ایمان، عمل صالح و ولایت؛ نقشه راه قرآن برای حیات طیبه

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محمدباقر تحریری؛ استاد درس خارج حوزه علمیه، 19 مهرماه، در ادامه سلسله جلسات اخلاق خود در مدرسه مروی، با بیان اینکه حضرت علی(ع) در توصیه‌ای فرمودند: بدون عمل و فراهم‌ کردن مقدمات خارجی آن، جزء افرادی مباش که امید به سعادت اخروی و ابدی دارند گفت: آنچه شخصیت انسان را در جنبه سعادت و یا شقاوت می‌سازد بینش و عملکردهای مطابق با آن بینش‌ها است. باورهایی که انسان نسبت به عالم غیب، قیامت و معاد دارد.

تولیت مدرسه علمیه مروی، افزود: حقیقت انسان که جان و روح است همیشه دنبال ثبات و سکینه است و این مسئله لزوما با تاأمین دنیای انسان میسور نخواهد شد و اگر ما عاقلانه و واقع‌بینانه زندگی کنیم خواهیم دید زندگی دنیا ثبات ندارد و ابدی نیست، لذا باید کاری انجام دهیم که برای زندگی و سعادت ابدی ما مفید باشد.

آیت‌الله تحریری با بیان اینکه ماهیت موعظه تنبه‌ دادن به انسان است تا بداند کیست، چیست و برای چه هدفی به این عالم آمده است، اظهار کرد: خدا کشش‌هایی در وجود ما گذاشته است که ما را به سمت زندگی ابدی سوق می‌دهد؛ سخن گفتن، شنیدن، دیدن و حالات ما مانند محبت و عداوت نسبت به اشیاء و انسان‌ها، کار و ...اموری است که در وجود انسان می‌گذرد و انسان با آن‌ها زندگی می‌کند؛ قرآن کریم فرموده است: مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ از مرد و زن، هر کس کار شایسته انجام دهد در حالی که مؤمن است، مسلماً او را به زندگی پاک و پاکیزه ای زنده می‌داریم و پاداششان را بر پایه بهترین عملی که همواره انجام می‌داده‌اند، می‌دهیم.

وی اضافه کرد: روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و خانوادگی و بین فردی ما نیاز به ترسیم یک نفشه دارد تا ما را به سعادت برساند. براساس آیه شریفه اگر کسی ایمان همراه با عمل صالح داشته باشد حیات طیبه به او می‌دهیم و پاداش او برتر از آن چیزی است که تصور می‌کند. خدا در سوره نبأ فرموده است: متقین به مقام فوز و پیروزی می‌رسند و حدائق و باغ‌های انگور برای آنان آماده است؛ حضرت امیر(ع) فرمودند: اگر شما می‌دانستید که در بهشت چه خبر است و چه نعمت‌هایی برای بهشتیان آماده است به قبرستان می‌رفتید و آرزوی مرگ می‌کردید. 

حیات طیبه؛ روح ایمان است

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: حیات طیبه روح ایمان است که ما با باور به عالم غیب به آن دست می‌یابیم؛ عمل صالح با اعتقادات پاک مرتبط است و این نوع عمل هم به تعبیر قرآن بالا می‌رود.

وی بیان کرد: انسان در اوایل بلوغ، شبهه و سؤالات بیشتری دارد که با راهنمایی بزرگان و دیگران برطرف و آهسته آهسته درک انسان از عالم بیشتر می‌شود و اگر انسان ارتباط خود را با خدا بیشتر کند، صفای باطنی بیشتری به دست می‌آورد و البته شیطان دائما وسوسه‌ می‌کند تا این رابطه را خراب کند و خودش نیز قسم خورده است که من حتما جلوی صراط مستقیم تو می‌نشینم و همه بندگانت را فریب می‌دهم. شیطان خودش از خدا تبعیت نکرد و از درگاه الهی رانده شد و دوست دارد بندگان خدا را هم مانند خودش جهنمی کند. 

تحریری بیان کرد: انسان می‌تواند جانشین خدا باشد و کار خدایی بکند اما شیطان گفته است کاری می‌کنم که او نتواند به اهداف خودش برسد، لذا دائما وسوسه می‌کند؛ البته وسوسه به معنای تسلط نیست؛ شیطان گفت: من از جهات مختلف بر انسان وارد می‌شوم و رحم هم ندارد، حتی زمانی که انسان قرآن می‌خواند نیز خدا فرموده است در پناه من بیا تا خطورات دنیوی و شیطانی تو را نگیرد؛ لذا هر قدر انسان با ایمان و عمل صالح انس داشته باشد به همان میزان هم حیات طیبه خواهد داشت.

لزوم مداومت در ایمان و عمل صالح

وی با تأکید بر اینکه تداوم ایمان و عمل صالح در نزد خداوند خیلی مهم است، گفت: دوری از محرمات و انجام واجبات مهمترین وظیفه و رسالتی است که از ما خواسته‌اند. دامنه واجبات محدود و محرمات گسترده‌ است.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: مرحله اولیه سعادت انسان پایبندی به واجبات و دوری از محرمات است، در ادعیه هم از ما خواسته‌اند که دوام عمل صالح داشته باشیم. واختم عملی باحسنه. اگر انسان مرتکب خطا و ترک واجبات شد، بلافاصله باید توبه کند، یعنی اگر معامله باطلی کرد، اصلاح کند، اگر غیبت کرد باید بلافاصله توبه کند و خود توبه هم یک عمل است. در غیر اینصورت گرفتار تسویف خواهد شد و شیطان دائما او را تحریک می‌کند که فعلا فرصت و زمان برای توبه وجود دارد و همین آفت ایمان است. 

تولیت مدرسه علمیه مروی در ادامه افزود: امام صادق(ع) فرمودند: یکی از حالات انسان دنیایی این است که گرفتار سوف سوف است؛ حضرت امیر(ع) نیز در تعبیری فرمودند: اگر انسان با صدق نیت، کار خطای خود را جبران کند، خداوند هم چندین برابر برای او جبران می‌کند. ایشان فرمودند: یکی از نشانه‌های امیدوار بودن به عمل، داشتن تأخیر و عقب انداختن توبه است، لذا فرمودند: خوب است انسان محاسبه‌ای در اعمالش در هر شبانه‌روز داشته باشد و نفس خود را رها نکند که شیطان هم خواهان این رهایی و بدون ضابطگی است. وَكُلَّ إِنْسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ ۖ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنْشُورًا. اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَىٰ بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا.

تحریری تصریح کرد: اگر در زندگی شیشه خورده داشته باشیم و بخواهیم سر خودمان کلاه بگذاریم در قیامت هم با همین صفت محشور می‌شویم؛ خداوند اسرع الحاسبین است و فرشتگان زیادی هم برای حساب و کتاب دارد؛ خودش شاهد، گواه، قاضی و مجری است. این نشان می‌دهد همه باید به عمل توجه ویژه کنیم و همواره در مسیر خیر و ولایت اولیاء الهی قرار بگیریم.

وی تأکید کرد: اگر این همت را انسان داشته باشد و حتی در تمامی موارد موفق به عمل هم نشود خداوند از روی لطف برخورد می‌کند. فردی در یکی از جنگ‌‌های امیرمؤمنان(ع) حضور داشت و گفت برادرم هم خیلی دوست داشت حضور داشته باشد اما مانعی داشت و ایشان فرمود: او در ثواب این نبرد شریک است، حتی همه کسانی که تا قیامت در این مسیر باشند و درک کنند که جبهه حق و باطل کدام است و خود را در مسیر حق قرار دهند. 

وی در پایان با بیان اینکه شاخصه صراط حق رابطه ولایی با ائمه(ع) و اولیاء الهی است، گفت: روزهایی که پشت سر گذاشتیم ایام بزرگداشت دفاع مقدس بود؛ پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) همه جنگ‌هایی که داشتند دفاع از حق و عدم سازش و مصالحه با رهبران کفر و استکباری و انحراف بود؛ اساس دشمنی دشمنان با انقلاب هم در همین است، لذا امروز به صورت سرسختانه وارد شده است، زیرا از انقلاب ضربه خورده است و ما هم باید در این مسیر بصیرت و آگاهی داشته باشیم.