آداب کاربری رسانه در خانواده تدریجی و پلکانی اجرا شود + فیلم

در دنیای کنونی با فراگیر شدن رسانه‌ها و ابزار ارتباطی، تربیت رسانه‌ای یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید مدنظر والدین قرار گیرد تا نسبت به روند تربیتی فرزندان خود کنترل و تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.

ایکنا بنابر رسالت آموزشی خود نسبت به ارائه بسته‌های آموزشی برای خانواده‌ها در رابطه با رمزگشایی از اصول قانون‌گذاری رسانه‌ای اقدام کرده است تا به کاهش فاصله بین والدین و فرزندان و ورود بهتر به موضوع تربیت رسانه‌ای کمک کند. در این درس گفتار‌ها سعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانه‌ای به بیان نکاتی مهم در موضوع قانون‌گذاری رسانه‌ای در خانواده می‌پردازد.

سعید مدرسی در هشتمین قسمت از این مجموعه به موضوع «لزوم اجرای تدریجی آداب کاربری رسانه در خانواده» پرداخت که مشروح آن را در ادامه مشاهده می‌کنید و می‌خوانید.

«در ادامه مباحث آداب کاربری رسانه در باب اجرای قواعد و قوانین به دو اصل دیگر می‌پردازیم. اولاً پدران و مادران دقت داشته باشند در پیاده‌سازی و اجرای این قواعد و قوانین باید اقتدار و انعطاف را در کنار یکدیگر لحاظ کنند. دوماً والدین باید این نکته را مدنظر قرار دهند که خوشان نیز قواعد یا اصول اعلام شده را اجرا کنند؛ ضمناً والدین باید از وجه اقتداری خود در تنظیم فضای تربیتی خانواده بهره لازم را البته با مکمل‌های عاطفی ببرند، ولی حواسشان باشد تمامی این قواعد و قوانین در فضای اجرا باید از انعطاف برخوردار باشد.

برای مثال یکی از قواعد خانوادگی این است که مقابل تلویزیون سفره پهن نکنیم و هنگام غذا خوردن به برنامه تلویزیون نگاه نکنیم، اما گاهاً پیش می‌آید که یک برنامه خاصی از تلویزیون در حال پخش است و این برنامه با زمان صرف شام مواجه شده، لذا این‌گونه نیست که بگوییم وحی منزل است و اصلاً و ابداً نباید مقابل تلویزیون غذا میل کرد و حتماً باید تلویزیون خاموش شود. خانواده‌ها دقت داشته باشند که بسته به شرایط موجود می‌توان انعطاف لازم را به خرج داد.

اگر جواب ندادن تلفن همراه سر سفره غذا به صورت قانون در خانواده اعلام شده، اما یک تماس بسیار فوری پیش آمده که حتماً یکی از والدین باید پاسخ دهند، نباید تصور شود که چون قانون است نباید هیچ تلفنی را پاسخ داد. این نکته بسیار مهم است که در فضای اجرای قوانین مصرف رسانه‌ای در خانواده باید انعطاف مد نظر باشد برای مثال با فرزند خود قرار گذاشتیم زمان بازی کردن در خانه بیشتر از ۳۰ الی ۴۰ دقیقه نباشد، اما بازی خاصی وجود دارد که مرحله بسیار حساسی دارد لذا ممکن است زمان استفاده از بازی به صورت استثنا به ۶۰ الی ۷۰ دقیقه در روز برسد.

والدین باید حواسشان باشد که فضای خانواده با فضای کارخانه فرق می‌کند. فضای خانواده یک محیط تربیتی است لذا انعطاف در اجرا باید مدنظر قرار گیرد تا به صورت تدریجی این قواعد و قوانین درونی شود و از مدل تنظیم‌گری والدین رفته رفته به مدل خود تنظیم‌گری و خود کنترلی دست پیدا کنیم و نهایتاً این انعطاف در پیاده‌سازی قواعد و قوانین کام فرزندان را شیرین‌تر خواهد کرد.

نکته دیگری که در این فضا باید مدنظر قرار دهیم این است که اعمال قواعد و قوانین مصرف رسانه در خانواده باید به صورت تدریجی و پلکانی انجام شود. برای مثال اگر فرزند یک خانواده در طول روز ۳ الی ۴ ساعت بازی رایانه‌ای انجام می‌داد(در مباحث گذشته گفتیم مجموع مصرف رسانه‌ای یک ساعت و نیم بیشتر نباشد) لذا والدین از فردا تصمیم می‌گیرند این ۴ ساعت را به یک ساعت و نیم تبدیل کنند به نظر شما این تصمیم قابل اجراست؟ اصلاً شدنی نیست.

این سؤال را در مورد خود شما مطرح می‌کنم، فرض کنید شما در طول روز حدود ۴ ساعت از تلفن همراه خود استفاده می‌کنید و متوجه شدید که این چهار ساعت باید به یک ساعت و نیم تقلیل پیدا کند، آیا شما می‌توانید از فردا ۴ ساعت استفاده از تلفن همراه را به یک ساعت و نیم تبدیل کنید؟ اصلاً نمی‌توانید؛ لذا در مسیر تغییر آداب کاربری رسانه (تغییر از مدل غیرآگاهانه به مدل آگاهانه) باید اصل تدریجی و پلکانی اجرا کردن این قواعد و قوانین را مدنظر قرار دهیم.

برای مثال فرزند خانواده روزی چهار ساعت و نیم مشغول بازی رایانه‌ای است لذا یکباره نمی‌توانیم این زمان را کاهش دهیم. پس چه کار باید کرد؟ در هفته اول روزی چهار ساعت و نیم استفاده از بازی رایانه‌ای را به سه زمان یک ساعت و نیم تقلیل دهیم. در هفته دوم این ۳ زمان یک ساعت و نیم را تبدیل به سه زمان یک ساعته می‌کنیم و سپس در هفته سوم سه زمان یک ساعته را تبدیل به سه زمان چهل و پنج دقیقه می‌کنیم و بعد از حدود یک ماه به دو زمان ۳۰ دقیقه‌ای یا دو زمان ۴۵ دقیقه‌ای تقلیل دهیم؛ این الگوی رفتار باعث می‌شود که قواعد و قوانین مصرف رسانه‌ای در فضای خانواده درونی شده و با تنش کمتری پیاده‌سازی شود. امیدواریم خانواده‌های محترم در پیاده‌سازی آداب کاربری رسانه توفیقات روزافزونی داشته باشند.»