مس و فیروزه؛ ترکیبی جدید در هنر/ پیوند ابدی کلام‌ وحی با هنر معرق

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، این روزها در فرهنگسرای شفق نمایشگاهی برپاست که زیبائی آن برای کمتر هنردوستی آشناست، زیرا کاری که در آن به نمایش درآمده، نو و جدید است. در این نمایشگاه با تلفیق زیبا و دلنشین، مس و سنگ‌ فیروزه در کنار هم قرار داده شده‌اند. همچنین علاوه بر آیات قرآن و احادیث ائمه(ع)، اشعار شاعران بزرگ کشور مثل خیام و عطار نیز محور کارهای این نمایشگاه است. این آثار توسط هنرمند جوان مشهدی جمال اصغری خلق شده است.

درباره این نمایشگاه، توصیفات فراوانی را می‌توان بیان کرد، اما آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند، زیبایی ظاهری آثار است، چون همیشه باب بوده کارهایی که در آن قطعات کنار هم قرار می‌گیرد، جنس‌شان از چوب، پارچه، پلاستیک و... باشد، اما مس و سنگ فیروزه هیچ گاه در کنار هم قرار نگرفته است. در ضمن شکلی که قطعات روی هم قرار گرفته تصویری سه بعدی خلق کرده که به نوعی تماشاگر را از همان ابتدا به سمت خود می‌کشاند.

در تمامی کارها زمینه اصلی، بومی مشکی‌رنگ است. برای همین سنگ فیروزه روی آن خودنمایی خوبی دارد. مس هم چنین ویژگی دارد. درباره کلمات هم باید گفت که بیشتر تابلوها، کلامشان برگرفته از قرآن است، همچنین خط‌هایی که مورد استفاده قرار گرفته تنها یک سبک خاص نیست، بلکه در کاری خط شکسته استفاده شده و در اثری دیگر نستعلیق. همین گوناگونی سبب شده که 25 کار به نمایش درآمده به هیچ وجه تکراری نباشد و هر کدام برای مخاطب تازگی خاصی داشته باشد.

«و ان یکاد» محور اصلی هنر معرق

درباره بحث مفهومی آیات و احادیت هم باید به این نکته اشاره کرد که مضمون اکثر آثار برگرفته از آیات رحمانی قرآن کریم هستند. این ظرافت دید هنرمند در جای خود جالب توجه است. در این میان آیه «و ان یکاد» در چند کار تکرار شده، اما هر کدام با خطی مخصوص خلق شده‌ا‌ند.

اما در این گزارش از چند اظهار نظر هم سود برده‌ا‌یم تا به نوعی بهتر توصیف‌گر این نمایشگاه باشیم. مصاحبه ابتدایی مربوط می‌شود به گفت‌وگو با جمال اصغری، خالق آثار. وی در این گفت‌و‌گو چنین اظهار کرد: من 8 سال است که مشغول فعالیت در این هنر هستم، البته پیش از این که مس و فیروزه ابزار کارم باشد با چوب کار می‌کردم، اما در ادامه خواستم به روی چیزی کار کنم که هم جدید باشد هم به نوعی ماندگاری و زیبایی آن با چوب تفاوت داشته باشد. نکته دیگر اینکه تلفیق فیروزه و مس به نظر هویتی عرفانی به کار می‌دهد که تا به حال کمتر به آن توجه شده است.

وی افزود: از همان ابتدای فعالیتم، تمرکزم به روی آیات قرآن بود. برای این رویکرد نیز دو دلیل داشتم. ابتدا اینکه دلبستگی قلبی من این گونه موضوعات است. دوم اینکه معتقدم کلام خدا گیرایی در خود دارد که ناخودآگاه جذابیت اثر هنری را چند برابر می‌کند. موضوع دیگر اینکه آثاری که از کلام وحی سود برده‌اند برای مردم جذابیت بیشتری دارد برای همین دستاوردهای اقتصادی آن هم برای مردم بیشتر است.

این هنرمند در پاسخ به این سؤال که آیا در برش مس از دستگاه استفاده کرده است؟ گفت: در برش مس نمی‌توان از لیزر یا دستگاه برش استفاده کرد. برای همین تمامی برش‌ها کار دست است. برش فیروزه هم به این صورت انجام می‌شود که ابتدا قالب‌گیری می‌شود سپس کار برش انجام می‌شود. با توجه به این توضیح کاملا روشن است که سختی این کار فراوان است. برای همین ممکن است ساخت برخی کارهایم بیش از یک هفته زمان ببرد، اما متاسفانه درآمد اقتصادی آن خوب نیست و به نوعی کفاف مخارج را نمی‌دهد، به ویژه برای هنرمندانی چون ما که درآمد اقتصادی خود را از این راه به دست می‌آوریم.

هنر معرق را رها کرده‌ایم

وی در پایان سخنانش گفت: متاسفانه حمایت از کارهایی نظیر هنر ما خوب نیست و به نوعی ما تنها رها شده‌ایم و هر کاری هم که از ما می‌بینید تنها به واسطه تعلقات شخصی به وجود آمده است، اما به هر حال تمام تلاش خود را می‌کنم تا نمایشگاه خارجی برگزار کنم، زیرا مطمئن هستم این شکل از هنر مورد پسند هنردوستان خارج از کشور قرار می‌گیرد.

در این گزارش از نظرات مدیر روابط عمومی فرهنگسرای شفق هم بهره بردیم تا میزان استقبال مخاطبان را بسنجیم. با این توضیح مریم رحیمی درباره این نمایشگاه اظهار کرد: استقبال از این نمایشگاه بسیار رضایت‌بخش بوده است، البته خالق این آثار سال قبل هم نمایشگاهی در فرهنگسرای شفق بر پا کرده بود. وی در سال قبل بیش از 80 درصد کارهایش را به فروش رساند و امسال هم تا به امروز استقبال از آن رضایت‌بخش بوده است.

وی افزود: این نمایشگاه که از 8 اسفندماه آغاز به کار کرده بود، قرار بود تا سیزدهم ادامه پیدا کند، اما به دلیل استقبالی که از آن به عمل آمد هفته جاری هم همچنین برپاست. درباره موفقیت نمایشگاه دو دلیل می‌توانم ذکر کنم، ابتدا این‌که ترکیب مس و فیروزه تا به امروز در کاری دیده نشده، برای همین جذابیت آن خیره کننده است. در ضمن قیمتی که این هنرمند (اصغری) برای کارهایش در نظر گرفته بسیار مناسب است، برای همین توده مردم قادر به خریداری کارها هستند.

این هنرمند در پاسخ به این سؤال که چه آیاتی از کلام‌الله مجید در آثار اصغری بیشتر استفاده شده؟ گفت: در کارهای این هنرمند معمولا «و ان یکاد» بیش از دیگر آیات قرآن مورد استفاده قرار گرفته، البته این آیه در تمامی کارهای هنری به نوعی محور و الگو است، چون معنای آن برای آثار هنری بسیار زیبا و همخوان است، همچنین مردم از آن استقبال بیشتری به عمل می‌آورند.

ترکیب مس و فیروزه محسور کننده است

در انتهای این گزارش هم از نظر یکی از بازدید کننده‌ها بهره می‌بریم. سعید میراخوری، 40 ساله و کارمند درباره کیفیت آثار در این نمایشگاه گفت: معمولا من نمایشگاه‌های معرق را بازدید می‌کنم، چون به آن علاقه‌مند هستم، اما کارهایی که در این نمایشگاه به نمایش در آمده به شدت مرا محسور خود کرده است، چون ترکیب مس و فیروزه در کمتر کاری مشاهده شده است و همین مسئله زیبایی آن را خیره کننده‌تر کرده است. 

وی در پایان تصریح کرد: از نحوه برش مس دریافتم که کار با دست برش خورده است. این مسئله نیز برای چنین کارهایی واقعاً تحسین برانگیز است به ویژه این‌که خط‌ها متنوع هستند، برای همین هنرمند برای هر اثر دقتی ویژه صرف می‌کند تا برش‌ها به کیفیت آسیبی نرساند. در خاتمه سخنانم از مسئولان تقاضا می‌کنم از این قبیل هنرهای نو حمایت کنند چون هم گوشه‌ای از ذوق و سلیقه ایرانی را به نمایش در می‌آورد، هم این‌که مفاهیم قرآنی با زبان هنر اشاعه داده می‌شود.