ترجمه گلستان؛ فرصتی نو برای ارتقای جایگاه حکیم ایرانی
رضوانی با تأکید بر اهمیت انتشار بین‌المللی ترجمه گلستان، گفت: این ترجمه نقطه عطفی در معرفی ادبیات فارسی به جهان است و صدای سعدی، حکیم جهان‌وطن ایرانی، با همان لطافت و فروتنی، به گوش جهانیان می‌رسد.
به گزارش ایکنا، دومین نشست از سلسله برنامه‌های «نقد و معرفی منابع نوشتاری ایران‌شناسی در حوزه بین‌الملل» با موضوع «اهمیت ترجمه جدید گلستان سعدی به زبان انگلیسی برای ارتقای جایگاه سعدی شیرازی در جهان معاصر» روز چهارشنبه، هفتم آبان‌ماه در بنیاد ایران‌شناسی برگزار شد.
این نشست علمی با حضور جمعی از استادان دانشگاه، پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی، مترجمان و علاقه‌مندان به آثار سعدی، به بررسی ابعاد ادبی، زبانی و ایران‌شناختی ترجمه تازه گلستان پرداخت.
در ابتدای برنامه، مهرداد کریمی، دبیر جلسه و مدیرکل همکاری‌های علمی و بین‌المللی بنیاد ایران‌شناسی، ضمن خوشامدگویی به حضار، هدف از برگزاری این سلسله نشست‌ها را بررسی چگونگی بازتاب آثار کلاسیک ایران در فضای فرهنگی و آکادمیک جهانی اعلام کرد و گفت: به همت دانشگاه شیراز و همکاری کمیسیون ملی یونسکو، ترجمه‌ای جدید از گلستان سعدی به زبان انگلیسی به ثمر رسیده است؛ ترجمه‌ای که حاصل سال‌ها کوشش علمی دکتر عبدالمحمود رضوانی است. امروز مفتخریم در حضور مترجم گرانقدر و استادان برجسته، این اثر ارزشمند را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
کریمی تأکید کرد که برگزاری چنین نشست‌هایی، گامی مهم در گسترش گفت‌وگوی علمی میان ایران‌پژوهان داخلی و بین‌المللی است و می‌تواند راهی برای معرفی مستقیم‌تر گنجینه‌های ادبی و فرهنگی ایران به جهان باشد.
حمید بعیدی‌نژاد، معاون اطلاع‌رسانی و همکاری‌های علمی و بین‌المللی بنیاد ایران‌شناسی با موضوع «تاریخ آشنایی مغرب‌زمین با گلستان سعدی» سخنرانی کرد.
وی با اشاره به جایگاه گلستان در ادبیات جهانی و اهمیت ترجمه تازه آن، توضیح داد: گلستان سعدی از نخستین آثار ادبیات فارسی است که در قرون جدید به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و این ترجمه‌ها نخستین مواجهه غرب با ادب و اخلاق ایرانی بودند.
بعیدی‌نژاد نخستین مترجم گلستان را آندره دو ریر، دیپلمات فرانسوی قرن هفدهم، معرفی کرد و گفت: «دو ریر در سال ۱۶۳۱ میلادی نخستین ترجمه فرانسوی گلستان را منتشر کرد که بخش عمده‌ای از اشعار را به نثر آزاد بازگردانده بود و به‌عنوان دروازه‌ای برای آشنایی اروپاییان با نثر و اندیشه سعدی اهمیت یافت.
وی سپس ترجمه لاتین گئورگیوس گنتیوس و ترجمه آلمانی آدام اولئاریوس را معرفی کرد و افزود: این ترجمه‌ها زمینه شناخت عمیق‌تری از اخلاق عملی و انسان‌گرایی ایرانی در اروپا ایجاد کردند و گلستان به منبعی آموزشی در دانشگاه‌ها و محافل علمی تبدیل شد.
بعیدی‌نژاد همچنین به ترجمه‌های انگلیسی گلستان اشاره کرد و نخستین نسخه کامل انگلیسی را اثر فرانسیس گلادوین در سال ۱۸۰۶ دانست و یادآور شد: این استمرار ترجمه‌ها، از قرن هفدهم تا امروز، گواهی بر جاودانگی پیام سعدی و نفوذ آثار او در فرهنگ‌های مختلف است.
وی با اشاره به تأثیر سعدی بر گوته و امرسون، گفت: سعدی راه میانه عقل و اخلاق را ترسیم کرده و به‌عنوان آموزگار اخلاق بشریت شناخته می‌شود. امروزه تقریباً هیچ زبانی در جهان نیست که گلستان سعدی به آن ترجمه نشده باشد.»
عبدالمحمود رضوانی، استاد ادبیات انگلیسی و مترجم کتاب گلستان، که اخیراً برای اولین بار توسط وی به عنوان یک ایرانی از زبان فارسی به انگلیسی ترجمه شده است، در سخنانی هدف از ترجمه خود را ارائه نسخه‌ای وفادار به متن و روح سعدی عنوان کرد و گفت: گلستان سعدی میراثی بی‌بدیل از خرد، اخلاق و زبان است و ترجمه آن به زبان‌های بین‌المللی ضرورت فرهنگی و تمدنی دارد.
او افزود: کار ترجمه بیش از ده سال طول کشید و در این مدت کوشش کردم کوچک‌ترین ظرافت‌های نحوی، استعاری و موسیقایی زبان سعدی را به انگلیسی منتقل کنم. هدف من بازآفرینی روح متن در زبان دیگر بود، نه صرفاً ترجمه واژه‌ها.
رضوانی همچنین تفاوت ترجمه ایرانی و غیرایرانی را برجسته کرد و گفت: مترجم ایرانی با زیست در فضای فرهنگی ایران، قادر است ظرایف و معانی پنهان متن را آشکار کند؛ چیزی که ترجمه‌های غربی نمی‌توانند همواره به‌طور کامل منتقل کنند.
وی با تأکید بر اهمیت انتشار بین‌المللی ترجمه گفت: این ترجمه نقطه عطفی در معرفی ادبیات فارسی به جهان است و صدای سعدی، حکیم جهان‌وطن ایرانی، با همان لطافت و فروتنی، به گوش جهانیان می‌رسد.
در ادامه، عبدالمهدی مستکین، استاد دانشگاه و مشاور عالی کمیسیون ملی یونسکو در ایران، با تحلیل حکمت سعدی، تأثیر آثار او در جهان و کارکرد آن‌ها در پرتو چالش‌های عصر حاضر را تشریح و مستکین سعدی را استاد اخلاق عملی معرفی کرد و گفت: پیام‌های او فراتر از مرز‌های زبانی و ملی است و آموزه‌های اخلاقی و فلسفی گلستان و بوستان می‌تواند راهنمای زندگی بشر معاصر باشد.
وی به آموزه‌های سعدی درباره درنگ، تأمل و قدرشناسی نسبت به زمان و زندگی اشاره کرد و افزود: ادبیات کلاسیک فارسی، از جمله آثار سعدی، هشداردهنده نسبت به خودفریبی و غفلت از واقعیات است و می‌تواند به بازخوانی اخلاق جمعی و ارتقای زیست انسانی کمک کند.
دبیر علمی برنامه در پایان نشست، بر نقش بنیاد ایران‌شناسی در احیای پژوهش‌های سعدی‌پژوهی و بازآفرینی جایگاه سعدی در جهان تأکید کرد و گفت: برگزاری چنین نشست‌هایی در پیوند با یونسکو و مراکز علمی، زمینه‌ساز معرفی میراث ادبی ایران از زبان ایرانیان به جهانیان است.
انتهای پیام
