل عقلانی نخواهیم رسید.
لازم به ذکر است، این نشست به همت دفتر برنامه‌ریزی آموزش های تخصصی و تعامل سازنده بسیج و شورای امر به معروف و نهی از منکر سازمان تبلیغات اسلامی، روز چهارشنبه دوازدهم خرداد، در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی واقع در خیابان حضرت ولیعصر(عج)، نبش خیابان زرتشت غربی، ساختمان شهید نواب برگزار شد.
احمد حسن‌خانی
