اسباببازی ایرانی؛ ابزاری فرابخشی برای حل مسائل اجتماعی
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با طرح رویکردی نوین، اسباببازی را یک ابزار فرابخشی خواند که میتوان از آن برای حل چالشهای حوزههای مختلف از جمله آموزش، بهداشت، ترافیک و برنامهریزی استفاده کرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست خبری دهمین جشنواره ملی اسباببازی سهشنبه ۹ دی ماه با حضور حامد علامتی، مدیرعامل کانون، احسان منشی، رئیس انجمن تولیدکنندگان اسباببازی در مرکز آفرینشهای فرهنگی هنری کانون برگزار شد.
علامتی در این نشست با بیان اینکه یکی از سیاستهای دولت چهاردهم، عدالت فرهنگی و آموزشی است، گفت: برگزاری جشنوارهها و نمایشگاهها میتواند نمادی از اقدام و حرکت برای دستیابی به این اهداف باشد. در آستانه برگزاری جشنواره اسباببازی هستیم و در سال جاری نیز فعالیتهای نمایشگاهی استانی داشتهایم. همانطور که سال گذشته قول داده بودیم این جشنواره و نمایشگاه را به استانها ببریم، امسال توفیق یافتیم دهمین دوره آن را برگزار کنیم. در فاصله بین جشنواره نهم و دهم، دو استان را میزبانی کردیم و بلافاصله پس از آن، استانهای دیگر نیز در نوبت خواهند بود. حتی در ایام ماه مبارک رمضان نیز نمایشگاههای استانی برگزار شد که مصداقی از عدالت فرهنگی و آموزشی مورد نظر دولت چهاردهم و رئیس جمهور است و آن را با قوت ادامه خواهیم داد.
وی با تأکید بر بازخوانی برخی مفاهیم افزود: معمولاً تصور عمومی از نمایشگاه، بازاری برای خرید و فروش کالا با قیمت ارزان در مناسبتهایی مانند اعیاد است؛ بازاری که همه چیز در آن یافت میشود. اما از دیدگاه ما، نمایشگاه مکانی برای تولید و تبادل معناست. وقتی نمایشگاهی مانند نمایشگاه ملی اسباببازی برگزار میشود، فرصتی ایجاد میکند تا اندیشمندان، اصحاب قلم و رسانه و فعالان حوزه تربیت کودک و نوجوان، ظرفیتهای موجود در حوزه اسباببازی را برای رشد، خلاقیت، سرگرمی و پرورش تفکر خلاق بررسی کنند. این فرصتی است که اصحاب رسانه و صداوسیما باید از آن استفاده و زوایای جدیدی را کشف کنند.
علامتی ادامه داد: نمایشگاه اسباببازی فقط محل فروش نیست، بلکه ابزاری آموزشی، تربیتی و محرک خلاقیت است. نمایشگاه فضایی برای تعامل میان فرهنگ، آموزش و جامعه است. اینکه با مخاطبان از جمله خانوادهها ارتباط برقرار کنیم، توانمندیها را به نمایش بگذاریم، از آن برای آموزش و فرهنگسازی استفاده کنیم و تولید کالای ایرانی را ترویج دهیم. باید به صورت فرابخشی به موضوعات نگاه کنیم. برای مثال، قوانین راهنمایی و رانندگی تنها وظیفه پلیس نیست، بلکه با اقتصاد، فرهنگ و آموزش نیز مرتبط است. در حوزه اسباببازی، بازی و سرگرمی نیز باید به همین صورت فرابخشی عمل کنیم و از این ابزار برای حل مسائل مختلف استفاده کنیم.
وی در ادامه گفت: نمایشگاه تبادل معناست و میتواند پلی میان فرهنگ، آموزش و جامعه باشد. ما از این رویکرد برای برگزاری جشنواره اسباببازی استفاده میکنیم. این نمایشگاه باید فرابخشی باشد و از اسباببازی به عنوان ابزار آموزشی و تربیتی برای حل مسائل گوناگون بهره ببرد. مسئولان کشور و سازمانهای مختلف باید بیندیشند که چگونه میتوان از ظرفیت اسباببازی، بازی و سرگرمی برای حل مسائل در حوزههایی مانند راهنمایی و رانندگی، بهداشت و درمان، و برنامهریزی استفاده کرد.
علامتی تأکید کرد: نگاه ما به صنعت اسباببازی، نگاهی فرهنگی، آموزشی و اجتماعی است و هدف، افزون بر تولید برای کودکان و نوجوانان، استفاده از این ظرفیت برای پرورش شهروندانی آگاه و فرهیخته است. نمایشگاه محلی برای گفتوگو، آموزش اجتماعی و یک رسانه زنده و چندحسی است. رویکرد اصلی ما در این نمایشگاه، معرفی ظرفیت داخلی کشور است. بیش از ۲۰۰ تولیدکننده داخلی در نمایشگاه حضور دارند که گواهی بر توانمندیهای ایرانساخت است. این سرمایهگذاران، که به جای حوزههای دیگر، در عرصه کودک و نوجوان فعالیت میکنند، قابل تقدیرند و باید از آنها حمایت کنیم. هدف دیگر نمایشگاه، کمک به توسعه و ترویج کاربردهای اسباببازی و سرگرمی است. دهمین جشنواره ملی اسباببازی امسال با حضور بیش از ۲۰۰ تولیدکننده داخلی، بیش از ۳۰۰۰ محصول ایرانساخت و با شعار «بازی، حال خوش زندگی» از ۱۰ بهمن در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در خیابان حجاب برگزار میشود. این رویداد در خدمت کودکان، نوجوانان، خانوادهها، اساتید، پژوهشگران، معلمان و مراکز آموزشی خواهد بود. سال گذشته حدود ۲۲۰۰ محصول داشتیم و امسال به بیش از ۳ هزار محصول رسیدهایم که منطبق بر شعار سال و سیاستهای دولت در راستای عدالت آموزشی و فرهنگی است.
وی تصریح کرد: بخشهای گوناگونی در این نمایشگاه پیشبینی شده است، از جمله اینکه، نمایشگاه اسباببازی ایرانی، بخش ترویج بازی و اسباببازی به صورت رایگان، بخش علمی شامل نشستهای تخصصی، بخش رقابتی برای انتخاب بهترین تولیدات از نظر کیفیت، آموزشی، تربیتی، فرهنگی و بهداشتی، نمایشگاه عروسکهای بومی و محلی، و فراخوان ساخت تیزر و محتوا. همچنین بخش اهدای اسباببازی به مناطق محروم در نظر گرفته شده است. در حوزه ترویج، بازیهای حرکتی، مهارتی، رومیزی، علمی، آموزشی، هنری و کاردستی ارائه خواهد شد. همزمان با نمایشگاه، از اسباببازیهای جدید رونمایی میشود و برنامههایی مانند نمایش محیطی، شادپیمایی در خیابان حجاب به مناسبت ولادت حضرت علی (ع)، برنامههای فرهنگی در سراسر کشور، پویشهای شاد، حضور شخصیتهای محبوب کودکان و ارائه مشاوره رایگان خرید اسباببازی توسط کارشناسان روانشناسی برگزار میشود. برنامهای نیز به مناسبت روز پدر در نظر گرفته شده است.
علامتی بیان کرد: این جشنواره با همکاری شورای نظارت بر اسباببازی، انجمن صنفی تولیدکنندگان اسباببازی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ستاد علوم شناختی، دانشگاهها و شهرداری تهران برگزار میشود و زمان بازدید از ساعت ۱۱ تا ۲۰ است و در روزهای تعطیل ساعات کاری خواهد شد. از همه علاقهمندان دعوت میشود در این رویداد فرهنگی و آموزشی شرکت کنند.
آیندهسازی با اسباببازیهای هدفمند
احسان منشی، رئیس انجمن تولیدکنندگان اسباببازی نیز در ادامه این نشست گفت: اسباببازی، هویت فرهنگی یک کشور است. کودک، پیش از آشنایی با کتاب، با اسباببازی خود ارتباط برقرار میکند. کشور ما با پیشینه فرهنگی غنیاش، ظرفیت خلق اسباببازیهای هدفمند و معنادار را دارد. همچنین اسباببازی صرفاً یک وسیله سرگرمی نیست؛ بلکه یک ابزار پرورشی است. دستگاه بازی ایرانی میتواند و باید خالق اسباببازیهایی باشد که در کنار سرگرمی، اهدافی تربیتی و آموزشی را دنبال کنند.
وی افزود: به کودکان سالم، شاداب و امیدوار نیاز داریم؛ آیندهسازانی که پرورشیافته و رشدیافته باشند. بخش مهمی از این رشد، در گرو در اختیار داشتن اسباببازیهای مناسب و هدفمند است و نقش اصحاب رسانه و فعالیتهای ترویجی نیز در این مسیر حیاتی است؛ از این رو نیازمند همراهی و همکاری گستردهتری برای ترویج فرهنگ بازی و اسباببازی با رویکرد رشد نسل هستیم و امیدواریم با همکاری و همافزایی همه نهادهای مرتبط، گامی مؤثر در راستای ساختن آیندهای روشن برای کودکان این مرز و بوم برداریم.
منشی در ادامه تأکید کرد: با رشد تولید داخلی و افزایش مقیاس آن، میتوانیم بهای تمامشده اسباببازی را کاهش دهیم و به این وسیله به اقتصاد خانوادههای ایرانی کمک کنیم. هدف این است که همه خانوادهها، صرفنظر از سطح درآمد، بتوانند از اسباببازی مناسب بهرهمند شوند و این کالا تنها یک کالای لوکس در انحصار قشری محدود نباشد. این رسالت را پذیرفتهایم و تمام تلاش خود را به کار میگیریم تا به این هدف دست یابیم. در کنار این تلاش، بدنه حاکمیت نیز مسئولیتهای مهمی بر عهده دارد که خوشبختانه در چند سال گذشته، مجموعه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به خوبی این مسئولیت را پذیرفته و به مرحله اجرا گذاشته است. برگزاری دهمین دوره این جشنواره، گواهی بر تداوم و پیشرفت این مسیر است، اما نقش رسانه در ترویج این فرهنگ و آمادهسازی ذهن جامعه بسیار کلیدی و مؤثر است. این رویداد ۱۸ روزه، فرصت ارزشمندی برای خانوادههاست تا در فضایی شاد و مفرح با اسباببازیهای ایرانی و مفاهیم بازیهای هدفمند آشنا شوند.
وی ادامه داد: بخش ترویجی نمایشگاه فضایی بسیار غنی فراهم کرده که کارشناسان در آن به معرفی بازی و کارکردهای تربیتی آن میپردازند و اطلاعات لازم را در اختیار خانوادهها قرار میدهند. همچنین، صحنه برنامهها با حضور شخصیتهای محبوب تلویزیونی، فضایی بانشاط برای کودکان ایجاد کرده است.
رشد چشمگیر سهم اسباببازیهای داخلی
در بخش دیگری از این نشست که به پاسخگویی به سؤالهای خبرنگاران اختصاص داشت، حامد علامتی به دستاوردهای همگرایی و اقدامات شورای نظارت اشاره کرد و گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رسالت خود را از یک تولیدکننده محدود، به سازمانی هماهنگکننده، ناظر و تسهیلگر تغییر داده است. امروز، دروازههای خود را به روی همه تولیدکنندگان داخلی گشوده و هدف، الگوسازی و حمایت از بازیگران اصلی این عرصه، یعنی بخش خصوصی است. آمارها گویای پیشرفتهای چشمگیر است؛ روزی که کار را آغاز کردیم، سهم اسباببازی داخلی در بازار کشور فقط حدود ۱۰ درصد بود و ۹۰ درصد متعلق به محصولات خارجی بود. با اقدامات انجامشده، این سهم اکنون به حدود ۴۰ درصد رسیده است. این ۶۰ درصد باقیمانده نیز لزوماً قاچاق نیست؛ بخشی از آن با مجوز قانونی و برای پرکردن خلأهای موجود (مانند اسباببازیهایی که مشابه داخلی ندارند) وارد میشود.
وی با اشاره به اقدامات حمایتی و نظارتی در این زمینه بیان کرد: این رشد مرهون همکاریهای فرابخشی نظیر افزایش تعرفه گمرکی واردات از حدود ۱۰ به ۲۵ درصد، تثبیت نرخ ارزش گذاری گمرکی، استقرار سامانه جامع تجارت که اکنون میزبان بیش از ۲۰۰ تولیدکننده فعال است و نظارتهای دقیقتر با همکاری نهادهایی مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و گمرک است.
علامتی ادامه داد: همزمان با رشد کمی، کیفیت محصولات داخلی به طور محسوسی ارتقا یافته و تنوع تولیدات افزایش پیدا کرده است. به عنوان نمونه، تعداد محصولات ارائهشده در جشنواره از حدود ۲۰۰ به بیش از ۱۲۰۰ مورد رسیده است. این ارتقای کیفیت، زمینهساز حضور تولیدکنندگان داخلی در نمایشگاههای بینالمللی(مانند نمایشگاه عراق) شده است. هر چند هنوز تا تسخیر بازارهای جهانی راه داریم، اما این هدف در دستور کار قرار دارد. دستیابی به قیمت مناسب نه صرفاً ارزان و تولید اسباببازیهای باکیفیت، متنوع و دارای ارزش آموزشی و تربیتی است تا همه خانوادهها با هر سطح درآمدی بتوانند برای کودکان خود اسباببازی ایرانی مناسب خریداری کنند. این جشنواره نیز در راستای معرفی این توانمندیها و تداوم این مسیر برگزار میشود.
چالشهای تشکیل اتحادیه متمرکز اسباببازی
احسان منشی، رئیس انجمن تولیدکنندگان اسباببازی درباره چالشهای تشکیل اتحادیه متمرکز اسباببازی گفت: تولیدکنندگان اسباببازی در زمینههای متنوعی فعالیت میکنند. بخش عمدهای از آنها در حوزه بازیهای رومیزی(بردگیم) فعال هستند که ریشه در صنعت چاپ و کاغذ دارند. بخش دیگری از تولیدکنندگان، وابسته به صنعت پلاستیک هستند و گروهی نیز در زمینه فلزی کار میکنند. ایجاد یک اتحادیه متمرکز که همه این حوزههای متنوع را پوشش دهد، شاید راهکار عملی و مفیدی برای همکاران ما نباشد. به طور مثال، تولیدکنندهای که در بخش پلاستیک فعالیت میکند، میتواند از اتحادیه صنف پلاستیک پروانه گیرد و از خدمات حمایتی تخصصی آن مانند تأمین مواد اولیه بهرهمند شود. اما اگر بخواهد در یک اتحادیه جدیدِ صرفاً اسباببازی عضو شود، ممکن است راه درازی در پیش داشته باشد تا به چنین امکاناتی دست یابد. علاوه بر این، تعداد تولیدکنندگان اسباببازی در کل کشور محدود است و در شهرهای مختلف پراکندهاند. در چنین شرایطی، گزینههای پیشرو یا تشکیل یک اتحادیه کشوری متمرکز است که قبلاً در انجمن دنبال شد و میسر نبود، یا اینکه هر تولیدکننده از اتحادیه مرتبط با زمینه اصلی فعالیت خود(مثلاً چاپ، پلاستیک یا فلز) استفاده کند.
وی افزود: به نظر میرسد راهکار عملیتر، تقویت ارتباط و چانهزنی با اتحادیههای موجود است تا تولیدکنندگان اسباببازی بتوانند امکانات و حمایتهای بهتری را از طریق اتحادیههای تخصصی مرتبط با مواد اولیه خود دریافت کنند.
منشی درباره ضرورت توسعه صادرات اسباببازی با تمرکز بر بازارهای منطقهای گفت: از منظر اقتصادی، توسعه صادرات اسباببازی برای کشور از دو جنبه ارزآوری و توسعه بازار حائز اهمیت است. در حال حاضر بازار داخلی با جمعیت ۸۰ تا ۸۵ میلیون نفر محدود است، در حالی که با هدفگذاری مناسب میتوان بازارهایی همچون آسیای میانه و کشورهای همسایه با اشتراکات فرهنگی را به عنوان مقصد صادراتی در نظر گرفت. در این صورت، بازار هدف بالقوه از حدود ۸۵ میلیون نفر به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
وی تأکید کرد: برای موفقیت در صادرات، لازم است چند واقعیت کلیدی مورد توجه قرار گیرد؛ برای مثال، در رقابت با ترکیه در صنعت اسباببازی، به دلیل تعرفههای ترجیحی موجود، امکان صادرات محصولات ایرانی به این کشور میسر نیست؛ در حالی که جریان ورود کالاهای ترکیبی به ایران وجود دارد. در مقابل، بازارهایی مانند عراق میتوانند هدف مناسبی برای صادرات ایران باشند. در حوزه اوراسیا و دیگر بازارهای منطقهای، رقابت اصلی با محصولات چینی است. موفقیت در این عرصه مستلزم دستیابی به تنوع کالایی، کاهش بهای تمام شده و ارتقای بهرهوری است. چین با جمعیت داخلی حدود ۲ میلیارد نفر و سیاستهای تشویقی صادراتی، بهرهوری را در صنایعی مانند اسباببازی به حداکثر رسانده و به دنبال تسخیر بازارهای فراتر از مرزهای خود است.
منشی ادامه داد: با وجود سختیهای تولید در ایران، اشتراکات فرهنگی با کشورهای آسیای میانه و همسایه و همچنین هدفمندی آموزشی و پرورشی در طراحی اسباببازیهای ایرانی، میتواند نقطه قوتی در جذب این بازارها باشد. بسیاری از محصولات چینی فاقد چنین رویکرد هدفمندی هستند و در حال حاضر صادرات به کشورهای همسایه با مشکلاتی از جمله موانع تعرفهای، به ویژه در حوزه اوراسیا، روبهرو است که رفع آنها نیازمند عزم و اقدام جدی بدنه دولت است و امید است با برنامهریزی مناسب و رفع چالشهای پیشرو، سال آینده شاهد رشد چشمگیر صادرات در این صنعت باشیم.
رویکرد جشنواره اسباببازی به نوآوری
لیلا بابایی، مدیرکل سرگرمیهای سازنده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره اعطای تسهیلات به برگزیدگان جشنواره اسباببازی گفت: انتظار میرود نهادها و سازمانهایی که با هدف پشتیبانی از چنین رویدادهایی تأسیس شدهاند، در کنار جشنواره قرار گیرند و مشارکت فعالانهای داشته باشند. بهعنوان نمونه، در دورههای پیشین، «صندوق کارآفرینی امید» متعهد به اعطای تسهیلات به برگزیدگان برای توسعه کسبوکارشان بود؛ اما متأسفانه به دلیل شرایط دشوار، بسیاری از برگزیدگان موفق به دریافت این حمایت نشدند و امیدواریم ساختارهای تخصصی مرتبط، مانند مجموعههای زیرمجموعه معاونت علمی و فناوری و صنایع خلاق در وزارتخانههای مربوط، برای فراهمآوری زیرساختهای لازم جهت ایجاد یا توسعه کسبوکار برگزیدگان، قدمهای عملی بردارند. واقعیت این است که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با توجه به اساسنامه و ساختار سازمانی خود، مأموریت اصلیاش تمرکز بر فعالیتهای فرهنگی، هنری و آموزشی برای کودکان و نوجوانان است و ارائه تسهیلات مالی یا اعطای وام در حیطه وظایف آن نمیگنجد. از این رو، انتظار داریم پس از برگزاری این دوره و در آستانه آغاز دهمین جشنواره، شاهد همکاری و همراهی جدیتر سایر سازمانهای مربوط در این حوزه باشیم.
وی درباره پیوند اسباببازی و آموزش و پرورش نیز تأکید کرد: آرمان مشترک همه فعالان این عرصه اعم از بخش خصوصی و دولتی دستیابی به روزی است که اسباببازی و بازی بهعنوان ابزاری جدی و مؤثر در خدمت آموزش، تربیت و پرورش قرار گیرد. در چارچوب شورای نظارت و نیز در حاشیه جشنواره، تعاملاتی با آموزش و پرورش داشتهایم. یادآور خاطرهای از دوره چهارم جشنواره ملی اسباببازی میشوم که با وعده مساعدت وزیر وقت آموزش و پرورش، مقرر شد «اتاق اسباببازی» در مدارس ایجاد شود و در گام اول، هزار مدرسه به فضای بازی و سرگرمی مجهز شوند. این روند آغاز شد و قرار بود به ۱۰ هزار مدرسه گسترش یابد؛ اما متأسفانه با تغییر وزیر، ادامه نیافت. امروز اگر این پیوند برقرار بود، شاهد فضایی پویاتر، شادابتر و اثرگذارتر در مدارس بودیم، از این رو امیدواریم با همراهی و همکاری مجدد آموزش و پرورش، بتوانیم پیوندی عمیق و پایدار بین آموزش و بازی برقرار کنیم و گامی بلند در مسیر تربیت نسل آینده برداریم.
بابایی در ادامه این نشست در پاسخ به سؤال خبرنگار ایکنا مبنی بر رویکرد جشنواره و نمایشگاه اسباببازی به نوآوری گفت: جشنواره و نمایشگاه اسباببازی در زمینه نوآوری، رویکردی گسترده و چندبُعدی را دنبال میکند. در این رویداد، نوآوری صرفاً به بهبود کیفی اسباببازیهای فیزیکی محدود نمیشود، بلکه تلفیق فناوری با بازیهای فیزیکی نیز جایگاهی ویژه دارد. شاخصهای انتخاب اسباببازیهای برتر، علاوه بر نوآوری در طراحی و تولید، جنبههایی همچون ارائه خدمات بازیمحور، عرضه اسباببازیهای آموزشی و علمی، و بهرهگیری از فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی را نیز در بر میگیرد. همچنین، در قالب نشستهای تخصصی، فضایی برای بحث و تبادل نظر درباره استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در طراحی، تولید و بهینهسازی اسباببازیها فراهم میشود.
انتهای پیام
