چالش‌های حضور مؤثر اندیشه اسلامی در فضای رسانه‌ای جهان
محمد النور الزاکی، تصریح کرد: اسلام در ذات خود اندیشه‌ای منسجم درباره انسان و زندگی دارد اما دو مشکل اساسی وجود دارد: نخست، نبود گفتمان علمی برای عرضه درست پیام اسلام و دوم، ضعف در انتخاب ابزارهای نوین برای انتقال این گفتمان. با رفع این دو چالش، اندیشه اسلامی ظرفیت آن را دارد که حضوری مؤثر در فضای رسانه‌ای جهانی داشته باشد.
برنامه تلویزیونی «الوجه الآخر» یکی از تولیدات فاخر شبکه جهانی الکوثر است که با رویکردی تحلیلی و اندیشه‌محور، به واکاوی ریشه‌های فکری و فرهنگی پدیده‌های معاصر می‌پردازد.
این برنامه تلاش می‌کند تصویری ژرف‌تر از واقعیت‌های جهان اسلام و رابطه آن با تمدن غرب ارائه دهد و هم‌زمان، هویت اسلامی را از زاویه‌ای نو و مبتنی بر کرامت انسانی برای مخاطب عرب‌زبان بازتعریف کند.
«الوجه الآخر» در قالب گفت‌وگوهای تخصصی با اندیشمندان، پژوهشگران و صاحب‌نظران حوزه دین و اندیشه، پرسش‌هایی بنیادین درباره انسان، جامعه، فرهنگ و تمدن اسلامی را مطرح می‌سازد.
محمد النور الزاکی، یکی از چهره‌های فعال در عرصه رسانه و اندیشه اسلامی سودان در گفت‌وگو با ایکنا به تجربه حرفه‌ای خود و اهداف و چشم‌اندازهای این برنامه پرداخت.
ایکنا ـ استاد زاکی، لطفاً از مسیر حرفه‌ای خود در عرصه رسانه برای ما بگویید، و چه عاملی باعث شد که به حوزه گفت‌وگوهای فکری و دینی گرایش پیدا کنید؟
از دوران دبستان به فعالیت‌های فرهنگی، به‌ویژه فرهنگ اسلامی و قرآنی و طراحی برنامه‌های آموزشی علاقه‌مند بودم. در مقطع راهنمایی، این علاقه جنبه تبلیغی به خود گرفت، چراکه در آن زمان با مکتب اهل‌بیت(علیهم‌السلام) آشنا و به آن متمایل شدم.
در دوران دبیرستان، فعالیت‌های رسانه‌ای و دینی من هم از نظر کمّی و هم کیفی گسترش یافت؛ در مدرسه، روزنامه دیواری منتشر می‌کردم، در انجمن قرآن کریم فعال بودم و در شهر الابیض، در میان همکلاسی‌ها، معلمان و دانشجویان دانشگاه کردفان به معرفی و تبلیغ اندیشه شیعی می‌پرداختم.
در دانشگاه و سپس در حوزه، این مسیر ادامه یافت و در قالب سخنرانی‌ها و برنامه‌های گفت‌وگومحور با محوریت دعوت و آگاهی‌رسانی دنبال شد و همچنان ادامه دارد.
ایکنا ـ هدف اصلی این برنامه چیست، با توجه به فراوانی برنامه‌های دینی و سیاسی در تلویزیون؟
برنامه «الوجه الآخر» در حقیقت یک گفت‌وگوی فکری درباره بنیادهای اندیشه‌ای جهان معاصر است. هدف آن تحلیل ریشه‌های فکری‌ای است که بر واقعیت امروز بشر و امت اسلامی تأثیر می‌گذارند، تا مخاطب بتواند فهمی عمیق‌تر از رخدادهای پیرامون خود به دست آورد.
در این برنامه، اندیشه‌های غرب و مبانی رفتاری و فرهنگی آن از منظر تمدنی و انسانی بررسی می‌شود؛ همچنین بحران‌هایی که امت اسلامی در مواجهه با پروژه فرهنگی و سیاسی غرب با آن روبه‌روست و ضعف‌های درونی آن در به‌کارگیری ظرفیت‌های خویش برای بازسازی تمدن اسلامی مورد بحث قرار می‌گیرد.
ایکنا ـ به نظر شما، آیا مجری برنامه‌های فکری باید تنها ناقل محتوا باشد یا نقشی فکری و تحلیلی نیز دارد؟
از دیدگاه من، مجری در چنین برنامه‌هایی نباید تنها واسطه انتقال پیام باشد؛ بلکه باید صاحب اندیشه و نگاه تحلیلی هم باشد. او باید بتواند موضوع گفت‌وگو را با عمق فکری مطرح کند، مسیر بحث را هدایت و در گفت‌وگو با مهمان، به شکل فعال در فرایند تحلیل و تبیین شرکت کند.
ایکنا ـ از دیدگاه شما، آیا اندیشه اسلامی امروز توانایی حضور مؤثر در فضای رسانه‌ای جهانی را دارد؟
اسلام در ذات خود اندیشه‌ای منسجم درباره انسان و زندگی دارد؛ اندیشه‌ای که بر ارزش‌های اخلاقی والا استوار است و چارچوب‌هایی برای حل بحران‌های انسانی ارائه می‌کند. اما دو مشکل اساسی در میان مسلمانان وجود دارد: نخست، نبود گفتمان علمی و دقیق که بتواند از علوم روز برای عرضه درست پیام اسلام بهره گیرد؛ و دوم، ضعف در انتخاب قالب‌ها و ابزارهای متناسب با فناوری‌های نوین برای انتقال این گفتمان.
اگر این دو چالش برطرف شوند، اندیشه اسلامی ظرفیت آن را دارد که حضوری فعال و مؤثر در فضای رسانه‌ای جهانی داشته باشد.
ایکنا ـ برنامه «الوجه الآخر» چگونه می‌کوشد دیدگاهی تازه درباره هویت اسلامی به مخاطبان عرب و غیرعرب ارائه دهد؟
جمهوری اسلامی ایران برای بازتعریف هویت اسلامی به شیوه‌ای جهانی و قابل درک، نخستین گام‌های آگاهانه و جدی در جهان اسلام را ـ پس از قرن‌ها ـ برداشته است.
این نظام بر محور کرامت انسانی بنیان نهاده شد؛ امری که در تاریخ مسلمانان پس از صدر اسلام کم‌نظیر است. در این نگاه، رابطه انسان و حکومت بر پایه عدالت و کرامت استوار است، و معیار سنجش رفتار، اخلاق است نه مذهب یا نژاد؛ بلکه انسانیت اساس کرامت محسوب می‌شود.
جمهوری اسلامی همچنین بر ضرورت کسب قدرت و غلبه بر ضعف‌های درونی امت اسلامی تأکید دارد. برنامه «الوجه الآخر» نیز در راستای همین رویکرد حرکت می‌کند: از یک سو در جهت ساختن و تبیین اندیشه‌های درست گام برمی‌دارد، و از سوی دیگر، نقد و افشاگری نسبت به برداشت‌های نادرست از اسلام و پروژه فکری و فرهنگی غرب را دنبال می‌کند تا حقیقت را در دو بُعد سازنده و نقادانه آشکار سازد.
انتهای پیام
