Hawa Abdi, Daktari aliyesaidia maelfu nchini Somalia
Dk. Abdi alipata umaarufu katikati ya miaka ya 1990 baada ya kuzuka kwa vita vya wenyewe kwa wenyewe, ambavyo vilisababisha uharibifu mkubwa kwa uchumi na miundombinu ya Somalia. Wakati huo, Dk. Abdi alikuwa akiendesha zahanati ndogo ambayo aliifungua mwaka 1983 kwenye ardhi ya familia yake ili kusaidia wanawake wakati wa kujifungua na kuendeleza huduma za afya kwa watoto.
Lakini nchi iliposambaratika, Dk. Abdi aligeuza zahanati hiyo kuwa hospitali kamili, shule na kambi ya wakimbizi wa ndani. Alikataa siasa za ukoo ambazo ziligawanya jamii na kuchochea vita, akichukua falsafa ya umoja na kuwahifadhi watu kutoka asili tofauti.
Kwa miaka mingi kiwanja kilikua na kuwa kituo cha vitanda 400 kinachohudumia hadi watu 90,000. Dk. Abdi alitoa mafunzo na kuajiri makumi ya madaktari na wauguzi na kufanya upasuaji mwingi, kuzalisha watoto na kutoa risasi kutoka kwa wale waliojeruhiwa katika vita. Pia alianzisha madarasa ya kusoma na kuandika kwa wanawake na mradi wa kilimo ambao ulisaidia wafugaji wa zamani kulima chakula chao wenyewe. Alikuja kujulikana kama Mama Hawa na kambi yake kama Kijiji cha Hawa Abdi.
Lakini katika nchi ambayo haina miundombinu ya huduma ya afya au msaada wa afya wa serikali, Dk. Abdi alilazimika kukabiliana na milipuko ya ugonjwa wa kuhara na kifua kikuu pamoja na hali mbaya ya njaa, kama ile ya mwaka 2011, iliyoletwa na ukame.
Pia alilazimika kukabiliana na wanamgambo. Mnamo Mei 2010, magaidi wakufurishaji waliteka hospitali na kambi yake na kupora hati na vifaa vya matibabu. Walidai kuwa kutokana na umri wake na kwa vile ni mwanamke awakabidhi uongozi wa hospitali hiyo.
"Huruhusiwi kubeba jukumu na mamlaka yoyote," mmoja wa wanamgambo alimwambia, kulingana na wasifu wake wenye anuani ya, "Kuweka Matumaini Hai: Jinsi Mwanamke Mmoja wa Kisomali Alibadilisha Maisha 90,000."
"Hilo haliwezekani," Dk. Abdi alijibu. Ingawa wazee walimwambia kwamba wanamgambo wanaweza "kunipiga risasi kwa taarifa ya muda mfupi, nilikataa kurudi nyuma."
"'Kwa hiyo watanipiga risasi!' Niliwaambia wazee," aliandika. "'Angalau nitakufa kwa heshima.'
Baada ya siku kadhaa za kifungo cha nyumbani, magaidi hao hawakumwachilia tu bali pia walikubali kumwandikia barua ya kuomba msamaha.
Hawa Abdi Dhiblawe alizaliwa mjini Mogadishu mnamo Mei 28, 1947. Baba yake alifanya kazi katika bandari ya jiji hilo, na mama yake alifariki wakati Hawa alipokuwa bado mdogo. Baada ya kushinda ufadhili wa masomo kwa Shirikisho la Kisovieti, alisomea udaktari huko Kyiv, katika eneo ambalo sasa ni Ukrainia, na kuwa mmoja wa madaktari wa kwanza wa magonjwa ya wanawake wa Somalia waliofunzwa.
Dk. Abdi pia alimaliza shahada ya sheria kutoka Chuo Kikuu cha Kitaifa cha Somalia huko Mogadishu.
Katika miaka ya hivi karibuni, Kazi ya kibinadamu ya Abdi imevutia hisia za kimataifa. Mnamo 2010, yeye na binti zake waliorodheshwa kati ya wanawake wa mwaka wa jarida la Glamour. Gazeti hilo lilieleza Dk. Abdi kuwa " sawa na Mama Teresa " na kumtaja yeye na binti zake "watakatifu wa Somalia."
Dk. Abdi aliteuliwa kwa Tuzo ya Amani ya Nobel mnamo 2012 na kutunukiwa udaktari wa heshima na Harvard mnamo 2017, pamoja na mwanzilishi wa Facebook Mark Zuckerberg na waigizaji Judi Dench na James Earl Jones.
Hata vita vya wenyewe kwa wenyewe vilipoisha, Daktari Abdi aliendelea kutoa huduma na kubaki kuwa mshauri wa hospitali hiyo, alisema binti yake, Daktari Deqo Mohamed ambaye sasa anaiendesha.
Mama huyu shujaa wa Somalia aliaga dunia mnamo Agosti 5 2020
4166487
