به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) به نقل از پايگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيتالله العظمی خامنهای، در روزهای سفر رهبر معظم انقلاب به استان كرمانشاه، اصلیترين خبرگزاریها و رسانههای منطقه و جهان از زاويه نگاه خودشان به انتشار تمام يا بخشی از مواضع آيتاللهالعظمی خامنهای در ديدارها و سخنرانیهای ايشان پرداختند.
روزنامهها و خبرگزاریهايی مانند يورونيوز، سیانان، رويترز، شينهووا، الجزيره، ایافپی تلگراف، گاردين، يوپیآی، سیبیاس، هافينگتونپست، بیبیسی، ديلیاستار، الشرقالاوسط، هاآرتص، واشنگتنپست، نيويوركتايمز، دويچهوله، اسكاینيوز، سوئيساينفو، يواسایتودی، جروزالمپست، فاكسنيوز و فارينپاليسی و گلوبالپُست از نخستين روزهای سفر رهبر انقلاب به كرمانشاه به انعكاس اخبار اين سفر پرداختند. روزنامههای منطقه همچون عكاظ، الخليج، الاهرام، السفير، القبس، اليومالسابع، الانباء و المدينة نيز رويدادهای اين سفر را برای مخاطبان خود منتشر كردند.
«باج ندادن ايران به آمريكا» و «كوتاه نيامدن در برابر تحريمها»، «علل خشم و عصبانيت دولتمردان آمريكايی از ايران»، «رشد علمی ايران»، «تحليل بيداری اسلامی منطقه» و «معنی انقلاب در كشورهايی مثل مصر و تونس» از موضوعاتی بودند كه در تيررس رسانهها قرار گرفتند. البته برخی موضوعات بيش از بقيه مورد توجه رسانهها قرار گرفت و برخی نيز با جنجال همراه شد.
1. جنجال بر سر توطئه آمريكا و ماجرای ترور سفير سعودی
يك روز پيش از آغاز سفر، وزير دادگستری آمريكا، ايران را به دستداشتن در طرح ترور سفير عربستان در آمريكا متهم كرد. بعد از آن اين خبر بهطور وسيعی در ساير رسانهها پخش شد و اكثر قريب به اتفاق رسانههای جبهه غرب، هجوم شديدی را عليه جمهوری اسلامی ايران آغاز كردند. روزنامه گاردين با هدف تقويت اتهامات آمريكا، اين سؤال را در سرخط خبرهايش قرار داد كه «آيا رهبر ايران به دنبال جنگافروزی در منطقه است؟» روزنامه سعودی «عكاظ» هم نوشت «رهبر ايران و فرمانده سپاه قدس از طرح ترور سفير سعودی در واشنگتن اطلاع داشتهاند»
البته «الجزيره» رويهای نسبتاً متفاوت را اتخاذ كرد و بر خلاف بسياری از رسانهها كه اتهام آمريكا را به عنوان يك خبر قطعی مخابره كرده بودند، از اين موضوع به عنوان يك ادعا ياد كرد. الجزيره از پيمان آمريكا و عربستان برای مقابله با ايران خبر داد و از روابط و تماسها بين باراك اوباما و ملك عبدالله بهويژه در روزهای اخير سخن گفت.
روز اول سفر، با بايكوت خبری استقبال مردم كرمانشاه از رهبر انقلاب و پوشش گسترده سناريوی ترور سفير عربستان سعودی گذشت. پس از سخنرانی معظمله در گيلانغرب بود كه رسانهها واكنش جدی و قاطع رهبر انقلاب در اينباره را منعكس كردند. دو محور در تيتر رسانههای غربی خودشان را قرار دادند: «امروز هيچ دولتی در ميان ملتها به اندازه آمريكا منفور نيست.» و تيتر ديگر اينكه: «اتهامات آمريكا سخيف و بیمعنی است.»
خبرگزاری فرانسه نوشت: «آيتالله خامنهای كه خطوط اصلی در سياست خارجی ايران را تعيين میكند، برای نخستين بار بهصراحت در اين باره سخن گفت و هيچگونه مسئوليتی را در قبال ترور سفير سعودی نپذيرفت. رهبر ايران تأكيد كرد كه توطئههای آمريكا راه به جايی نبرده و نخواهد بُرد.»
سیانان نيز به نقل از رهبر انقلاب نوشت: «دشمن از تمام ابزار و وسايل برای انزوای ايران و ترساندن بقيه از ايران استفاده میكند، اما همچون گذشته نتيجهای جز نفرت مردم از حاكميت آمريكا به بار نمیآيد.»
خبرگزاری رويترز هم به سفر 9 روزه استانی رهبر ايران اشاره كرد و نوشت: «آيتالله خامنهای، اتهامات غرب عليه ايران را بیاساس خواند و گفت: آنها مدام میگويند كه به دنبال منزوی كردن ايران هستند، در حالی كه خودشان در انزوا به سر میبرند.»
خبرگزاری شينهووا با اشاره به فرمايشهای رهبر انقلاب نوشت: «رهبر ايران تأكيد كرد كه برای رويارويی با هرگونه عمليات آمريكا عليه ايران آماده است.»
ديگر رسانههای منطقه و جهان نيز فرمايشهای رهبر انقلاب را منعكس كردند كه بعضاً با نظرات گوناگون كاربران مواجه میشد؛ اما در اين ميان، نظرات كاربران الجزيره جلب توجه مینمود.
محمد از جده نوشت: «ای مسلمانان بايد بدانيد كه آمريكا دروغگوترين و فريبكارترين دولت جهان است و بيشترين فتنهانگيزی را در كشورهای منطقه انجام میدهد و همه اينها به خاطر منافع خودش است.»
طارق از آمريكا هم معتقد بود: «من هيچ فايدهای برای ايران در اين مسئله نمیبينم. هركس چيزی میداند، خواهش میكنم به ما هم اطلاع بدهد.»
كاربر ديگری به نام هانی تأكيد كرد: «در اينجا يك چيز وجود دارد كه متأسفانه عربها به آن توجه نمیكنند و آن اين است كه نظام آمريكا میتواند دروغ بگويد و با تأييد يك دروغ، افكار عمومی را قانع كند. آمريكا امروز میتواند برای هركدام از ما و هر نظام و هر حاكمی يك اتهام دست و پا كند. چرا شك داريد كه رهبران عرب از آمريكا میترسند؟ آمريكا يك كشور بزرگ رسانهای است. حرف آمريكا را باور نكنيد؛ حتی اگر رهبران عرب باور كنند.»
احمد از عربستان هم ابراز داشت: «حرف آمريكا را باور نكنيد. او شيطان بزرگ است كه میخواهد ما را به جنگ با ايران بكشاند.»
از سوی ديگر پايگاه «المنار» طی يادداشتی به قلم طلال عتريسی، استاد دانشگاه بيروت نوشت: «سخنان امام خامنهای پيامی آرام از سرزمينی بود كه تحريمها آنرا خسته نكرده است.»
المنار در اين يادداشت با اشاره به فرمايشهای رهبر ايران و تلاشهای آمريكايی سعودی ضد ايران تصريح كرد «ايران تنها كشور جهان عرب و اسلام است كه با اين لحن مقتدرانه و باصلابت با آمريكا سخن میگويد. امام خامنهای در سخنان اخير خود میخواست چند پيام به واشنگتن بدهد: آنها نمیتوانند ايران را در جهان عرب تبديل به يك مترسك بكنند. ايشان همچنين میخواست اين پيام را بدهد كه كشورش در مقابل تحريمهای گذشتهی آمريكا از طريق شورای امنيت و تحريمهايی كه هماكنون قصد اجرای آنها را دارد، سر فرود نخواهد آورد. علاوه بر اينها، امام خامنهای با لحن قاطع خود اين پيام را به جهانيان داد كه تهران برای هر سناريوی آمريكا در نهايت آمادگی است.»
نويسنده اين يادداشت همچنين تأكيد كرد: «سخنان امام خامنهای مانند سخنان شخصی بود كه از خودش و توانايیهای كشورش مطمئن است. لحن كلام ايشان خالی از هرگونه ترس و ترديد و كاملاً روشن و بهدور از هرگونه تهديد مستقيم و صدای بلند بود و اين نشانه سخنان يك پيشوای هدفمند است كه میخواهد بگويد كشورش احساس خطر نمیكند و ترس و نگرانی بر آن حاكم نيست.»
مسئله بازداشت دو ايرانی متهم به طراحی ترور در آمريكا و پخش خبر آن در شرايط سفر، گرچه دلايل آمريكايی فراوانی دارد كه سياست صدور بحران يكی از آن هدفها است، اما در اين بين بايد به نكته مهم ديگری هم توجه كرد. آمريكايیها نمیخواستند در حالیكه در ديگر كشورهای خاورميانه، مردم خواستار تغيير حاكمان خود هستند، جهان، دلبستگی ايرانيان به اهداف و آرمانهايشان را ببيند.
2. جنبش والاستريت و پايان سرمايهداری در غرب
يكی ديگر از پردامنهترين مباحثی كه از همان آغاز سفر رهبر معظم انقلاب به كرمانشاه مورد توجه رسانهها قرار گرفت، اظهارات ايشان درباره جنبش والاستريت بود كه در چند نوبت به آن اشاره شد؛ به طوری كه دهها هزار خبرگزاری، روزنامه و پايگاه اطلاعرسانی و اينترنتی، اين بخش از سخنان رهبر انقلاب را به زبانهای مختلف پوشش دادند. بيشتر رسانههای دنيا با اين تيتر به استقبال فرمايشهای ولی امر مسلمين رفتند: «تشكر آيتالله خامنهای از جنبش والاستريت».
بیبیسی نوشت: «آيتالله علی خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی ايران، در اجتماع دهها هزار نفری مردم در شهر كرمانشاه با اشاره به حوادث والاستريت گفت: ممكن است مسئولان آمريكايی موفق به سركوب اين اعتراضات شوند، اما اين تحولات روزی توسعه خواهد يافت تا جايی كه به طور كلی نظام سرمايهداری در آمريكا و غرب سرنگون میشود.»
خبرگزاری يوپیآی ابراز داشت: «رهبر ايران تأكيد كرد كه نظام سرمايهداری به دوران پايانی خودش رسيده است و سركوب شديد معترضان از سوی دولت انگليس بهترين دليل بر اين مسئله است.»
روزنامهی كويتی القبس هم با اشاره به سخنرانی رهبر انقلاب در جمع مردم كرمانشاه نوشت:[آيتالله] سيد علی خامنهای رهبر ايران گفت كه اعتراضات مردمی در آمريكا و اروپا تا سقوط نظام سرمايهداری ادامه خواهد يافت و مسئولان آمريكا تمام تلاش خود را به كار بستند تا از اهميت اعتراضات در والاستريت بكاهند. رهبر ايران سقوط نظام سرمايهداری در غرب و آمريكا را حتمی دانست.»
دیپینيوز هم با انتشار عكسی از ناآرامیهای والاستريت، از انتقال اين اعتراضات به لندن خبر داد و با ارائه گزارشی تفصيلی از اعتراضهای مردمی در آمريكا نوشت: «جنبش اعتراضی معروف به تسخير والاستريت همچنان ادامه دارد و حتی ابعاد وسيعتری پيدا كرده است. در اين بين، [آيتالله] علی خامنهای رهبر ايران پيشبينی كرد كه اين اعتراضات تا سقوط نظام سرمايهداری ادامه خواهد يافت.»
3. تفرقه ميان مسلمانان؛ خط استراتژيك بيگانگان
وحدت اسلامی و سخنرانی حضرت آيتالله خامنهای در جمع مردم پاوه نيز مورد توجه رسانهها و بهويژه رسانههای منطقه قرار گرفت. بسياری از اين رسانهها با اشاره به تأكيدهای رهبر انقلاب اسلامی نوشتند: «اختلاف ميان شيعه و سنی، چه در سطح جهان اسلام و چه در سطح داخل ايران، خط استراتژيك بيگانگان است و مسلمانان اعم از شيعه و سنی دارای اشتراكات فراوان دينی و عقيدتی هستند.»
روزنامه القبس چاپ كويت در همين باره از قول رهبر انقلاب نوشت: «هيچكس نمیتواند بين اهل سنت و شيعيان ايران تفرقه ايجاد كند.» القبس افزود: «رهبر ايران با بيان اينكه اهل سنت كشورش بدون هرگونه مشكلی در كنار شيعيان زندگی میكنند، تأكيد كرد: اگر دشمنان بتوانند بين اهل سنت و شيعيان تفرقهافكنی كنند، به اين راضی نخواهند شد و به تفرقهافكنی بين اهل سنت روی خواهند آورد.»
راديو لبنانی النور هم در پايگاه اينترنتی خود نوشت: «امام خامنهای در جمع باشكوه مردم پاوه در استان كرمانشاه بر وحدت آنها برای مقابله با دشمنان تأكيد كرد و گفت: دشمنان مقابل پيشرفت و بيداری مردم مسلمان منطقه توطئهافكنی میكنند و به دنبال فتنهافكنی بين مسلمانان هستند و میخواهند وحدت در امت اسلامی را نابود كنند و از سرمايههای ايشان بهرهبرداری نمايند.»
4. ساختار نظام سياسی؛ رياستی يا پارلمانی؟
سخنان رهبر انقلاب درباره پويا بودن نظام جمهوری اسلامی و شاهدمثال ايشان درباره تغيير سيستم حكومتی در ايران از رياستی به پارلمانی از ديگر محورهايی بود كه به صورت بسيار جدی مورد توجه و گمانهزنی رسانهها قرار گرفت. رسانههايی چون فاكسنيوز و روزنامه انگليسی تلگراف در اين باره نوشتند: «اظهارات رهبر ايران مبنی بر احتمال حذف رياستجمهوری و تشكيل نظام پارلمانی، نوعی تهديد از سوی ايشان به رئيسجمهور بود.»
روزنامه اماراتی البيان در همين زمينه نوشت: «آيتالله خامنهای از احتمال برچيده شدن ساختار رياستی و تبديل شدنِ آن به نظام پارلمانی سخن گفت و همين عبارت كوتاه، موجی از تحليلهای سياسی را به همراه داشت و بيشتر روزنامههای ايران را بر آن داشت تا همين جمله كوتاه را تيتر كنند.»
خبرگزاری فرانسه نيز نوشت: «رهبر ايران از تغيير ساختار سياسی در ايران سخن گفت و البته از آن به عنوان يك احتمال ياد كرد، اما طرح اين احتمال، باب جديدی از بحث درباره انتخاب رئيسجمهور در ايران را گشود.»
مجله خبری ديپلمات هم با اشاره به فرمايشهای رهبر انقلاب درباره ساختار سياسی ايران، به تحليل شرايط كنونی در ايران پرداخت و اين سؤال را در برابر خوانندگانش مطرح ساخت كه «آيا احمدینژاد آخرين رئيسجمهور ايران خواهد بود؟»
طرح يك مثال آنچنان مورد توجه رسانهها قرار گرفت كه خودبهخود محورهای مهم سخنرانی ديدار دانشجويان مغفول ماند. با نگاهی به ديدارهای دانشجويی رهبر معظم انقلاب در سفرهای استانی سالهای گذشته اين نكته مشخص است كه رهبری در اين ديدارها به ارائه مباحث مبنايی و انديشهای در حوزه انقلاب اسلامی میپردازند. طرح بحث «ضرورت اعتماد به نفس ملی» در يزد، «نگاه كلان به اهداف و خصوصيات و موانع انقلاب اسلامی» در شيراز، «نمای كلی و الزامات پيشرفت بومی» در سنندج، «ضرورت و اهميت بصيرت» در قم و پرداختن به «زنجيره منطقی حركت انقلاب اسلامی» در دانشگاه رازی كرمانشاه؛ زنجيرهای كه از انقلاب اسلامی شروع و به جامعه اسلامی ختم میشود. در اين ميان بحث پيری و جوانی نظام اسلامی و معنای نوسازی در جمهوری اسلامی مطرح شده است: «نوسازى نظام ممكن است، اما به معناى تجديدنظر در آرمانها نيست؛ زيرا اين آرمانها فطرى است.»1 و «نوسازى به معناى تغيير نظامات، تغيير سازوكارها، تغيير سياستها، عملى است، ممكن است، در مواردى هم لازم است و مانع از تحجر است؛ منتها بايد بر طبق اصول باشد.»2 دو مثال هم مطرح شده است؛ يكی اصل 44 و ديگری تغيير نظام رياستی كه رسانهها به اولی توجهی نمیكنند ولی دومی تيتر اصلی صفحات میشود و خط اصلی سخنان رهبری در هياهوی اين مثال مورد غفلت واقع میشود.
رفتار رسانهای جبهه غرب در سفر رهبر انقلاب اسلامی به كرمانشاه در مقايسه با سفر قم، دو تفاوت عملكردی داشت. در سفر قم سياستگذاری آنها از همان روز اول بر پوشش اخبار و نمايش آن بر اساس خواست خودشان بود. به همين دليل تمام تمركز خبری خود را بر روی سخنرانی روز اول و عبارت «ميكروب سياسی» بردند. اما استقبال مردم، مراجع و علما و برنامههای سفر، همگی برخلاف پيشبينیهای آنها از آب درآمد و پوشش خبری سفر قم به ضرر آنها تمام شد. شايد از همين رو بود كه در سفر كرمانشاه دو خط عملكردی توسط اين رسانهها دنبال شد. خط اول بايكوت سفر بود كه با گذشت زمان شكسته شد و خط دوم، ايجاد سناريويی جديد برای فضاسازی عليه ايران بود؛ تا به اين وسيله پوشش خبری سفر كرمانشاه و اخبار پيرامونيش گم شود و پيام انقلاب اسلامی به ملتها نرسد. اما آيا پيام انقلاب اسلامی به ملتها نرسيده است؟
پینوشتها:
1. بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار با دانشجويان كرمانشاه، 1390/7/24
2. همان