تقیه و رازداری عالمان بزرگ شیعه در نقل زیارت عاشورا + فیلم

از دیدگاه شیعه، آیین اسلام دو رکن مهم و بنیادین دارد: یکی تولّی و دیگری تبّری؛ یکی محبت به پیامبر و اهل‌ بیت(علیهم السلام) و دیگری بغض و کینه دشمنان آن پاک‌سیرتان. ضرورت این دو اصل مهم، از دیدگاه عقل و همچنین از منظر نقل، آن‌چنان واضح و روشن است که با درنگی کوتاه در ساحت خرد و با مراجعه‌ای اندک به منابع اصیل اسلامی؛ آیات کریمه قرآن، روایات نبوی و سخنان اهل‌ بیت (علیهم السلام) جای هیچ تردیدی در آن باقی نمی‌ماند. 
از جمله منابع بسیار مهم که این دو اصل را از دیرباز به شیعیان آموخته، زیارت نورانیِ عاشوراست. در این زیارت در فقره‌های متعددی، به برائت از دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) تصریح شده است. 
 
خبرگزاری ایکنا در آستانه اربعین حسینی، سلسله درس‌گفتارهایی با عنوان «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» تهیه و تولید کرده است. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی محمودی عاشوراپژوه و نویسنده کتابی با همین عنوان در این سلسله گفتار به بررسی اسناد زیارت عاشورا، مضامین و محتوای این زیارت ارزشمند پرداخته است. در این مجال، بخش ششم این درس‌گفتار را می‌خوانیم و می‌بینیم:

سخن بر این بود، برخی ادعا کرده‌اند عبارات پایانی زیارت عاشورا، یعنی عبارت «اللهم خص انت اول ظالم باللعن منی» تا آخر این عبارت در زیارت عاشورا نبوده است و در قرن دهم از دوره حکومت صفویان به زیارت عاشورا اضافه و این زیارت تحریف شده است. در گفتارهای پیشین بیان کردم: در نسخه‌های خطی که ما می‌بینیم این عبارات پایانی وجود ندارد و یا با تغییراتی آمده، عامل این حذف یا تغییرات، موضوع مهم تقیه بوده؛ نه اینکه این عبارات در زیارت عاشورا نبوده و بعداً اضافه شده است. در نسخه‌های متعدد مصباح کبیر و مصباح صغیر شواهد فراوانی یافتم و در کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» تصاویر آن را ارائه کردم که نشان می‌دهد این عبارات در طول تاریخ در معرض تقیه بوده است، یا با محو و تراشیدن، یا حذف صفحات زیارت عاشورا از نسخه‌های خطی، یا آوردن مصادیقی برای اول و ثانی و ثالث و رابع چون قابیل و دنبال‌کنندۀ ناقۀ صالح و قاتل حضرت یحیی(ع) و ... و یا با اضطراب شدیدی که در کتابت عبارت پایانی زیارت عاشورا در نسخه‌های خطی شاهد هستیم و بیان شد به ده شکل مختلف کتابت شده و نشان‌دهنده وقوع تقیه از سوی کاتبان است.

 اما در فصل پنجم کتاب به تقیه و رازداری عالمان بزرگوار شیعه در نقل زیارت عاشورا در کتاب‌هایی که تألیف کرده‌اند پرداخته‌ام؛ اولین دانشمند، شیخ طوسی است؛ بنده ادعا کردم نسخه نقاش رازی که درسال ۵۰۲ قمری کتابت شده و در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است و همچنین چهار نسخه دیگر مشابه آن که این عبارات پایانی زیارت عاشورا را در برندارد، نشان می‌دهد خود شیخ طوسی در هنگام تألیف این کتاب در بغداد تقیه کرده و این عبارات را نیاورده است. همچنین در تقیه عالمان می‌توان به تقیه علامه حلی، مرحوم علی بن محمد تمیمی سبزواری و مرحوم جعفر بن قولویه قمی در کتاب شریف کامل الزیارات اشاره کرد.

 در تقیه شیخ طوسی باید عرض کنم بالاترین و مهمترین مستندی که مدعیان تحریف در زیارت عاشورا ارائه کرده‌اند همان نسخه نقاش رازی یعنی نسخۀ مصباح المتهجدی است که نقاش رازی در سال ۵۰۲ قمری کتابت کرده است. در عبارت پایانی زیارت عاشورا در این کتاب می‌خوانیم: «اللهم العن اباسفیان ثم تسجد و تقول ...» و بعد به سجده می‌روی و ذکر سجده هم نقل شده است. در این نسخه مهم، بخش قابل توجهی از زیارت عاشورا نیامده است یعنی «و معاویه و یزید بن معاویه ...» تا عبارات لعن و سلام که صد مرتبه تکرار می‌شود، عبارت «اللهم خص ...» نیامده و محذوف است. مدعیان تحریف می‌گویند، این مهمترین نسخه خطی مصباح المتهجد است و این عبارات در آن وجود ندارد؛ بنده عرض می‌کنم، نسخه نقاش رازی و چهار نسخه دیگری که بعدا مشابه آن استنساخ شده، نشانگر تقیه مرحوم شیخ طوسی بوده است. در گفتارهای آینده تقیه این عالم بزرگوار را توضیح خواهیم داد.