ضرورت برخورد ضابطه‌مند و عقلانی در نهی از منکر
حجت‌الاسلام محمد سروش محلاتی ضمن اشاره به نگرانی‌هایی که در مورد حجاب در جامعه وجود دارد، این نگرانی‌ها را به‌جا دانست و تصریح کرد: مواجهه ما با منکر اگر حد و حدود خودش را پیدا نکند، اگر در قالبی که شرع گفته و اخلاق می‌پسندد اتفاق نیفتد ما وضع خطرناکی داریم.
به گزارش ایکنا، ششمین شب از مراسم سوگواری ماه محرم، شب گذشته، دوازدهم مرداد، با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین محمد سروش محلاتی استاد درس خارج حوزه علمیه قم، با موضوع امر به معروف و نهی از منکر در صفحه اینستاگرام وی برگزار شد که گزیده مباحث آن را در ادامه می‌خوانید؛
اگر بخواهیم به لحاظ اهمیت، منکرهای موجود در جامعه را فهرست کنیم و بر اساس آن جامعه را مورد ارزیابی قرار دهیم، منکر اول مسئله حجاب نیست و ترتیب بحث ترتیب دیگری خواهد بود. در این صورت کافی است به نهج البلاغه مراجعه کنیم تا دریابیم در ارزیابی منکرات اجتماعی منکر اول چیست. تردیدی نیست کسی که با این کتاب آشنا باشد می‌داند از نظر امیرالمومنین(ع) ریشه اصلی مفاسد اخلاقی، مفاسد اجتماعی و مفاسد دینی مشکل فقر در جامعه است. لذا امیرالمومنین(ع) به فرزند خود فرمودند فقر است که اختلافات را در جامعه زیاد می‌کند، فقر است که عقل را خاموش می‌کند، فقر است که دین را نابود می‌کند.
چرا در جامعه مفاسد ادامه دارد
حتی در نهج البلاغه وقتی امیرالمومنین(ع) می‌خواهند وضع جامعه را مورد نقد قرار دهند با اینکه خود حضرت قدرت را در دست داشتند ولی شجاعانه این نقد را نسبت به وضع جامعه از نظر مسائل اقتصادی مطرح می‌فرمایند. وقتی ایشان بیان می‌کنند ریشه این مسائل چیست و چرا در جامعه مفاسد به این شدت ادامه دارد، حضرت تصریح می‌فرمایند علت این مشکلات مسئله فقر است. اینها برای امیرالمومنین(ع) مهم بود. این سنخ از منکراتی که نزد برخی مقدسین اهمیت پیدا کرده و برای آنها دردآور است، در کلام امیرالمومنین(ع) نمی‌بینیم.
نهی از منکر یا ایجاد منکر
در جامعه امروز ما با دو مشکل مواجه هستیم مشکل اول اینکه در زمینه مسائل فرهنگی که یک نمونه و نماد آن در پوشش انسان‌ها در جامعه ظهور و بروز پیدا می‌کند، کمی‌ها و کاستی‌هایی هست، به خصوص طی چند دهه اخیر این ضعف‌ها و کاستی‌ها افزایش پیدا کرده است. این یک منکری است که قابل انکار نیست و جامعه ما واقعا از این جهت دچار مشکل است و دارد مسیری را طی می‌کند که برای هیچ‌کس مسیر خوشایندی نیست. در قبال این منکر، یک منکر دیگری هم داریم و آن نوع مواجهه‌ای است که با منکر اول صورت می‌گیرد. نهی از منکرهای ما خود نوعی ایجاد منکر و مصداقی از مصادیق منکر است. در این زمینه در جامعه ما دو نوع نگرانی وجود دارد. یک عده نسبت به منکر اول نگرانی دارند و عده‌ای نسبت به منکر دوم.
آنهایی که نسبت به منکر اول نگرانی دارند منکر دوم را نمی‌بینند و آنهایی که نسبت به منکر دوم نگرانی دارند نسبت به منکر اول اغماض می‌کنند. ما معتقدیم هر دو منکر وجود دارد و بی‌اعتنایی نسبت به آنها نباید وجود داشته باشد ولی نکته‌ای که درصدد تبیین آن بودم این است که مواجهه ما با منکر اگر حد و حدود خودش را پیدا نکند، اگر در قالبی که شرع گفته و اخلاق می‌پسندد اتفاق نیفتد، ما وضع خطرناکی داریم.
نسلی که هر روز فاصله بیشتری با دین دارد
ما هم نگران هجوم فرهنگ بیگانه هستیم، چون این لباس تحت تاثیر آن فرهنگ قرار می‌گیرد و گویای آن است که اهتمام به موازین شرعی در جامعه کاهش پیدا کرده است. این نگرانی قابل انکار نیست ولی از آن طرف این نگرانی وجود دارد؛ کسانی برای اصلاح این وضع قدم به میدان بگذارند که نتوانند با شیوه‌های معقول با این مشکلات مواجهه داشته باشند و نتیجه قهری آن این باشد هر روز بر این مشکلات افزوده شود و ما با نسلی که هر روز فاصله بیشتری با موازین دینی دارد مواجه شویم و خود ما در به وجود آمدن این نسل مقصر باشیم.
برخوردهای خارج از موازین در مسئله پوشش
پوشش اسلامی یک مسئله است، برخوردهای غلط یک مسئله دیگر است، خارج شدن از موازین اسلامی مسئله دیگری است. ما گاهی به اسم نهی از منکر از ضوابط شرع خارج می‌شویم. به عنوان مثال چه کسی فتوا داده حرام است عکس متوفی که روی سنگ قبر حک می‌شود پوشیده نباشد؟ یک زمان خود خانواده متوفی این کار را نمی‌پسندد ولی آیا طبق موازین فقهی می‌توانیم با افراد برخورد کنیم که چرا این کار را کردید؟
نگرانی اول را همه مومنین دارند ولی ما نگرانی دوم را هم داریم. ما نگران هستیم نکند فرهنگ طالبانی در جامعه ما زنده شود. اگر امام در دهه اول انقلاب مقاومت نکرده بودند برخی برای این کارها اقدام کرده بودند. متاسفانه رنگ و ریشه تندروی‌ها در جامعه ما هست. در مقابل، ما باید منطقمان را توضیح دهیم، استدلال خودمان را بگوییم. باید توضیح دهیم آنچه اتفاق می‌افتد با موازین فقهی سازگار نیست و فقط به نام دین است و اگر دین است دین خوارج است.
انتهای پیام
