آنچه از برداشتن میله‌های نماز جمعه مهم‌تر بود
گروه جامعه ــ حضور متعدد اقشار مردم در نماز عبادی سیاسی جمعه تهران، شیوه بیان خطیب جمعه و پرهیز از درشت‌گویی و دعوت او از منتقدان نماز جمعه برای انتقال نظرات و پیشنهادات، مهم‌تر از برداشتن میله‌های حفاظتی نماز جمعه به نظر می‌رسید، اما به درستی در رسانه‌ها انعکاس نیافت.
به گزارش ایکنا؛ بارها خوانده‌ایم و شنیده‌ایم اما قطعاً خالی از وجه نیست که به خود یادآوری کنیم قرآن کریم درباره نماز جمعه می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ(جمعه، 9) اى كسانى كه ايمان آوردهايد، چون براى نماز جمعه ندا داده شود، به سوى ذكر خدا بشتابيد و خرید و فروش را واگذاريد. اين براى شما بهتر است اگر می‌دانستید». همچنین در روایات ائمه هدایت(ع) در باب اهمیت روز جمعه که فضلیتش با نماز جمعه تکمیل می‌شود آمده است که این روز از اعیاد فطر و قربان بافضیلت‌تر است و هرآنچه خداوند در حج برای مؤمن مقدر کرده، در نماز جمعه به صورت هفتگی به او می‌دهد. سیره بزرگان متقدم و متأخر اسلام نشان می‌دهد که آنان به اهمیت نماز جمعه در رشد ابعاد فردی و اجتماعی انسان واقف‌اند و برای برپایی آن خون دل‌ها خورده‌اند، اما به نظر می‌رسد این فریضه قرآنی در سال‌های اخیر به علت طعن و تبلیغات دروغین مخالفان دین، رویکرد جناحی و تندروی در بعضی تریبون‌های نماز جمعه و سیاستگذاری‌های نادرست برخی مسئولان فرهنگی کشور، شور و هیجان روزهای نخستین انقلاب را نداشته باشد. با وجود این، مصلای تهران، جمعه 14 دی‌ماه، میزبان خیل پرشمار نمازگزارانی بود که خود را در هوای سرد زمستانی به این مکان رسانده بودند. حال وهوای نماز جمعه دیروز تهران شش نکته را به ذهن متبادر می‌کند:
1- اگرچه شاید بنا به دلایل مختلفی که تنها سه مورد از آن در بالا اشاره شد، نماز جمعه دیگر شور و حرارت روزهای اوایل انقلاب را نداشته باشد، اما برخلاف آنچه دستگاه تبلیغات مخالفان دین و براندازان جمهوری اسلامی وانمود می‌کنند، این نماز عبادی سیاسی، خلوت و بی‌رونق نیست. روز گذشته، جمعیت چند هزار نفری از اقشار گوناگون مردم با سنین مختلف و ظواهر متنوع و ... به نماز جمعه تهران آمده بودند؛ نه فقط پیرمردها که هم‌پای آنان جوانان و نه فقط چفیه‌دارها که در کنار آنان، جین‌پوش‌ها هم حضور داشتند. حتی شرکت‌کنندگان این مراسم سطوح مالی مختلفی داشتند، برای مثال هنگام اتمام مراسم ماشین‌هایی را که از پارکینگ ویژه نماز جمعه خارج می‌شدند، گستره‌ای وسیع از پیکان و پراید تا ماشین‌های شاسی‌بلند را دربرمی‌گرفت!
2- فضای فرهنگی ایجادشده حول محل برپایی نماز جمعه بسیار خلاقانه و جذاب بود. اگرچه به نظر می‌رسد می‌توان با ایده‌های جدید و ساماندهی بهتر کمیت و کیفیت آن را ارتقا بخشید. در نظر گرفتن فضایی برای پینگ‌پنگ بازی کودکان و نوجوانان، فروش کتاب با تخفیف، میز امانت کتاب و صندوق‌های جمع‌آوری کمک‌های مردمی نمونه‌ای از این فعالیت‌های فرهنگی است که می‌تواند در آینده تکمیل و تقویت شود. برای مثال عرضه کتاب‌های متنوع‌تر، ایجاد امکانات ورزشی بیشتر و ... می‌تواند مخاطب بیشتری را در این بخش اقناع کند.
3- حجت‌الاسلام والمسلمین حاج علی اکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و امام جمعه موقت و جدید تهران، دیروز در اولین نماز جمعه خود دستور داد دو ردیف از میله‌های حفاظتی میان مردم و مسئولان برداشته شود؛ روز گذشته فقط یک حفاظ امنیتی در جلوی صفوف نماز جمعه حضور داشت که با وجود آن، اگر کسی می‌خواست از آن جلوتر برود و صفوف خالی را پر کند، ممانعتی به عمل نمی‌آمد. این اقدام آن گونه که رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه خود اذعان کرد، می‌تواند قدمی دربرداشتن فاصله‌های ظاهری و واقعی میان مردم و مسئولان باشد، اما نه آن قدر مهم که رسانه‌ها آن را بزرگنمایی کنند!
4- آنچه در نماز جمعه دیروز تهران از برداشتن میله‌های نمازجمعه مهم‌تر بود، شیوه بیان و سخنان باوقار حجت‌الاسلام والمسلمین حاج علی اکبری بود که بدون پرداختن به مسائل جناحی و با پرهیز از درشت‌گویی از دستاوردهای انقلاب اسلامی دفاع کرد، اگرچه مردم انتظار دارند در کنار بیان دستاوردها به مشکلات نیز اشاره شود تا حساسیت‌ها برای آسیب‌شناسی برانگیخته شود، اما همین شیوه بیان آن چیزی است که تریبون‌های نماز جمعه شدیداً به آن نیازمند است و حجت‌الاسلام والمسلمین حاج علی اکبری خود به تبعیت از شیوه رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌تواند بازآفرین این رویه در نماز جمعه باشد.
تدابیر جدید رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه روز گذشته با استقبال نمازگزاران تهرانی مواجه شد؛ رویکردی که لازم است با بهره‌گیری از ایده‌های جدید و استفاده از نظرات منتقدان، تکمیل و تقویت شود. خطیب جمعه تهران خود در سخنانش از همه مردم درخواست کرد که انتقادات و پیشنهادات خود را بیشتر از هر زمان دیگری به این ستاد انتقال دهند.
5 – سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه دیروز نیز حاوی نکات و پیام‌های مهمی بود که در خبرها از آن غفلت شده است. حسن بنیانیان، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی، بیش از 30 دقیقه به بیان راهکارهای تبلیغ حجاب در کشور پرداخت و از کسانی که فقط به روش‌های سلبی و اجباری اکتفا کرده‌اند به شدت انتقاد کرد. او یکی از معدود مسئولان جمهوری اسلامی بود که از تریبون نماز جمعه صراحتاً اعلام کرد که برخورد قانونی با بدحجابان اگر چه لازم اما همچون قرص مُسَکِّن موقتی است و باید تعمیق فرهنگ حجاب را از خانه و مدرسه آغاز کرد.
6- شأن نماز جمعه، آن هم در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ایجاب می‌کند که مکانی ثابت برای برپایی این رویداد اجتماعی مهم در نظر گرفته شود. اینکه نماز جمعه تهران گاهی در دانشگاه تهران و گاهی در مصلی برگزار می‌شود، از قدرت نفوذ تبلیغات این مراسم، جذب مخاطب و امکان تعبیه امکانات گسترده فرهنگی و ورزشی می‌کاهد. متصل بودن مصلای تهران به انواع و اقسام راه‌های ارتباطی همچون دو ایستگاه مترو و سامانه اتوبوس‌های تندرو بار دیگر این سؤال را در ذهن برانگیخت که چرا محل برگزاری نماز جمعه به طور ثابت در مصلای تهران تثبیت نمی‌شود؟
یادداشت از مجتبی اصغری
انتهای پیام
