اوج شکوه معماری ایرانی ـ اسلامی در صحن حضرت زهرا(س)

به گزارش خبرنگار ایکنا، صحن حضرت زهرا(س) در جوار حرم مطهر امیرالمؤمنین (ع) در نجف اشرف، امروز 26 آذرماه با حضور تولیت این حرم، مسئولان ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات و جمعی از مسئولان ایرانی و عراقی به طور کامل افتتاح می‌شود.

البته فازهای مختلف بخش‌های زیارتی این صحن قبلاً افتتاح شده بود و فقط بخش‌هایی مثل موزه، مهمانسرا و مضیف، کتابخانه و ... افتتاح نشده بود که با پایان پروژه ساخت صحن حضرت زهرا(س)، این صحن توسط مسئولان ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات به تولیت علوی تحویل داده می‌شود.

صحن حضرت زهرا(س) یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین طرح‌های توسعه در تاریخ عتبات عالیات بوده و بعد از مسجدالحرام و مسجدالنبی بزرگترین پروژه توسعه اماکن مذهبی در جهان اسلام به حساب می‌آید. این صحن از دو بخش زیارتی و غیرزیارتی تشکیل شده است تا بتواند تمامی نیازهای حرم مطهر علوی را به‌طور کامل برآورده کند.

همچنین بزرگترین مقرنس در فضاهای اسلامی نیز در این صحن بنا شده است. کارهای دیگری همانند رسمی‌بندی، کارهای گچی و یزدی‌بندی کاسه‌های سقف و مقرنس‌های ویژه نیز در این صحن انجام شده است. در کتبیه‌خط‌های صحن نیز از خط نفیس و آیات و روایات قرآنی و ادعیه مفاتیح‌الجنان استفاده شده که به آیات قرآن و کلام اهل‌بیت(ع) مزین است. در قسمت‌هایی از مجموعه نماهای بیرونی نیز معرق کار شده است. در اصل این صحن موزه‌ای ماندگار از هنر معماری ایرانی و اسلامی است که با توان مهندسان ایرانی در اعتاب مقدسه ساخته شده است.

بخش زیارتی این مجموعه در زمینی به مساحت ۲۹ هزار مترمربع احداث شده و شامل چهار طبقه اصلی و سه نیم‌طبقه است. این بخش با زیربنایی حدود ۸۵ هزار مترمربع و ظرفیت پذیرش حداکثر ۱۰۰ هزار نفر در ساعت، از بزرگترین فضاهای زیارتی حرم مطهر علوی به‌شمار می‌آید.

فضاهای این بخش شامل سه طبقه شبستان و صحن روباز، حوزه علمیه، واحدهای درمانی، تأسیسات فنی، انبارها، بخشی از سرویس‌های بهداشتی و بخش‌های خدماتی دیگر است که همگی با هدف تأمین نیازهای زائران علوی طراحی و اجرا شده‌اند.

از مهمترین جلوه‌های تزئینات داخلی شبستان حضرت زهرا(س) می‌توان به سنگ‌کاری بیش از یک‌هزار و ۲۰۰ ستون اشاره کرد. در طراحی این فضا، هر طبقه با نوعی سنگ متفاوت پوشانده شده است که جلوه‌ای چشم‌نواز و منحصربه‌فرد به شبستان بخشیده است. همچنین، وجود بیش از ۸۰۰ گنبد داخلی در سراسر شبستان، شکوه و عظمت معماری اسلامی ـ ایرانی را در این اثر ماندگار به نمایش می‌گذارد.

بخش غیر زیارتی

بخش غیر زیارتی این مجموعه شامل فضاهایی چون موزه، کتابخانه، طهارت‌خانه و وضوخانه، ساختمان‌های اداری، مهمان‌سرا، رستوران و پارکینگ اختصاصی است. این بخش با هدف ارائه خدمات رفاهی، فرهنگی و پشتیبانی به زائران و مجموعه حرم مطهر علوی، طراحی و ساخته شده است.

بخش اداری و اطلاع‌رسانی

این بخش در زمینی به مساحت چهار هزار و 400 مترمربع و با زیربنایی حدود ۱۵ هزار مترمربع ساخته شده و شامل واحدهای اداری، فنی و مهندسی، سالن اجتماعات، بخش‌های خدماتی و سایر فضاهای مرتبط است.

کتابخانه

کتابخانه نیز در زمینی به مساحت سه هزار و 100 مترمربع و با زیربنای ۲۰۰۰ مترمربع احداث و در شش طبقه طراحی شده است. این کتابخانه دارای ظرفیت بیش از ۲۵۰ هزار جلد کتاب است و بخشی مهم از امکانات فرهنگی حرم مطهر علوی محسوب می‌شود.

مهمان‌سرا و مضیف حرم نیز در زمینی به مساحت چهار هزار و 400 مترمربع و با زیربنایی ۱۴ هزار و ۵۰۰ مترمربع ساخته شده است و ظرفیت پخت و آماده‌سازی ۱۰ هزار وعده غذا در هر نوبت را دارد.

بخش طهارت‌خانه و وضوخانه نیز در زمینی به وسعت ۱۵ هزار مترمربع واقع شده و دارای ۹۰۰ چشمه سرویس بهداشتی است. با احتساب سرویس‌های اطراف صحن فعلی، این بخش قادر به خدمات‌رسانی به بیش از ۱۴۰ هزار زائر خواهد بود. پارکینگ اختصاصی صحن نیز در زمینی به وسعت ۱۰ هزار مترمربع احداث شده است.

موزه

موزه حرم علوی در زمینی به وسعت سه هزار و 100 مترمربع و با زیربنای ۱۸ هزار مترمربع در شش طبقه احداث شده است.

با تکمیل پروژه صحن حضرت زهرا(س)، حرم مطهر علوی اکنون دارای فضاهای زیارتی مدرن با الهام از معماری اصیل ایرانی ـ اسلامی شده است که البته بسیاری از زائران ایرانی و غیر ایرانی تجربه حضور در این صحن را در زمان پیاده‌روی اربعین و زیارت حضرت علی(ع) دارند.