آیا مصباحالمتهجد، نسخه نقاش رازی دارای اعتبار است؟ + فیلم
نسخه نقاش رازی مورد اعتماد فقیه بزرگوار شیعه در قرن ششم بوده است لذا اعتبار دارد؛ از این رو راهی که باید دنبال کرد این است که در نسخه نقاش رازی، تقیه وجود دارد چون شیخ طوسی در تألیف این اثر تقیه کرده است.
از جمله منابع بسیار مهم که این دو اصل را از دیرباز به شیعیان آموخته، زیارت نورانیِ عاشوراست. در این زیارت در فقره‌های متعددی، به برائت از دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) تصریح شده است.
خبرگزاری ایکنا در آستانه اربعین حسینی، سلسله درس‌گفتارهایی با عنوان «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» تهیه و تولید کرده است. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی محمودی عاشوراپژوه و نویسنده کتابی با همین عنوان در این سلسله گفتار به بررسی اسناد زیارت عاشورا، مضامین و محتوای این زیارت ارزشمند پرداخته است. در این مجال، بخش هفتم این درس‌گفتار را می‌خوانیم و می‌بینیم:
در گفتار پیشین بیان شد، مهمترین مستند کسانی که مدعی شده‌اند در زیارت عاشورا تحریف واقع شده و عبارات پایانی در عصر صفویه به این زیارت افزوده شده است، کهن‌ترین نسخه «مصباح المتهجد شیخ طوسی» است که در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. این نسخه را نقاش رازی در سال ۵۰۲ قمری یعنی ۴۲ سال بعد از ارتحال شیخ طوسی کتابت کرده است.
در این نسخه زیارت عاشورا در بخش‌های پایانی این‌چنین است، «اللهم العن اباسفیان ثم تسجد و تقول...» در این نسخه خطی و چهار نسخۀ خطی مشابه آن می‌بینیم عبارات قابل توجهی از بخش پایانی زیارت عاشورا موجود نیست؛ باور بنده این است، هنگامی‌که شیخ طوسی در بغداد این کتاب را تألیف کرد، خودش تقیه کرده و این عبارات را از عبارت «و معاویه» تا ابتدای ذکر سجده نقل نکرده است.
اثبات این مدعا و ارائۀ شواهدی که نشان دهد شیخ طوسی تقیه کرده، حقیقتاً کار دشواری است؛ امروز اگر یک عالم بزرگوار شیعه تقیه کند توضیح آن برای ما دشوار است؛ زیرا در تقیه بنا بر تحفظ و پوشاندن است؛ چه رسد به اینکه شیخ طوسی در هزار سال قبل چنین کاری کرده باشد. این راهی است که به لطف خدا بنده یافتم و شواهد متعددی ارائه کردم که اطمینان‌بخش است.
کسانی که پیش از این پژوهش خواسته‌اند به این اشکال پاسخ دهند، سعی کرده‌اند نسخه نقاش رازی را از اعتبار ساقط کنند؛ به‌عنوان مثال گفته‌اند، نقاش رازی شناخته شده نیست؛ یا اینکه او این نسخه را از نسخه ماوراءالنهری استنساخ کرده است و ماوراءالنهری هم برای ما شناخته نیست؛ درحالی‌که به نظر می‌رسد این نسخه هم از جهت نسخه‌شناسی یعنی نوع خط، قدمت کاغذ و نسخه دارای اعتبار است و هم به این دلیل که در صفحه نخست این نسخۀ مهم شاهدیم فقیه بزرگوار قرن ششم مرحوم سدیدالدین دوریستی با خط خود با دو واسطه از مرحوم شیخ طوسی به یکی از شاگردانش اجازه داده است روایات این کتاب را نقل کند؛ همچنین در صفحات پایانی این نسخه، گزارش قرائت بر آن عالم بزرگ مشاهده می‌شود.
این اجازه نقل در ابتدای نسخه و آن گزارش قرائت در انتهای نسخه نشان می‌دهد نسخه نقاش رازی مورد اعتماد مرحوم سدیدالدین دوریَستی، این فقیه بزرگوار شیعه در قرن ششم بوده و دارای اعتبار است؛ راهی که باید دنبال کرد این است که در نسخه نقاش رازی، تقیه رخ داده و شیخ طوسی در هنگام تألیف این کتاب تقیه کرده است.
