حرکت مطلوب منشور در هماهنگ‌سازی و فرهنگ‌سازی قرآنی
گروه فعالیت‌های قرآنی: دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی امروز در مراسم افتتاحیه همایش تخصصی بررسی مسائل اساسی فراروی اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی حرکت منشور در بحث فرهنگ‌سازی و هماهنگ‌سازی را مطلوب ارزیابی کرد.
در ابتدای این مراسم علی قاسم‌آبادی، قاری ممتاز کشورمان به تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید پرداخت و پس از آن نیز مهدی فیض، دبیر کمیسیون آموزش عمومی شورای توسعه فرهنگ قرآنی در سخنان کوتاهی با اشاره به یکی از سخنان مقام معظم رهبری در مورد فرهنگ‌سازی قرآن کریم، گفت: معظم له می‌فرمایند که هر زمان که حرف تازه‌ای بیان شد هر کسی بتواند تشخیص دهد که این حرف با قرآن سازگار است یا خیر آن وقت می‌توانیم بگوییم فرهنگ قرآنی بر جامعه حاکم شده است. بنابر این باید تلاش کنیم تا ببینیم چه میزان با این مسئله، فاصله داریم.
در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، به بیان سخنانی پرداخت. وی با اشاره به اینکه در این جلسه قصد داریم پرسش‌های مشخصی را در زمینه عملکرد کمیسیون‌ها و دبیرخانه داشته باشیم و دوست داریم پاسخ‌های صریح و راهگشا را دریافت کنیم، گفت: در زمینه سؤال کردن سه مقام تعریف شده است که مقام اول مقام سؤال کردن، مقام دوم سؤال کردن از نخبگان و مقام سوم نیز سؤال کردن از نخبگان اهل ذکر است.
محمدی با تأکید بر اینکه در این جلسه هر سه مقام خصوصاً مصداق سوم دارد، افزود: سؤال از اهل ذکر کردن چه آن را ذکر قرآن بدانیم و چه ذکر راه توجه در این رشته بدانیم در مجلس حاضر جمع است و این دو را در این جلسه با هم جمع شده می‌دانیم. لذا مایل هستیم ضمن اینکه دانشی نسبت به مسائل خود داریم دوست داریم دانش را افزایش دهیم و با پرسش‌های نو فضای جدیدی را برای خود باز کنیم.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با تأکید بر اینکه خوب پرسش کردن نصف راه دانش را طی کردن است، اظهار کرد: بر همین اساس نظام سؤالات و گفت‌وگوهایی نیز طراحی شده است. در جلسه امروز این مسیر را به صورت اصولی طی خواهیم کرد.
محمدی بیان کرد: برگزار‌کنندگان این همایش تلاش دارند تا در این جلسه سمیع باشند و از بصیرت شما در دانش عملی استفاده کنیم، بنابر این ما سمیع هستیم و شما مصداق علیم و بصیر باشید.
وی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به برگزاری جلساتی از این دست در سال‌های گذشته، بیان کرد: در طول سال‌های گشته جلسات متعددی برگزار شده است، از جمله نشستی که در مشهد مقدس برگزار شد، در این جلسات اسناد شورای توسعه مورد بررسی قرار گرفت.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی همچنین به سه رویکرد منشور توسعه فرهنگ قرآنی اشاره و اظهار کرد: این رویکردها شامل هماهنگ‌سازی، فرهنگ‌سازی و نظام‌سازی است که تلاش شده است تاکنون در این مسیر حرکت کرده باشیم. در هماهنگ‌سازی قدم‌های خوبی برداشته شده است همچنین در فرهنگ‌سازی نیز این گام‌ها برداشته شده است اما در نظام‌سازی با توجه به پیچیدگی‌هایی که وجود دارد نیاز به حرکت بیشتر داریم.
وی در پایان سخنانش به برگزاری چند دوره پایش از فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌ها اشاره و خاطرنشان کرد: طرح پایش دستگاه‌های قرآنی کشور چند دوره برگزار شده است و پس از آن مایل بودیم، خود کمیسیون‌ها و دبیرخانه‌ها مورد پایش قرار گیرد، لذا طی حکمی از سوی ریاست شورای توسعه فرهنگ قرآنی، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، مسئول پایش کمیسیون‌ها و دبیرخانه شدند و بالغ بر یکسال است که این مسیر را طی می‌کنند.
هیئت پایش، هیئتی درمانگر به‌دور از آوازه‌گری از ضعف‌های خود باشد
در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین سعید بهمنی، رئیس هیئت پایش ضمن تشکر از برگزار‌کنندگان این همایش، به ارائه گزارش مختصری از فعالیت هیئت پایش پرداخت و گفت: این هیئت در دی‌ماه 94 با دریافت حکم از مخبردزفولی، رئیس شورای توسعه و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز شد و تا به الان حدود یک سال و نیم از فعالیت آن می‌گذرد.
وی ادامه داد: فعالیت ما صرفاً ستادی بوده است و کمیسیون‌ها و دبیرخانه را پایش کردیم و سطح پایش فرآیندی بوده است و برخی از دوستان گلایه‌مند از اثربخشی و پیامدسنجی این پایش‌ها بودند که اصلاً این کار حرفه‌ای ـ پژوهشی هست؟ و کار ستادی نیست و لذا باید مطالعات اثربخشی در این زمینه انجام شود و در کشور ما خیلی شاهد این موضوع نبوده‌ایم.
بهمنی عنوان کرد: لذا ما حداقل و پایه‌ای که می‌توان اجرا کرد در جمع ستادی دست گرفتیم در حدود شش جلسه اول هیئت پایش، شاخص‌هایی را براساس منشور توسعه و وظیفه کمیسیون‌ها استخراج کردیم و طی جلسات اول حمیدرضا کفاش به خوبی در کمیسیون آموزش نقش‌آفرینی داشتند و بعدها هدایت این کمیسیون آموزش عمومی با حضور آقای فیض فعالیتش ادامه داده شد.
وی افزود: چند اصل را از ابتدا در نظر گرفتیم و نظرمان بر این بود که هیئت پایش هیئت درمانگر باشد و آوازه‌گری از ضعف‌های خود نکنیم و ادای طبیب را در‌آوردیم که طبیب به درمان و ترمیم کردن زخم می‌پردازد که ما بنایمان بر این بود.
بهمنی عنوان کرد: این جلسه نیز در این زمینه فراهم شد که تا با حضور کارشناسان کشور و بیان کاستی‌ها و ضعف‌های پایش‌های انجام شده که ممکن است به راه حل‌‌هایی برسیم که کارگشا باشد و نتایج هیئت پایش را به عملیات و درمانگری نزدیک کنیم.
رئیس هیئت پایش با اشاره به اینکه دو تصمیم‌گیری در این زمینه انجام شد، بیان کرد: یکی اینکه همین جلسه را با بدنه کارشناسان و نخبگان کشور برپا کنیم که امیدواریم اجرایی شود و اردوی موفقی باشد و دیگر اینکه نتایج این جلسه و گزارش‌های پایش را خدمت رؤسای کمیسیون‌ها ببریم که به آنها بگوییم این نتایج بررسی ما است که اگر راه‌حل و توضیحی دارند، ارائه دهند. طبعاً هیئت پایش پس از این، جلسه با وزرا و رؤسای کمیسیون‌ها خواهند داشت و بعد از آن گزارش‌ها را با راه‌حل‌هایی که بدست آوردیم به شورا ارائه می‌دهیم که درباره ادامه اجرایی کردن منشور تصمیم‌گیری کنید.
بهمنی اظهار کرد: اگر این الگویی که امروز برای چاره‌جویی شمول قرآن گذاشته‌ایم به نتیجه برسد جا دارد که این ظرفیت را به‌سازی کنیم و در کنار سه کمیسیون و دبیرخانه این هیئت، جمعی در فواصل زمانی منطقی مثلاً هر یک سال و یا شش ماه تشکیل شود که دبیرخانه بتواند بدنه کارشناسی و نخبگانی که در این زمینه نیستند، به‌کار گیرد که از رزق برکت این کارشناسان و نظراتشان بهره‌مند شویم. اگر این الگو موفق شود می‌توان به صورت مستمر آن را ادامه داد.
رئیس هیئت پایش گفت: معتقدم اگر می‌خواهیم موفق باشیم نیاز به همگرایی داریم و همگرایی نه سوری، بلکه واقعی همراه با اخلاص تفکر و مطالعه عمیق و مجاهدت و کار مجاهدانه. کار قرآنی زمین مانده در کشور زیاد داریم. با آرمان‌ها و تصورات خودمان به اینکه انقلاب شود و اینکه چه نسبتی با قرآن برقرار کنیم خیلی فاصله با آن سطح مطلوب داریم. سطحی که مورد انتظار ما است و یا علاقه‌مند‌ان در سطح جهان منتظرند ببینند که چه نسبتی با قرآن برقرار می‌کنیم.
وی عنوان کرد: نهادینه کردن قرآن در سطح مختلف در جامعه از آرزوی کارشناسان قرآنی است و جلسه امروز برای اینکه همفکری کنیم که ستادهایمان ناب‌تر و خالص‌تر شود و اگر دبیر کمیسیون‌ها یاری کنند و مطالعات اثربخشی و پیامدسنجی اضافه شود، امید می‌رود که نقطه روشن و کانون نورانی را در فعالیت‌های قرآنی شکل دهیم.
بهمنی بیان کرد: گزارش‌هایی که در هیئت پایش فراهم شده بخشی در اختیار شما است که پنل‌ها به ریاست دبیران کمیسیون‌ها شکل می‌گیرد و استثناً کمیسیون تبلیغ و ترویج به ریاست حجت‌الاسلام حمید محمدی تشکیل می‌شود که وی دبیری دو پنل تبلیغ و ترویج و دبیرخانه را امروز برعهده دارد.
وی ادامه داد: از نتایج پنل‌ها در اختتامیه مطالبی توسط دبیران ارائه و سپس بیانیه قرائت می‌شود و جلسه به پایان می‌رسد.
انگیزه آموزش عمومی به دلیل مسدود شدن مسیر تدبر در قرآن پایین است
در
ادامه این نشست مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش در پنل تخصصی بررسی
مسائل اساسی تأمین اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه آموزش عمومی قرآن با
تأکید بر وظیفه اصلی آموزش و پرورش بر آموزش عمومی قرآن، به ارائه گزارش مختصر
محورهای پایش و ارزیابی عملکرد کمیسیون به تفکیک شاخص‌ها پرداخت و اظهار کرد:
ایفای مسئولیت ریاست کمیسیون و تولیت حوزه تخصصی، رعایت ترکیب کمیسیون، استقرار
اداره‌کل دبیرخانه کمیسیون، ایفای نقش در تعیین دستور جلسات شورا، مستندسازی مباحث
جلسات و حضور دبیر کمیسیون در شورا از جمله این موارد است.
وی با اشاره به تحلیل راهبردی عملکرد کمیسیون که انجام
شده است، اظهار کرد: برگزاری منظم جلسات کمیسیون و اهتمام نسبی به وظایف ذاتی و
پرهیز از تصدی‌گری بی‌مورد از نقاط قوت این کمیسیون است.
معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش اظهار کرد: از
مشکلات آموزش عمومی قرآن این را می‌دانم که هدف غایی آموزش قرآن اصلاً هدف انگیزه‌بخشی
نیست. قله حرکت به سمت قرآن، تدبر در قرآن است که به دلیل نشان ندادن این قله به
دانش‌آموزان انگیزه در میان آنها از بین رفته است.
فیض بیان کرد: متأسفانه این به دلیل این است که تدبر در
قرآن را مسدود و محدود کردیم و گفتیم آن برای قشر خاصی است که تو دانش‌آموز نباید
سراغ آن بروی لذا من دانش‌آموز باید با چه انگیزه‌ای به این عرصه ورود پیدا کنم.
وی ادامه داد: متأسفانه باب تدبر عمومی در قرآن بسته شده
است که نبود آن انگیزه‌ای برای انس با قرآن در میان دانش‌آموزان نخواهد بود که این
باب را بزرگانی بسته‌اند که باید خودشان باز کنند که امثال ما نمی‌توانند آن باب
را باز کنیم.
گزارش کامل پنل تخصصی بررسی مسائل اساسی تأمین اهداف
منشور توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه آموزش عمومی قرآن را اینجا بخوانید.
بخش دیگری از این مراسم به پنل تخصصی فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی اختصاص یافت و در این بخش از برنامه که به ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شد، به اهمیت و جایگاه کمیسیون‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی اشاره شد که گزارش کامل این پنل را اینجا می‌توانید بخوانید.
همچنین در بخش دیگری از این همایش پنل تخصصی بررسی مسائل اساسی تأمین اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه آموزش عمومی قرآن برگزار شد و در این نشست که به ریاست مهدی فیض، معاون پرورشی و فرهنگی آموزش و پرورش و دبیری عرفانی‌نسب برگزار شد، به اهداف آموزش عمومی قرآن اشاره شد. گزارش کامل این بخش از همایش را اینجا ببینید.
کارکردهای تبلیغی ـ ترویجی رسانه ملی در زمینه قرآن
محمدحسین
محمدزاده، رئیس شبکه قرآن و معارف سیما در بخشی دیگر این همایش اظهار کرد: بحثی که
بسیاری از اعضای شورای توسعه باید توجه کنند، این است که قبل از اینکه به پایش
دستگاه‌ها یا عملکرد آنها بپردازیم خوب است که ظرفیت‌های حداکثری تمام دستگاه‌ها
در حوزه قرآن احصاء شود چرا که مختصات سازمانی و عملکردی بسیاری از دستگاه‌ها برای
همه ما مشخص نیست.
وی در
ادامه به ارائه یک تعریف از رسانه پرداخت و افزود: عملکردی که برای رسانه دیداری و
شنیداری در نظر گرفته شده است متفاوت و جالب است. یکی از این عملکردها تبلیغی ـ
ترویجی و ارشادی ـ تبلیغی است. بسیاری از مباحث تبلیغ، ترویج و تشویق ایجاد انگیزه‌کننده
برای مخاطبان از عملکرد ارشادی رسانه استفاده کرده‌اند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های
خود یکی از مهم‌ترین کارکردهای رسانه را کارکرد سرگرمی عنوان کرد و گفت: انعکاس
مسابقات در این راستا تعریف شده است. با این دید رسانه ملی به عنوان یک عضو شورای
توسعه نباید دیده شود بلکه می‌طلبد نقاط تلاقی مؤثری در هر سه حوزه اصلی فعالیت
شورای توسعه را مشخص کند.
محمدزاده
بیان کرد: امیدواریم رسانه ملی با تاسیس شورای معارف سیما و شورای تخصصی معارف در
رسانه ملی بتواند تمام ظرفیت خود را در خدمت حوزه قرآن و معارف قرار دهد و همه
نقاط تلاقی آموزه‌های معارفی را با همه حوزه‌ها برقرار کند.
گزارش کامل این خبر را اینجا ببینید.
آموزش عمومی قرآن نسبت به جمعیت جامعه کافی نیست
در بخش دیگر این همایش داوود تک‌فلاح، از اعضای ستاد عالی مسابقات در پنل تخصصی بررسی مسائل اساسی
تأمین اهداف منشور توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه آموزش عمومی قرآن با اشاره به اینکه حدود 16 میلیون در کشور از آموزش عمومی قرآن بهره
برده‌اند، بیان کرد: این آمارهایی که ما داریم و شاید برخی نیز خودجوش قرآن
فرا‌گرفته باشند، اما آنچه که می‌بینیم این است که انس با قرآن در عموم
مردم با مشکل روبرو است.
وی با اشاره به آمار پائین مؤانست مردم با قرآن در کشور، اضافه کرد: بیش از
35 درصد جامعه آماری ما گفتند که هنوز قرآن را باز نکردند و اولین فردی که
آموزش قرآن را در آموزش و پرورش آورد رضا‌شاه بود که این امر موجب شد خیلی
از کارهای سنتی چون مکتب‌خانه‌ها که به امر آموزش قرآن می‌پرداختند، جمع
شد.
تک‌فلاح با اشاره به اینکه نسبت آموزش عمومی ما نسبت به تزادد
جمعیت کافی نیست، بیان کرد: مشکل اصلی این است که ورودی بی‌سوادی قرآنی و
خروجی بی‌سوادی قرآنی داریم.
گزارش کامل این خبر را اینجا بخوانید.
لزوم تغییر مدل برگزاری مسابقات/ آسیب‌های مسابقات قرآن
سیدمصطفی حسینی، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در بخش دیگری از این همایش در بخش پنل بررسی فعالیت‌های کمیسیون تبلیغی و ترویجی طی سخنانی به بحث در مورد مسابقات قرآن در جمهوری اسلامی ایران پرداخت و
گفت: یکی از رویدادهای ویژه‌ای که در عرصه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی کشور
در سال‌های آغازین انقلاب به اجرا درآمده است برگزاری مسابقات قرآنی بوده
است.
وی افزود: یک شانس خوب که این مسابقات داشته است توجه ویژه مقام
معظم رهبری به آن بوده است به طوری که هر ساله حاضران در مسابقات
بین‌المللی قرآن به محضر معظم‌له شرفیاب می‌شوند. ایشان نیز هر سال اهدافی
که برای این رویداد قابل تحقق می‌دانستند را مطرح کرده‌اند.
حسینی تصریح
کرد: از موضوعات مطرح شده توسط ایشان کشف استعدادهای بالقوه قرآنی، توجه
به قهرمانان قرآنی، ایجاد فضای قرآنی در شور اهتمام نظام و مسئولان به
برنامههای قرآنی، نزدیک شدن به قرآن و اعتبار‌بخشی به فعالیت‌ها و فعالان
قرآنی بوده است.
رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه
خاطرنشان کرد: مسابقات قرآنی در بعد بین‌المللی بسیار مورد توجه مقام معظم
رهبری است. یکی از کانال‌های گفت‌وگو با جامعه اسلامی همین مسابقات بوده
است و در ایجاد تحرک در جلسات قرآنی برای تربیت قاریان و حافظان قرآن نیز
این مسابقات به عنوان موتور محرک بوده است.
گزارش کامل این بخش را اینجا ببینید.
دقت‌نظر به مرزها در ورود هنر به عرصه قرآنی/ اشتباه در انتخاب گلوگاه‌های اثربخش
ولی یاراحمدی، رئیس سابق مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در
سخنانی با اشاره به اینکه دشمن در ترویج فرهنگ لیبرالیسم دنیا را اداره
کرده و بهره زیادی از ثروت‌ها و منابع موجود در جهان به نفع رشد خودش برده
است، گفت: یک تفکر بدون مبنا و بدون اندیشه درست و منطقی این کار را کرده
است. بسیاری این کار را ناشی از استفاده از هنر می‌دانند، هالیوود سالانه
بالغ بر 1000 فیلم تولید می کند، سهم کشور ما در ساخت فیلم 150 فیلم در سال
است.
وی افزود: اگر بخواهیم با یک نگاه ملی برای کشور و جامعه تشنه به
مفاهیم قرآن کار کنیم و نگاه جهانی به فعالیت‌های قرآنی داشته باشیم، نسبت
بهره‌گیری ما از هنر در مقایسه با نسبت بهره‌گیری دشمن از هنر را با هم
مقایسه کنید، آن وقت متوجه فاصله خواهید شد.
یاراحمدی تصریح کرد:
وضعیت موجود ما این است که یک نمایشگاه قرآن داریم که تولیدات هنری را
ارائه می‌دهد. در گذشته هم کتابت و تلاوت قرآنی جز هنرهای جا افتاده بوده
است اما واقعیت این است که ما هیچ برنامه ای برای هنرهای مدرن که ظرفیت های
اثرگذاری داشته و نقش آفرینی دارند را نداریم.
گزارش تکمیلی این خبر را اینجا بخوانید.
این همایش تا عصر امروز در اردوگاه شهید باهنر تهران با
برپایی سه پنل تخصصی ادامه خواهد داشت.
