محمدمهدی عزیززاده، سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی، در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، در مورد برگزاری جلسات این کمیسیون، گفت: یکی از مشکلاتی که سال گذشته درگیر آن بودیم بحث نهایی کردن سند راهبردی و شاخصها تا پایان سال بود که این کار صورت نگرفت. در آخرین جلسه کمیسیون، گردش کاری را انجام داده و بعد از آن، کارگروهی را تشکیل داده بودیم تا این کار صورت بگیرد.
وی با اشاره به اینکه دبیرخانه نیز قرار شد درگیر کار نهایی کردن سند شود، افزود: با توجه به اینکه سند تا پایان سال گذشته نهایی نشد، این کارها صورت نگرفت، در بحث برگزاری جلسات، این یکی از مشکلاتی بود که باعث شد تا نتوانیم جلسات را برگزار کنیم.
مشکلاتی که مانع از تشکیل جلسات استعزیززاده یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر راه تشکیل جلسات کمیسیون تبلیغ و ترویج را وضعیت اختصاص اعتبارات عنوان و تصریح کرد: ما برای یکسال با دستگاهها، گردش کار کرده و کمیسیون، برنامههای اولویتی تنظیم کرده بود. بعد هم در دوماهه پایانی سال استنکاف شورای عالی انقلاب فرهنگی از دریافت اعتبارات، معطل ماندن جریان تخصیص اعتبارات را به دنبال داشت.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ در ادامه، اختصاص نیافتن بودجه قرآنی سال گذشته را به مثابه یک شوک بزرگ برای جامعه قرآنی و کمیسیون تبلیغ و ترویج عنوان کرد و گفت: بر همین اساس تصمیم بر این شد تا جلسهای برگزار نشود.
ارتباط بودجه و تشکیل نشدن جلسات کمیسیون وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که آیا این شرط کمیسیون به نوعی تعیین تکلیف برای شورای توسعه به حساب نمیآید؟ گفت: اینگونه نیست، اشکالی که اینجا وجود دارد این است که امور بیش از حد بر بحث بودجه طراحی شده است. این اشکال در سیستم کاری مجموعه دبیرخانه شورا و کمیسیونها وجود داشته و دارد. بنابر این با نوسانات بودجه، فعالیتها و حتی تشکیل جلسات هم با مشکل مواجه میشود و ما این را به عنوان یک نقص قبول داریم.
عزیززاده افزود: از سوی دیگر هم دو دستور اصلی که بنابر این بود قبل از هر اقدامی آنها را به نتیجه برسانیم و براساس آن برنامهها را انجام دهیم، تا پایان سال به نتیجه نرسید و حاصل کار این شد که جلسات کمیسیون در دو نوبت تقویم که پیشبینی شده بود، برگزار نشود.
وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که برگزار نشدن جلسات کمیسیون به علت عدم اختصاص بودجه توجیهپذیر است یا خیر؟ گفت: البته اینکه برگزاری جلسات ربطی به بودجه ندارد، میتواند حرف درستی باشد؛ چرا که کمیسیون جلسه توزیع پول نیست، در واقع درستتر این است که بگوییم شورای توسعه نیز شورای پخش پول نیست. من نیز به این امر اعتقاد دارم، اما این سنگ بنای اشتباهی است که در سالهای اخیر گذاشته شده و کمیسیونها و شورای توسعه را به دستگاههای توزیع پول تبدیل کرده است.
جایگاهی که کمیسیونها دیگر آن را ندارندسرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کرد: اصلیترین فعالیتهای قرآنی کشور با همین پول شورای توسعه فرهنگ قرآنی در حال برگزاری است، این سیستم، اشتباه شکل گرفته و ما نیز بخشی از این سیستم اشتباه هستیم. اما یک نکته را باید در نظر داشت، کمیسیون، یک جلسه نیست که بگوییم تشکیل داده شود و در آن تصمیمی اتخاذ شود، کمیسیون یک نهاد راهبر است، این نهاد باید تصمیماتی که میگیرد، ضمانت و جایگاهی داشته باشد تا بتواند راهبری کند. وقتی که هنوز سند ما وجود خارجی ندارد و هنوز سند راهبری این حوزه تنظیم نشده است و وقتی شاخصی برای بررسی و ارزیابی و جهتدهی فعالیتها نداریم، چه کاری میتوان انجام داد.
عزیززاده گفت: ما بیشتر تمرکز و نگاه خودمان را در این مدت بر این دو نقطه گذاشتهایم تا این دو را به نتیجه برسانیم، در عین حال من نفس تأخیر در جلسات و اینکه نباید تأخیر داشته باشد را میپذیرم، جلسات میتوانست و باید تشکیل میشد، امیدواریم در سال جدید براساس جدول جلسات را برگزار کنیم.
جلسات، خروجی واقعی نداردوی در ادامه با تأکید بر اینکه جلسات باید خروجی واقعی داشته باشد، به برگزاری 39 جلسه کمیسیون تبلیغ و ترویج اشاره کرد و افزود: تلاش ما این است که در دور جدید جلسات شاهد خروجیهای واقعی باشیم، در همین جلسات که تاکنون 39 جلسه بوده است، قاعدتاً باید تغییری در نظام تبلیغ و ترویج کشور اتفاق افتاده باشد، اما تاکنون تحولی صورت نگرفته است. سایر کمیسیونها نیز به همین صورت است. آیا سایر کمیسیونها نیز چنین تحولی را به وجود آوردهاند.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان کرد: کمیسیون آموزش عمومی قرآن، تاکنون 46 جلسه برگزار کرده است، آیا آموزش عمومی قرآن در وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و اوقاف هماهنگ پیش میرود؟ آیا استانداردی برای آموزش عمومی قرآن در کشور تنظیم شده است؟ اصلاً سند آموزش عمومی نهایی شده است؟ پاسخ همه اینها خیر است. کمیسیون، فقط جلسه و دورهم بودن نیست. برخی فکر میکنند جلسه، سر ساعت تشکیل شود، همه اتفاقات حل میشود.
وی در ادامه ضمن تأکید مجدد بر این موضوع که برگزار نکردن جلسات، نقص است و آن را قبول دارم، گفت: اما کمیسیون باید نقش واقعی خود را پیدا کند و از یک جلسه به یک نهاد راهبر تبدیل شود. این موضوع نیز در قالب اتحاد به دست میآید.
اولویتهای کمیسیون تبلیغ و ترویج عزیززاده در ادامه در پاسخ به سؤال دیگری در مورد دستورالعملهای مهم کمیسیون تبلیغ و ترویج در سال 95، اظهار کرد: اولین کار ما این است که سند راهبری را نهایی و اجرایی کنیم. کار دوم نیز این است که شاخصهای ارزیابی را طراحی و اجرا کنیم و کار دیگر و مهمتر هم این است که برای فعالیتهای تبلیغی و ترویجی در کشور، دستورالعملهای استاندارد تنظیم کنیم و این کارها را تا پایان سال خواهیم کرد. یعنی قصد داریم در این سال، استانداردها و ضوابط فعالیت تبلیغی و ترویجی را تنظیم کنیم. به این معنا که فعالیتها در نمایشگاه، جشنواره، همایش و هر کار دیگری در این حوزه را در قالب چارچوبها و استانداردهای تعریف شده، اجرا کنیم.
سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی در بخش دیگری از صحبتهای خود با تأکید بر اینکه تا این استانداردها تنظیم نشود، وظیفه اصلی کمیسیون محقق نخواهد شد، در مورد زمان قطعی نهایی شدن سند تبلیغ و ترویج، گفت: این سند، امسال قطعاً نهایی خواهد شد. شاخصها نیز نهایی و اجرایی سازی آن شروع خواهد شد. مهمتر از این دو، موضوع دستورالعملهای استانداردسازی فعالیتهای تبلیغی و ترویجی است که امسال صورت میگیرد.
بررسی دلایل عدم حضور اعضا در جلسات وی در ادامه در مورد دلایل عدم حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز گفت: شورای توسعه، زمانی که دستور جدی ندارد و وظایف اصلی را رها کرده و به وظایف غیر اصلی میپردازد، مشخص است که مدیران سطح عالی حضور نمییابند. شورای توسعه اعضایی دارد که تاکنون در هیچ جلسهای حضور نیافتهاند. شورای توسعه، اعضایی داشته که به علت حضور نیافتن در هیچ یک از جلسات، ناچاراً لغو عضویت آنها از شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته شده است.
عزیززاده عنوان کرد: مشکل عدم حضور یک وزیر نیست، مشکل این است که وقتی جایگاهی قرار است راهبری و سیاستگذاری کلان و حل مشکلات جدی را انجام دهد، تضعیف شود، در نزد مدیران عالی نیز از جایگاه چندان بالایی برخوردار نخواهد بود و در آن شرکت نخواهند کرد.
شورا شأن خود را از دست داده است سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ قرآنی عدم حضور اعضا را ناشی از تضعیف شورا عنوان کرد و افزود: نپرداختن شورا به موضوعات و دستورات اصلی و نیز پرداختن به فرعیات و کارهایی که شأن شورا را پایین میآورد، عامل اصلی این عدم حضور است. قطعاً وزیر ارشاد بیش از بسیاری از وزرا حضور یافته است. مشکل در شورای توسعه با حضور وزرا نیز حل نخواهد شد و اگر همه اعضا در جلسات نیز حضور یابند، وقتی ببینند دستور جلسه ضعیف است از جلسه بعد حضور نمییابند.
عدم حضور وزرا در جلسات شورا به دلیل طرح مسائل سبک استعزیززاده در ادامه با طرح این سؤال که شورای توسعه چند جلسه را بر اساس تقویم برگزار نکرده است، گفت: این مسئله نیاز به آسیبشناسی دارد، آیا این آسیبشناسی صورت گرفته است؟ چرا جلسات تشکیل نمیشود و چرا وزرا احساس تکلیف نمیکنند؟ وزرا در نشستها و سطوح پائینتر از این هم شرکت میکنند، چرا در جلسه شورای توسعه حضور نمییابند، در حالی که در جلسات شورا، اختیار قانونگذاری، جایگاه خاص و ویژه و پول نیز هست، چرا نباید اعضا حضور یابند؟
وی اذعان کرد: جلسات شورا، محل طرح دستورات سبک و پیش پا افتاده نیست، با گذشت هفت سال هنوز به جز مصوبه جلسه اول، مصوبه جدی دیگری در رفع تعارضات و ناهماهنگیها و موازیکاریها وجود نداشته است. ساختارها، همچنان دچار مشکل است و شرح وظایف نیز مشکل دارد و اسناد بالادستی بازنگری نشدهاند، معلوم است مدیران عالی برای طرح تلاوت روزانه یک صفحه از قرآن که جای آن در شورا نیست، حضور نمییابند.
مشکل کجاست؟ سرپرست دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج شورای توسعه فرهنگ در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به اینکه مشکل در تشکیل یا عدم تشکیل شورا و کمیسیون نیست، گفت: مشکل از این بالاتر است، مشکل این است که نهادهای راهبر و سیاستگذار و جریانساز تبدیل به جلسه شدهاند. تا وقتی که جایگاه درست نشود و تلقی تغییر نکند وضعیت به همین صورت خواهد بود.
باز شدن فضای نقد در جامعه قرآنی وی در پایان اذعان کرد: از صمیم قلب آرزو دارم که فضای تلقیهای غلط از جامعه قرآنی برداشته شود. تا زمان شفاف سوال کردن و شفاف پاسخ دادن و نیز فضای پذیرش مسئولیت ایجاد نشود هیچ تغییر و تحولی اتفاق نخواهد یافت. تا مسئولان خود را در معرض سوال قرار ندهند و پاسخگو نباشند، این تحول ایجاد نخواهد شد. اینکه یک فضای آزاد و منصفانه برای نقادی بدون این تصور که در حال تضعیف یا تخریب هم هستیم، وجود داشته باشد، بسیار خوب است، اینکه آزادانه بشود نقد و پرسش شود بسیار خوب است و باید این موضوع در تمامی فعالیتهای قرآنی وجود داشته باشد.
تیمور کاکایی