بازآفرینی مفهوم وطن و پیوند نسل‌های مقاومت در کنسرت روایی «کبیر»
خواننده و آهنگساز کنسرت روایی «کبیر» گفت: این اثر تلاشی است برای بازآفرینی مفهوم وطن و پیوند نسل‌های مقاومت از آریوبرزن تا شهدای خرمشهر. «کبیر» در قالبی میان موسیقی، روایت و نمایش، تاریخ ایثار و ایمان مردم ایران را به تصویر می‌کشد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری کنسرت روایی «کبیر» با حضور حسام آرین، شاعر، آهنگساز و خواننده؛ عاطفه سامقانی، نویسنده متن نمایش و علی بیگدلی مجری امروز 5 آبان‌ماه در حوزه هنری برگزار شد.
علی بیگدلی، مجری برنامه در ابتدای جلسه با بیان اینکه «کنسرت روایی کبیر» نتیجه سه سال تلاش فکری و هنری حسام آرین و گروه همراه وی است، اظهار کرد: این اثر روایی و موسیقایی به یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم فرهنگی ما یعنی «وطن» می‌پردازد؛ مفهومی که در طول تاریخ، محور وحدت، مقاومت و تداوم فرهنگ ایرانی بوده است. این کنسرت در پنج دوره تاریخی روایت می‌شود و در هر بخش، به یکی از جلوه‌های عشق به میهن در بستر زمان پرداخته شده است.
وی افزود: پرداختن به چنین مفاهیمی در قالب موسیقی و نمایش، در روزگاری که هویت ملی گاه زیر تأثیر جریان‌های فرهنگی بی‌ریشه قرار می‌گیرد، ضرورتی انکارناپذیر است. هنر در اینجا نه‌فقط ابزاری برای سرگرمی بلکه زبانی برای انتقال احساس، باور و تاریخ جمعی ماست. «کبیر» با بهره‌گیری از موسیقی حماسی، روایت‌های تاریخی و جلوه‌های بصری نمایشی، تلاش می‌کند پیوندی میان نسل امروز و میراث ملی گذشته برقرار کند؛ پیوندی که یادآور می‌شود وطن، صرفاً یک سرزمین فیزیکی نیست، بلکه ریشه‌ای است در جان هر ایرانی.
این مجری در پایان سخنان خود تأکید کرد: اهمیت پرداختن به وطن در آثار هنری، نه از جنبه شعار، بلکه از منظر بازآفرینی روح ملی است. هر اثر هنری که بتواند احساس تعلق، مسئولیت و عشق به سرزمین را در دل مردم زنده کند، در حقیقت خدمتی فرهنگی و تربیتی انجام داده است. کنسرت «کبیر» تلاشی است برای احیای همین احساس مقدس در قالبی هنرمندانه و معاصر.
در ادامه جلسه؛ حسام آرین، خواننده، آهنگساز و شاعر کنسرت روایی «کبیر» با اشاره به اینکه این اثر حاصل چند سال تلاش مداوم برای بازآفرینی مفهوم وطن در قالب موسیقی و روایت نمایشی است، گفت: این کنسرت به پنج دوره تاریخی از ایران می‌پردازد و تلاش دارد تا از دل تاریخ، روح مقاومت و عشق به مام میهن را بازنمایی کند. این روایت از «آریوبرزن» آغاز می‌شود، سپس به «سورنا»، «رئیس‌علی دلواری»، «میرزا کوچک‌خان» و در نهایت به واقعه بزرگ «آزادسازی خرمشهر» می‌رسد.
وی با بیان اینکه در دوره پایانی به جای تمرکز بر یک قهرمان مشخص، بر مجموعه‌ای از قهرمانان و شهیدان دفاع مقدس تأکید شده است، توضیح داد: در بررسی تاریخی متوجه شدم که عملیات آزادسازی خرمشهر متعلق به یک فرد خاص نیست، بلکه لحظه‌ای است که هزاران انسان مومن و دلاور در کنار هم ایستادند و با ایمان و غیرت، خاک وطن را آزاد کردند. از این رو تصمیم گرفتم به جای اشاره به یک شخصیت، از این واقعه به عنوان اوج مقاومت ملی یاد کنم.
آرین در ادامه درباره شکل‌گیری این پروژه اظهار کرد: فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۴۰۱ با برگزاری کنسرتی با عنوان «وداع» آغاز کردم؛ اثری که در فضایی آیینی شکل گرفت و مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. پس از آن تصمیم گرفتم مسیر تازه‌ای را در حوزه موسیقی روایی دنبال کنم؛ سبکی که نه کنسرت صرف است و نه تئاتر، بلکه ترکیبی از روایت، موسیقی و اندیشه است. به همین منظور در سال‌های بعد کنسرتی با محوریت داستان شیخ صنعان را طراحی کردم. در نهایت به این نتیجه رسیدم که پس از تجربه آثار آیینی، باید گامی در حوزه ملی و میهنی برداشته شود؛ چراکه ایمان و وطن، دو بال هویت ایرانی هستند. در همین راستا، ایده کنسرت روایی «کبیر» شکل گرفت تا در قالب موسیقی، روایت و نمایش، تاریخ مقاومت این سرزمین از هخامنشیان تا دوران دفاع مقدس بازگو شود.
وی با اشاره به دشواری‌های مالی و اجرایی این اثر اظهار کرد: اجرای «کبیر» بدون حمایت گسترده نهادهای فرهنگی و عمدتاً با هزینه شخصی پیش رفت. با وجود این محدودیت‌ها، با یاری باشگاه تئاتر و هنرهای اجرایی سوره و همکاری صمیمانه آقای امیرحسین شفیعی توانستیم این پروژه را به مرحله اجرا برسانیم.
در بررسی تاریخی متوجه شدم که عملیات آزادسازی خرمشهر متعلق به یک فرد خاص نیست، بلکه لحظه‌ای است که هزاران انسان مومن و دلاور در کنار هم ایستادند و با ایمان و غیرت، خاک وطن را آزاد کردند
این خواننده در بخش دیگری از سخنان خود درباره انگیزه هنری این مسیر گفت: از ابتدا هدفم صرفاً ساخت یک اثر موسیقایی نبود، بلکه می‌خواستم مخاطب را با ریشه‌های فرهنگی، حماسی و ایمانی خود آشنا کنم. بسیاری از جوانان امروز، قهرمانان ملی و دینی خود را نمی‌شناسند و این غفلت فرهنگی، هویت نسل جدید را تهدید می‌کند. ما باید به نسل امروز نشان دهیم که پیش از هر قهرمان غربی یا خیالی، در همین سرزمین، مردانی زیسته‌اند که برای شرافت و ایمان جنگیده‌اند.
وی با تأکید بر اینکه پرداختن به وطن در هنر، صرفاً یک موضوع احساسی نیست بلکه یک رسالت فرهنگی و تربیتی است، اظهار کرد: وطن یعنی ریشه، یعنی پیوند نسل‌ها با خاک، ایمان و تاریخ. وقتی از آریوبرزن یا میرزا کوچک‌خان سخن می‌گوییم، در واقع از تداوم روح مقاومت و ایثار سخن گفته‌ایم که در دوران دفاع مقدس به اوج رسید. شهدای دفاع مقدس همان ادامه تاریخی همان مردان دلاورند که در طول تاریخ برای حفظ ایران و ایمان از جان خود گذشتند. کنسرت «کبیر» اشاره‌ای است به بزرگی روح ایران و مردان این سرزمین؛ از آریوبرزن تا شهدای خرمشهر. همه آنان در یک چیز مشترک هستند: عشق به وطن و ایستادگی در برابر ظلم. این اثر تلاشی است برای یادآوری همین عظمت فراموش‌شده؛ عظمت ایران، که با خون شهدا و ایمان مردمش ماندگار شده است.
آرین در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش شهدا در شکل‌گیری روح مقاومت و پایداری ملی گفت: دفاع مقدس تنها یک نبرد نظامی نبود، بلکه تجلی ایمان، عشق و ایثار مردمی بود که برای حفظ وطن و آرمان‌های دینی خود از همه چیز گذشتند. در دل هر سنگر، جوانی ایستاده بود که شاید دنیایی از آرزو داشت اما وطن را عزیزتر از جان می‌دانست. همین روحیه است که باید در قالب هنر زنده نگه داشته شود تا نسل امروز بداند امنیت امروز حاصل نثار خون کسانی است که بی‌هیاهو رفتند و نامشان در تاریخ ماندگار شد.
وی تأکید کرد: هنرمند وظیفه دارد از شهدا تنها به‌عنوان چهره‌های تاریخی یاد نکند، بلکه اندیشه و مسیر آنان را در آثار خود ادامه دهد. شهدای دفاع مقدس با ایمان خود ثابت کردند وطن زمانی ارزش دارد که انسان برای پاسداری از آن بایستد و هزینه بدهد. این همان درسی است که می‌تواند برای نسل‌های آینده الهام‌بخش باشد؛ اینکه عشق به وطن در شعار خلاصه نمی‌شود، بلکه در عمل، فداکاری و ایمان جلوه می‌کند. کنسرت «کبیر» نیز در همین مسیر حرکت می‌کند تا از رهگذر هنر، پیام پایداری و مقاومت را به دل‌ها منتقل کند.
این شاعر و آهنگساز در بخش دیگری از سخنان خود درباره اجرای کنسرت «کبیر» بیان کرد: این اجرا در حال حاضر از طریق دو پلتفرم رسمی فروش بلیت، یعنی سایت «تیوال» و «هنر تیکت» در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد و خوشبختانه استقبال خوبی از سوی مخاطبان صورت گرفته است. اگر روند به همین صورت ادامه پیدا کند، برنامه شب‌های بعدی نیز به‌زودی اعلام خواهد شد. البته احتمال دارد برای حفظ کیفیت اجرا، گروه پس از چند شب اجرای پی‌درپی، یک استراحت کوتاه داشته باشد و سپس اجرای مجدد را از سر بگیرد. هدف ما این نیست که تنها برای یکی دو شب روی صحنه باشیم، بلکه امیدواریم این مسیر استمرار پیدا کند و به سنتی فرهنگی در حوزه موسیقی و نمایش آیینی بدل شود.
وی در انتهای سخنانش گفت: در کنسرت «کبیر» ارکستر مجلسی بزرگی شامل حدود ۷۰ نوازنده و بازیگر حضور دارند که همین مسئله جابجایی و اجرای خارج از تهران را از نظر هزینه و هماهنگی دشوار می‌کند. به همین دلیل در مرحله نخست، تمرکز بر تثبیت اجرای تهران قرار گرفته است تا اثر در پایتخت جای خود را میان مخاطبان باز کند و پس از آن، در صورت فراهم شدن شرایط، اجرای شهرستان‌ها نیز در سال آینده در دستور کار قرار گیرد. اجرا در تالار اندیشه حوزه هنری خواهد بود البته گفت‌وگوهایی نیز برای برگزاری اجراهای بعدی در تالار وحدت یا سایر سالن‌های معتبر صورت گرفته است.
عاطفه سامقانی، نویسنده متن کنسرت روایی «کبیر» به عنوان آخرین سخنران این نشست خبری در سخنانی با بیان اینکه همکاری‌اش با حسام آرین از دوران دانشجویی در دانشگاه علامه طباطبایی آغاز شده و تا امروز در قالب چند پروژه آیینی و ملی ادامه یافته است، بیان کرد: «کبیر» پنجمین تجربه مشترک من در کنار آقای آرین است. در کنسرت روایی «وداع» نیز افتخار داشتم به‌عنوان نویسنده متن، برای بازآفرینی واقعه عاشورا قلم بزنم. در تمامی این همکاری‌ها، آنچه برای من اهمیت ویژه‌ای داشته، دغدغه‌مندی و عمق نگاه آرین به مفاهیم ارزشی، دینی و میهنی بوده است. برای من، نویسندگی زمانی معنا پیدا می‌کند که اثری خلق شود که سال‌ها پس از ما نیز باقی بماند و حامل اندیشه و باورهای عمیق فرهنگی این سرزمین باشد.
دفاع مقدس تنها یک نبرد نظامی نبود، بلکه تجلی ایمان، عشق و ایثار مردمی بود که برای حفظ وطن و آرمان‌های دینی خود از همه چیز گذشتند
وی با اشاره به ساختار نمایشی و محتوایی «کبیر» توضیح داد: در این اثر، قرار نبود صرفاً گزارشی تاریخی از قهرمانان ملی ارائه شود. ما از زاویه دیدی متفاوت به موضوع پرداختیم؛ از نگاه «مادر ایران» به فرزندانش. در واقع، ایران در این روایت به مثابه مادری است که شجاعت، خرد، غیرت و شکوه فرزندان خود را در طول تاریخ بازگو می‌کند. هر اپیزود از این اثر، یکی از ابعاد وجودی این سرزمین را نمایان می‌سازد؛ از ایستادگی آریوبرزن و درایت سورنا تا شجاعت رئیس‌علی دلواری و ایمان میرزا کوچک‌خان. اما در پایان، وقتی به خرمشهر می‌رسیم، دیگر نامی از قهرمانی مشخص شنیده نمی‌شود؛ زیرا در آن لحظه، هر ایرانی، از نوجوان تا پیر، قهرمانی است که برای وطن ایستاده است. این تصمیم کاملاً آگاهانه گرفته شد تا نشان دهیم در دفاع مقدس، روح مقاومت در تمامی فرزندان این سرزمین تجلی یافته است.
سامقانی ادامه داد: نکته مهم برای من این بود که مرگ در این اثر به عنوان شکست نمایش داده نشود، بلکه به معنای تعالی و رسیدن به مرتبه‌ای والاتر باشد. همان‌گونه که در باور دینی و میهنی ما آمده است، شهادت، اوج زندگی و مظهر جاودانگی است. در هر اپیزود، قهرمانان ما با مرگ جسمانی از صحنه بیرون می‌روند اما روح آنان، به عنوان نیرویی الهام‌بخش، در رگ‌های وطن جاری می‌ماند.
وی در انتهای مراسم با اشاره به اهمیت دفاع مقدس و تداوم روحیه ایثار و مقاومت گفت: جنگ تحمیلی و آزادسازی خرمشهر نماد شکوه ایمان و اتحاد مردم ایران است، اما این روحیه محدود به آن دوران نیست. همان‌گونه که در روزهای اخیر، در «جنگ ۱۲ روزه» شاهد بودیم، مقاومت همچنان زنده است و خون شهدا در رگ‌های تاریخ جاری است. در واقع، دفاع مقدس به ما آموخت که ایستادگی، یک اتفاق تاریخی نیست، بلکه یک فرهنگ است که در همه نسل‌ها تکرار می‌شود.
انتهای پیام
