بازآفرینی هنری زندگی شهید فهمیده؛ فرصت تقویت مسئولیت پذیری در نوجوانان
یک مستندساز با اشاره به اهمیت الگوسازی نوجوانان از شهید حسین فهمیده اظهار کرد: بازآفرینی زندگی این نوجوان قهرمان دفاع مقدس می‌تواند روحیه شجاعت، مسئولیت‌پذیری و فداکاری را در نسل امروز تقویت کند.
رضا برجی، مستندساز در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه پرداختن به شخصیت‌های شاخصی مانند حسین فهمیده برای نسل امروز نوجوان اهمیت فراوانی دارد، اظهار کرد: پرداختن به این قهرمانان نه تنها تاریخ را زنده نگه می‌دارد بلکه امکان الگوسازی اخلاقی و شجاعت را برای نوجوانان فراهم میکند. یاد و خاطره حسین فهمیده در خرمشهر و آبادان هنوز زنده است و نسل امروز باید با مشاهده و شناخت این الگوها به درک واقعی از رشادت‌های نوجوانان شهید دست پیدا کند. این توجه به شخصیت‌های برجسته تاریخی سبب می‌شود نوجوانان احساس کنند که شجاعت، فداکاری و مسئولیت‌پذیری، حتی در سنین پایین، ارزشمند است و می‌تواند الهام‌بخش مسیر زندگی آنان باشد.
رضا برجی درباره پیچیدگی‌های فضای مجازی و تأثیر آن بر نوجوانان توضیح داد: امروز جهان نوجوانان با انواع شخصیت‌ها و الگوسازی‌های دیجیتال پر شده است و این فضا سبب شده اهمیت بازآفرینی شخصیت‌های تاریخی به صورت اصیل و تأثیرگذار دوچندان شود. مخاطب نوجوان در فضای مجازی با اطلاعات متنوع و گاه پراکنده مواجه است و اگر سینما و رسانه نتوانند شخصیت‌ها را به شکل مستمر و دقیق معرفی کنند، اثرگذاری آن‌ها کوتاه مدت خواهد بود. سینما باید فراتر از یک مقطع زمانی عمل کند و شخصیت‌ها را به گونه‌ای معرفی کند که تأثیرشان پایدار بماند و نوجوانان بتوانند الگویی واقعی از آن‌ها بسازند.
این جانباز جنگ تحمیلی با تأکید بر استمرار در تصویرسازی شخصیت‌ها گفت: متأسفانه بسیاری از آثار سینمایی بدون امتداد هستند و پس از یک فیلم یا مستند، شخصیت مورد نظر به فراموشی سپرده می‌شود. اگر شخصیتی مانند شهید بهنام طیبی را معرفی می‌کنیم، باید مسیر ادامه زندگی و کارهای او نیز به شکل مستمر به مخاطب نشان داده شود تا الگوسازی واقعی شکل گیرد. عدم پیگیری و مستندسازی دقیق زندگی شهدای نوجوان باعث می‌شود فرصت تربیت اخلاقی و اجتماعی مخاطب از دست برود و این خلأ باید با برنامه‌ریزی دقیق هنری و پژوهشی پر شود.
برجی درباره ویژگی‌های شخصیتی حسین فهمیده تصریح کرد: رشادت، فداکاری، مسئولیت‌پذیری و روحیه خودگذشتگی از مهم‌ترین ویژگی‌های وی است که می‌تواند نوجوانان امروز را تحت تأثیر قرار دهد. نوجوانان با مشاهده چنین نمونه‌هایی قادرند درک کنند که فداکاری و شجاعت تنها در میدان‌های جنگ محدود نمی‌شود بلکه در زندگی روزمره نیز ارزشمند است. ایجاد انگیزه و الگوپذیری صحیح از شخصیت‌های تاریخی سبب می‌شود نوجوانان احساس مسئولیت و تعهد اجتماعی پیدا کنند و برای تحقق اهداف اخلاقی و فرهنگی جامعه آماده شوند.
عدم پیگیری و مستندسازی دقیق زندگی شهدای نوجوان باعث می‌شود فرصت تربیت اخلاقی و اجتماعی مخاطب از دست برود و این خلأ باید با برنامه‌ریزی دقیق هنری و پژوهشی پر شود
کارگردان مستند «در امتداد غدیر» درباره چالش‌های بازآفرینی شخصیت شهدا اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات پژوهش ناقص درباره زندگی این شخصیت‌هاست. بسیاری از فیلمسازان به دنبال ساده‌ترین و دم‌دستی‌ترین نکات می‌روند و نمی‌توانند عمق و واقعیت زندگی شهدا را به تصویر بکشند. پرداختن به جزئیات دقیق، بررسی اسناد تاریخی و مصاحبه با همرزمان و خانواده شهدا از ملزومات تولید اثر معتبر است و بدون این پژوهش‌ها، تصویرسازی از شخصیت‌های نوجوان شهید کامل و تأثیرگذار نخواهد بود.
برجی درباره حساسیت بازسازی واقعیت‌های جنگ بیان کرد: سینمای جنگ نمی‌تواند با اغراق یا دروغ جلو برود، زیرا باورپذیری اثر برای مخاطب از بین می‌رود. تصویرسازی باید با واقعیت همراه باشد و شخصیت شهدا با تمام شجاعت و محدودیت‌های انسانی خود به نمایش گذاشته شود. اگر فیلمساز در پرداخت جزئیات زندگی و رشادت‌ها دقت نکند، نه تنها پیام اخلاقی منتقل نمی‌شود بلکه مخاطب نیز ارتباط عاطفی و فرهنگی با اثر برقرار نخواهد کرد.
کارگردان مستند «مادران سربرنیتسا» درباره تأثیر تصویرسازی شهدا بر مسئولیت اجتماعی نوجوانان چنین توضیح داد: ابزارهای مختلف باید به کار گرفته شود و تنها سینما کافی نیست. کتاب‌های مصور، فیلم‌های کوتاه و محتواهای فضای مجازی می‌توانند به شکل موثرتری نوجوانان را با زندگی شهدا آشنا کنند و حس مسئولیت و تعهد در آنان ایجاد کند. تولید محتوای کوتاه، جذاب و قابل دسترس برای نوجوانان می‌تواند اثرگذاری را افزایش دهد و مخاطب را به دنبال کردن ارزش‌ها و رفتارهای الگویی سوق دهد.
این فیلمساز درباره ضرورت کوتاه‌سازی و تقسیم‌بندی محتوا گفت: برای جذب نوجوانان، آثار باید به بخش‌های کوتاه دو تا سه دقیقه‌ای تقسیم شوند تا مخاطب انگیزه پیدا کند پارت‌های بعدی را دنبال کند. استفاده از فناوری‌های نوین و حتی هوش مصنوعی می‌تواند به بیان مؤثرتر پیام‌ها و الگوسازی کمک کند. این روش امکان می‌دهد محتوای آموزشی و اخلاقی در قالبی جذاب و قابل دسترس ارائه شود و نوجوانان بدون احساس خستگی به مشاهده ادامه دهند.
برجی درباره نیاز به پژوهش و تحقیق مستمر تصریح کرد: باید برای هر شهید یک تیم تحقیقاتی مجزا وجود داشته باشد تا زندگی و فعالیت‌های آنان به دقت مستندسازی شود. این رویکرد امکان تولید آثار متنوع با پارت‌های متعدد را فراهم میکند و تأثیرگذاری فرهنگی و هنری آن‌ها افزایش می‌یابد. تحقیقات دقیق و سازماندهی شده موجب می‌شود نوجوانان با مشاهده زندگی واقعی شهدا، الگوهای اخلاقی و رفتاری صحیح را دریافت کنند و با انگیزه بیشتری برای مسئولیت اجتماعی و فداکاری آماده شوند.
این فیلمساز ادامه داد: تلاش برای آشنا کردن نسل امروز با نوجوانان قهرمان جنگ، ارزش‌های اخلاقی، شجاعت و مسئولیت‌پذیری را به شکل مؤثر منتقل میکند. سینما، کتاب، فضای مجازی و فناوری‌های نوین باید دست در دست هم دهند تا الگوسازی واقعی و پایدار شکل گیرد و یاد شهدا همیشه زنده بماند. ایجاد آثار هنری و محتوای فرهنگی دقیق، منسجم و جذاب می‌تواند نسل جدید را با هویت و ارزش‌های ملی و اخلاقی آشنا کند و تأثیرگذاری آن را در جامعه تقویت کند.
باید برای هر شهید یک تیم تحقیقاتی مجزا وجود داشته باشد تا زندگی و فعالیت‌های آنان به دقت مستندسازی شود
کارگردان مستند «عراق سرزمین جنگ‌ها» به اهمیت آموزش و تربیت نسل نوجوان از طریق شناخت درست شهدا اشاره کرد و افزود: این آموزش باید از مدارس آغاز شود و تنها به سینما محدود نشود. محتوای کوتاه و قابل دسترس مانند فیلم‌های دو دقیقه‌ای، کتاب‌های مصور و محتوای تعاملی در فضای مجازی می‌تواند انگیزه نوجوانان برای شناخت زندگی شهدا و الگوبرداری از آن‌ها را افزایش دهد. نوجوانان در این مسیر یاد می‌گیرند که مسئولیت‌پذیری، شجاعت و فداکاری ارزش‌هایی هستند که حتی در زندگی روزمره و تصمیمات کوچک نیز می‌توانند نقش‌آفرینی کنند و حس تعلق به جامعه و ارزش‌های اخلاقی در آنان تقویت شود.
برجی درباره نقش فناوری‌های نوین در بازآفرینی زندگی شهدا توضیح داد: هوش مصنوعی و تولید محتوای دیجیتال می‌تواند بخش‌های مهم زندگی شهدای نوجوان را با دقت و جذابیت بیشتر به تصویر بکشد و مخاطب را با داستان‌های واقعی و الهام‌بخش مواجه کند. استفاده از فناوری‌های تصویری و صوتی به تولید محتوای آموزشی و فرهنگی کمک میکند تا نوجوانان بتوانند با مشاهده شخصیت‌ها و رویدادهای واقعی، ارتباط عاطفی برقرار کنند و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را درک نمایند. این رویکرد سبب می‌شود الگوسازی از شهدا به شکلی پایدار و مؤثر در ذهن نسل جدید باقی بماند.
وی در پایان تأکید کرد: برای حفظ و گسترش فرهنگ رشادت و فداکاری، همزمان با تولید آثار هنری، باید ساختارهای پژوهشی و تحقیقاتی نیز تقویت شود. اختصاص تیم‌های پژوهشی به هر شهید و جمع‌آوری دقیق اطلاعات از زندگی، فعالیت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها امکان تولید محتوای دقیق و مستند را فراهم میکند و از ارائه روایت‌های ناقص و سطحی جلوگیری میکند. چنین برنامه‌ریزی دقیق و منسجم باعث می‌شود نوجوانان با شناخت صحیح از قهرمانان تاریخی، روحیه اخلاقی، اجتماعی و مسئولیت‌پذیری خود را تقویت کنند و در مسیر تربیت نسل آینده با هویت پایدار و متعهد قرار گیرند.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
