تحقق مسجد به مثابه پایگاه قرآن، مسئولیت همه نهادهای فرهنگی است
پیشکسوت قرآنی کشور با تأکید بر لزوم مسئولیت‌پذیری نهادها، ائمه جماعات و هیئت امنای مساجد گفت: اگر همه دستگاه‌ها به وظیفه خود در قبال مسجد عمل کنند، این مکان مقدس می‌تواند، محور انس با قرآن و کاهش‌دهنده آسیب‌های اجتماعی شود.
در طول سال‌های اخیر، رهبر معظم انقلاب بارها در بیانات خود، بر لزوم تبدیل شدن مساجد به پایگاه قرآن تأکید کرده‌اند. این تأکید تنها یک توصیه فرهنگی نیست، بلکه مطالبه‌ای عمیق و تمدنی از دستگاه‌های فرهنگی و دینی کشور است. با این‌حال، آنچه در واقعیت می‌بینیم، فاصله‌ای معنادار از این آرمان است.
برای واکاوی این موضوع، به سراغ عباس سلیمی، از پیشکسوتان قرآنی کشور و از چهره‌های شناخته‌شده در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن کریم، رفتیم. وی در این گفت‌وگو بر ضرورت بازگرداندن مساجد به جایگاه اصیل قرآنی خود تأکید دارد و معتقد است، اگرچه فعالیت مؤسسات قرآنی و کانون‌های فرهنگی در کشور قابل تقدیر است، اما فاصله گرفتن مساجد از نقش قرآنی‌شان، یکی از دلایل بروز بسیاری از نارسایی‌های فرهنگی و اجتماعی است. در گفت‌وگوی پیش‌رو، وی به تبیین مفهوم «پایگاه قرآنی بودن مسجد»، مسئولیت نهادها و روحانیون در این مسیر، الگو‌های موفق موجود و موانع بهره‌برداری درست از ظرفیت‌های مساجد در این حوزه می‌پردازد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم؛
ایکنا_ شما بارها بر ضرورت بازگرداندن قرآن به متن زندگی مردم و محوریت مسجد تأکید کرده‌اید و خود از دل مسجد پا به عرصه قرآنی گذاشتید. به نظر شما چگونه می‌توان مساجد را به پایگاه‌های قرآنی تبدیل کرد؟
اگر ما قرآن را با نگاه عمیق و کاربردی مطالعه کنیم، درخواهیم یافت که خداوند در آیات متعددی ما را به اطاعت از فرمان پیامبر(ص) دعوت می‌کند. در یکی از این آیات آمده است: «آنچه را پیامبر به شما می‌دهد، بگیرید و از آنچه شما را بازمی‌دارد، دوری کنید.» تا زمانی که این دستور الهی را جدی نگیریم، باید شاهد نارسایی‌های فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی باشیم.
پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرموده‌اند: «اِنّما نُصِبَتِ المَساجِدُ لِلقُرآن»؛ یعنی مساجد برای قرآن بنا شده‌اند. این سخن یعنی چه؟ یعنی اصل و فلسفه وجودی مسجد، قرآن است. وقتی رهبر معظم انقلاب نیز بر این موضوع تأکید می‌فرمایند، در حقیقت همان فرمان نبوی را احیا می‌کنند.
نقش مؤسسات قرآنی و جایگاه مسجد
ایکنا_ برخی معتقدند مؤسسات قرآنی و خانه‌های قرآن مردمی امروز نقش همان پایگاه‌های قرآنی را ایفا می‌کنند. نظر شما چیست؟
در بسیاری از مساجد کشور، میانگین سنی نمازگزاران بالای ۵۰ سال است. این یعنی نسل جوان از مسجد فاصله گرفته است
من هیچ مخالفتی با مؤسسات قرآنی و کانون‌های فرهنگی ندارم؛ خدا شاهد است که باید از آنها حمایت شود. اما نباید فراموش کنیم که اگر توسعه مؤسسات قرآنی موجب شود قرآن از مساجد جدا شود، این سیاست اشتباه است. می‌توان مؤسسات و هیئت‌های قرآنی متعددی داشت، حتی جلسات خانگی قرآن که قبل از پیروزی انقلاب هم فعال بودند، اما پایگاه اصلی قرآن باید مسجد باشد. مسجد خانه خداست و باید محور آموزش، انس و عمل به قرآن باشد.
مسئولیت همگانی در قبال مساجد
ایکنا_ برای تحقق این هدف، چه کسانی باید پای کار بیایند؟
اگر این مسئله را جدی بگیریم، بسیاری از نهادها باید پاسخگو باشند. باید ائمه جماعت و هیئت امنای مساجد به تقویت محتوای معرفتی قرآن توجه کنند و بانی برگزاری جلسات قرآنی مختلف شوند. ائمه محترم جماعات، هیئت امنای مساجد، اهالی و نمازگزاران، اساتید و مربیان قرآن، آموزش و پرورش، کانون هماهنگی امور مساجد، همه و همه مسئول‌اند. اگر مسجد به عنوان پایگاه قرآنی فعال شود، بسیاری از مشکلات فرهنگی جامعه حل خواهد شد.
وضعیت نگران‌کننده برخی مساجد
ایکنا_ وضعیت فعلی مساجد را با توجه به هدف پایگاه قرآن بودن چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه باید با صداقت بگویم که در بسیاری از مساجد کشور، میانگین سنی نمازگزاران بالای ۵۰ سال است. این یعنی نسل جوان از مسجد فاصله گرفته است. در گذشته، پدر و مادر‌ها دست فرزندان خود را می‌گرفتند و به مسجد می‌بردند، اما امروز چنین پیوندی کمتر دیده می‌شود.
این مسئله فقط با توصیه حل نمی‌شود. باید به فرمایش پیامبر و فرمان رهبری عمل کنیم. سال‌ها قبل رهبر معظم انقلاب فرمودند: «مساجد را بلافاصله بعد از نماز تعطیل نکنید»، اما امروز هزاران مسجد بدون امام جماعت مانده است. حتی مساجدی که امام جماعت دارند، نماز صبح ندارند و اغلب تا نیم ساعت بعد از نماز بسته می‌شوند و این یک فاجعه بزرگ است.
الگویی از مسجد قرآنی موفق
ایکنا_ آیا نمونه‌ای موفق از مسجدی دارید که این الگوی قرآنی را پیاده کرده باشد؟
بله، نمونه درخشان آن مسجد حضرت امام رضا(ع) در شهرک المپیک است. این مسجد ۲۴ ساعته باز است. امام جماعت آن، آقای واشقانی‌فراهانی، در خود مسجد سکونت دارد و مسجد را به مرکز عبادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی مردم تبدیل کرده است.
متأسفانه در برخی نقاط، مساجد فقط برای مراسم ختم استفاده می‌شوند، چون درآمدزا هستند. این نگاه مادی به مسجد، خطری بزرگ است
در آنجا، همه امور مردم از برگزاری انتخابات تا رسیدگی به مشکلات نیازمندان انجام می‌شود. حتی طبقه‌ای از مسجد را برای «ابن‌سبیل»ها اختصاص داده‌اند؛ یعنی مسافران یا همراهان بیمارانی که توان مالی ندارند می‌توانند در مسجد اقامت کنند.
شخصاً بارها دیده‌ام که نیمه‌شب، اگر کسی بخواهد با امام جماعت صحبت کند، ایشان بلافاصله پاسخگوست. در چنین فضایی، مسجد به معنای واقعی «خانه خدا» و «پایگاه قرآن» می‌شود.
مسجد موفق، الگوی کاهش آسیب‌های اجتماعی
ایکنا_ چه تأثیری دارد اگر چنین الگو‌هایی در سراسر کشور گسترش یابند؟
اگر این نوع مدیریت در سایر مساجد هم پیاده شود، قطعاً مساجد به پایگاه‌های قرآنی و مردمی تبدیل خواهند شد. آن وقت خواهیم دید که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی کاهش می‌یابد. مسجد باید پناهگاه روحی مردم باشد، نه تنها محلی برای نماز و مراسم ختم.
هشدار نسبت به استفاده نادرست از مساجد
ایکنا_ در پایان اگر نکته‌ای باقی مانده است، بفرمایید.
متأسفانه در برخی نقاط، مساجد فقط برای مراسم ختم استفاده می‌شوند، چون درآمدزا هستند. این نگاه مادی به مسجد، خطری بزرگ است. بزرگان، علما و دلسوزان باید به‌صورت جدی به این مسئله ورود کنند. مرکز رسیدگی به امور مساجد نیز باید با دقت، وضعیت هر مسجد را بررسی کند. اگر این اصلاح انجام شود، می‌توانیم با اطمینان بگوییم که مساجد دوباره به جایگاه اصلی خود، یعنی پایگاه قرآن و تربیت نسل مؤمن و آگاه، بازخواهند گشت.
گفت‌وگو از وهاب خدابخشی
انتهای پیام
