جهاددانشگاهی زیست‌بومی فناورانه در سطح ملی است
مدیر پارک‌ها، مراکز رشد و مراکز نوآوری جهاددانشگاهی با بیان اینکه جهاددانشگاهی می‌تواند در گستره ملی، نقش خود را به‌عنوان یک پارک علم و فناوری و زیست‌بوم نوآوری ایفا کند، گفت: با ورود جهاد به حوزه تجاری‌سازی فناوری و زیست‌بوم دانش‌بنیان، این نهاد موفق شده ساختار‌های حمایتی را در اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور به شکلی نسبتاً عادلانه توزیع کند.
سمیه قربانی، مدیر پارک‌ها، مراکز رشد و نوآوری جهاددانشگاهی، در گفت‌و‌گو با ایکنا، به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی درباره نقش این نهاد در پیشبرد اهداف اقتصاد دانش‌بنیان اظهار کرد: اگر بخواهیم بررسی دقیقی از ماهیت وجودی جهاددانشگاهی داشته باشیم، شاید بتوان گفت که این نهاد در مجموع، یک پارک علم و فناوری یا یک مرکز رشد و انکوباتور بزرگ در سطح کشور است؛ چراکه به جز فعالیت‌های ویژه جهاد در حوزه فرهنگی، سایر فعالیت‌های آن عمدتاً پژوهش‌های فناورانه و در راستای کاربردی‌سازی فناوری تا سطح اثربخشی اقتصادی هستند.
وی ادامه داد: جهاددانشگاهی می‌تواند در گستره ملی، نقش خود را به‌عنوان یک پارک علم و فناوری و زیست‌بوم نوآوری ایفا کند. با ورود جهاد به حوزه تجاری‌سازی فناوری و زیست‌بوم دانش‌بنیان، این نهاد موفق شده ساختار‌های حمایتی را در اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور به شکلی نسبتاً عادلانه توزیع کند. به نحوی که امروز در اقصی نقاط ایران از سرپل ذهاب تا اردبیل، از مشهد تا بندرعباس نیز مرکز رشد فعال داریم و در سطح کشور، سه پارک علم و فناوری، ۲۴ مرکز رشد و بیش از ۴۰ مرکز نوآوری و شتاب‌دهی در حال ارائه خدمات متنوع به شرکت‌های دانش‌بنیان هستند.
قربانی با اشاره به آمار شرکت‌های تحت پوشش جهاددانشگاهی افزود: در حال حاضر حدود ۸۱۰ شرکت در ساختار‌های جهاددانشگاهی فعال هستند که از این میان، ۲۲۱ شرکت موفق به کسب صلاحیت دانش‌بنیان یا خلاق شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که نحوه حمایت از این شرکت‌ها به‌گونه‌ای بوده که درصد قابل توجهی از آنها توانسته‌اند به مرحله دانش‌بنیانی یا خلاقیت برسند. سایر شرکت‌ها نیز در حال طی این مسیر هستند و اگر هنوز عنوان دانش‌بنیان دریافت نکرده‌اند، به این معنا نیست که فاقد نوآوری‌اند؛ بلکه آنها نیز واحد‌های فناور فعالی هستند که با استفاده از دانش و فناوری در حال تولید ثروت‌اند.
حضور فعالانه در شهرستان‌های دوردست؛ یکی از ویژگی‌های جهاددانشگاهی
وی تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های مهم جهاددانشگاهی، حضور فعالانه در شهرستان‌های دوردست و مناطق مرزی است. جهاد توانسته این ساختار‌های حمایتی را در چنین مناطقی مستقر کند و به واسطه شبکه‌ای بودنش، این امکان را فراهم کرده که خدماتی همچون مشاوره‌ها، منتورها، طرح‌ها، آموزش‌ها و حمایت‌هایی که یک شرکت تهرانی دریافت می‌کند، در سایر نقاط کشور نیز قابل دسترس باشد.
مدیر پارک‌ها و مراکز رشد جهاددانشگاهی گفت: امسال تمرکز ویژه‌ای بر اتصال شرکت‌های فناور به سرمایه‌گذاران و جذب سرمایه برای آنها داریم؛ به‌ویژه شرکت‌هایی که در مرحله رشد قرار دارند و برای ورود جدی‌تر به عرصه اقتصادی، نیازمند تأمین مالی هستند. در این راستا، تفاهم‌نامه‌های مؤثری با صندوق‌ها و مراکز تأمین مالی فعال در حوزه دانش‌بنیان در سطح ملی منعقد کرده‌ایم و شرکت‌های تحت پوشش جهاد می‌توانند از این ظرفیت‌ها استفاده کنند.
قربانی ادامه داد: از سال گذشته مجموعه‌ای از رویداد‌های توانمندسازی را با همین هدف آغاز کردیم. این برنامه‌ها در سال گذشته در شش استان برگزار شد و امسال نیز در ۱۵ استان ادامه پیدا خواهد کرد. این برنامه‌ها با همکاری معاونت علمی و پارک فناوری پردیس اجرا می‌شوند و جامعه هدف آنها دانشجویان و فارغ‌التحصیلان جوان هستند. در این مسیر تلاش می‌کنیم با آموزش‌های ترویجی، افراد علاقه‌مند به حوزه کارآفرینی را به سمت راه‌اندازی شرکت یا جذب در سایر شرکت‌های دانش‌بنیان سوق دهیم و آنها را به اکوسیستم نوآوری متصل کنیم.
وی افزود: همچنین در قالب برنامه تجاری‌سازی، طرح شتاب‌دهی کسب‌وکار‌های جهاددانشگاهی در دستور کار است. امیدواریم در قالب این طرح و رویداد‌هایی که برای آن تعریف شده، بتوانیم خدمات مشاوره‌ای، حمایتی و مالی را به طیف وسیع‌تری از شرکت‌های دانش‌بنیان و واحد‌های فناور ارائه دهیم.
وجه تمایز جهاددانشگاهی در حوزه دانش‌بنیان با دیگر سازمانها
قربانی در پاسخ به این سؤال که وجه تمایز جهاددانشگاهی در حوزه دانش‌بنیان با دیگر سازمانها چیست، گفت: با احترام و قدردانی از تلاش‌های تمامی نهاد‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، باید گفت تفاوت اصلی ما این است که بسیاری از شرکت‌های جهاددانشگاهی از همان ابتدای مسیر، زمانی که فقط یک تیم جوان با یک ایده ساده بودند و حتی انسجام کافی نداشتند، وارد ساختار‌های حمایتی جهاد شدند. این شرکت‌ها با استفاده از مشاوره‌ها و حمایت‌های ساختار‌های جهاد، مسیر رشد و بلوغ را طی کرده‌اند و به مرحله دانش‌بنیانی رسیده‌اند.
وی تأکید کرد: از آنجایی که این شرکت‌ها همه مراحل رشد را به شکل واقعی و کامل طی کرده‌اند، ماندگاری آنها در اکوسیستم بسیار بالاست. شرکت‌هایی که فقط به مرحله دانش‌بنیانی می‌رسند و وارد بازار می‌شوند بسیارند اما شرکت‌هایی که می‌توانند در اکوسیستم باقی بمانند و روی پای خود بایستند، تعدادشان کمتر است. خوشبختانه با رصد‌های انجام‌شده، مشاهده می‌کنیم که شرکت‌های تحت حمایت جهاددانشگاهی نه تنها در اکوسیستم باقی مانده‌اند، بلکه توانسته‌اند با چالش‌های واقعی آن نیز مواجه شوند و راه‌حل‌های مناسبی برای آنها بیابند. دلیل این امر نیز استمرار اتصال و ارتباط آنها به مجموعه بزرگ جهاددانشگاهی و بهره‌مندی از خدمات مشاوره‌ای، سازمانها، پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌های جهاد است.
جهاددانشگاهی به دنبال موازی‌کاری با دیگر سازمانها نیست
وی در پاسخ به این سؤال که تمرکز جهاددانشگاهی در شرایط اقتصادی فعلی باید بر چه حوزه‌هایی باشد، گفت: در مجموعه جهاددانشگاهی تمرکز اصلی ما بر نقاط قوت و حوزه‌هایی است که جهاد از نظر دانشی در آنها توانمند است. ما به دنبال موازی‌کاری با دیگر سازمانها نیستیم؛ بلکه تمرکزمان بر آن بخش‌هایی است که در زنجیره فناوری خلأ و گپ وجود دارد. یعنی همان جا‌هایی که هنوز کار بر زمین مانده وجود دارد و سازمان‌های دیگر به دلیل اولویت‌های عمومی‌تر، به آن نپرداخته‌اند.
قربانی افزود: به‌عنوان نمونه، حوزه سلول‌درمانی و روش‌های نوین درمانی در حوزه سلامت، از جمله اولویت‌های ما در سال جاری است. همچنین تکنولوژی‌های نوینی مثل هوش مصنوعی (AI) و واقعیت افزوده (AR) که امروزه هم به‌عنوان یک رشته مستقل و هم به‌عنوان ابزار بین‌رشته‌ای در حال استفاده هستند، از جمله حوزه‌هایی هستند که تمرکز ویژه‌ای روی آنها خواهیم داشت. ما هر جا ببینیم مسئله‌ای مغفول مانده و نیاز فناورانه‌ای بر زمین مانده، وارد عمل می‌شویم.
وی در پایان اظهار کرد: یکی از اهداف مهم ما، نگهداشت نخبگان و جلوگیری از مهاجرت آنهاست. در سال‌های اخیر شاهد افزایش مهاجرت نخبگان بوده‌ایم که ممکن است ناشی از ناامیدی یا کمبود فرصت‌های کاری باشد. ما در جهاددانشگاهی تلاش می‌کنیم با فراهم‌کردن بستر مناسب برای فعالیت‌های علمی و اقتصادی، زمینه‌ای ایجاد کنیم که این نخبگان با امید در کشور بمانند و در مسیر توسعه و آبادانی ایران نقش‌آفرینی کنند.
گفت‌و‌گو از سعید امینی
انتهای پیام
