امتیازات بارگاه امام رضا(ع) برای ایرانیان/ وظایف ما در میزبانی از زائران

مصطفی عباسی مقدم، پژوهشگر علوم قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به کارکردهای وجود بارگاه امام رضا(ع) در ایران و سایر امامان معصوم(ع) در دیگر نقاط دنیا اشاره و عنوان کرد: وجود اماکن مذهبی و بارگاه بزرگان دین در هر منطقه و شهر باعث ویژگی‌ها و دستاوردهای خاصی به لحاظ دینی، اجتماعی، سیاسی و علمی می‌شود.

وی مکه و مدینه و عتبات عالیات را از سویی محل جوش و خروش مردم و از سویی دیگر محل بروز احساسات پاک دینی آنان دانست و گفت: در این اماکن مذهبی گرایش‌های دینی مردم بیش از هر جای دیگری تجلی می‌یابد و مردم در این فضاها با توجه به روح ملکوتی این الگوها و بزرگان دین به خداوند نزدیک‌تر می‌شوند و پیوند معنادارتری با خداوند پیدا می‌کنند.

عباسی‌مقدم بقاع متبرکه را الهام بخش برشمرد و گفت: از مهم ترین کارکرد این فضاهای روحانی تأثیرات معنوی و دینی است، به نحوی که مردم احساس می‌کنند به خداوند نزدیک‌تر هستند و عبادات آنان از مقبولیت بیشتری برخوردار است، بنابراین با اخلاص بیشتری عبادت می‌کنند.

کارکرد اجتماعی بقاع متبرکه در کشورها

وی به کارکرد اجتماعی بقاع متبرکه در کشورها و شهرها اشاره و عنوان کرد: جوش و خروش و شور و نشاط اجتماعی بیشتری در شهرهایی که مزین به بارگاه ائمه اطهار(ع) هستند به چشم می‌خورد، به نحوی که در این فضاها مردم بیشتر احساس تعلق به یکدیگر دارند و احسان و نیکوکاری بیشتری وجود دارد، همچنین انگیره برای خیرات و مشارکت در امور عمومی و خیریه افزایش می‌یابد.

عباسی مقدم از دیگر کارکردهای وجود بارگاه ائمه معصومین‌(ع) را موضوعات علمی برشمرد و گفت: وجود این بارگاه‌ها سبب ایجاد حوزه‌های علمیه و مدارس بزرگ آموزش علوم دینی شده است و به صورت فعال به آموزش و پرورش نخبگان علوم اسلامی می‌پردازند، بنابراین کارکرد علمی و آموزشی جدی دارند.

وی به کارکرد سیاسی وجود مضجع شریف ائمه اطهار(ع) در شهرها نیز اشاره و عنوان کرد: دشمنان حقانیت دین اسلام و ائمه معصومین(ع) کینه و عداوت با سیره نبی اکرم(ص) دارند و نمی‌توان آنها را یک فرقه اسلامی محسوب کرد، بلکه آنان ضد اسلام هستند ولی ادعای ضد شیعه بودن دارند.

وی ادامه داد: اماکن مقدسه با کارکرد سیاسی خود سبب ایجاد امنیت می‌شوند و طنابی برای افراد بی پناه هستند. اگر چه بارگاه ائمه(ع) در طول تاریخ بارها مورد حمله قرار گرفته‌اند، اما در واقع یکی از امن ترین اماکن برای مردم فقیر و مستمند، حاشیه بارگاه و محل دفن ائمه معصومین(ع) است و فقرا با پناه آوردن به این اماکن از حداقل‌های زندگی بهره‌مند شده‌اند.

این پژوهشگر علوم قرآنی با اشاره به کارکردهایی که برای اماکن مقدسه وجود دارد اظهار کرد: مرقد شریف امام رضا(ع) در این زمینه نمونه است و توانسته در طول سالیان دراز مأمن بسیاری از افرادی باشد که از اماکن مختلف و سرزمین‌های دور و نزدیک برای کسب روزی، کسب علم و یا خدمت به خلق به آن پناه آورده‌اند.

رونق فرهنگ وقف به واسطه حرم امام رضا(ع)

وی وجود حوزه‌های علمیه در مشهد مقدس را بسیار مطلوب ارزیابی و عنوان کرد: وجود بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) سبب رونق فرهنگ وقف شده است و بسیاری از موقوفات مردم از ایران و سراسر دنیا به نام امام رضا(ع) ثبت شده است و این نشان دهنده جاذبه و کشش بی نظیر در این امام همام و پتانسیلی است که در اختیار ما برای بهره برداری از این موقوفات برای نشر فرهنگ اسلامی قرار دارد.

ضرورت نشر بیشتر فرهنگ اهل بیت(ع) از بارگاه امام رضا(ع)

وی کاستی موجود در زمینه بهره‌مندی از وجود بارگاه امام رضا(ع) را ضعف در نشر فرهنگ و مکتب اسلام و اهل بیت(ع) برشمرد و گفت: شعائر اسلامی صرفا عزاداری و یاد کردن از این بزرگواران نیست، بلکه احیای فرهنگی که ائمه معصومین(ع) برای آن جانفشانی کردند باید مد نظر قرار گیرد و معرفتی عمیق نسبت به عقاید نبوی و علوی ایجاد شود.

عباسی مقدم با بیان اینکه در این زمینه با ضعف روبرو هستیم و به مطالعه و برنامه ریزی بیشتری نیاز داریم اظهار کرد: بسیاری از شیعیان عالم از فرهنگ و معرفت ناب شیعی به طور مطلوب و کامل بی‌اطلاع هستند و تنها نام شیعه را یدک می‌کشند، چه برسد به میلیون‌ها سنی. به واسطه وجود بارگاه امام رضا(ع) باید فرهنگ شیعه به تمام عالم به ویژه در میان سنی مذهب‌ها منتقل شود تا ظلمی که به اهل بیت(ع) روا شده است تا حدی برطرف شود.

این پژوهشگر علوم قرآنی ادامه داد: با توجه به گرایش‌ها و اندیشه‌های مخاطبان باید اندیشه‌های ائمه اطهار(ع) متناسب با زبان و فهم آنان منتشر و با زبان داستان و فیلم انتقال داده شود و نگذاریم یک عده انسان فرصت طلب و غرض ورز با اهداف خود اقدام به معرفی ائمه معصومین(ع) کنند که در این صورت نتیجه کار می‌شود احادیثی که وهابیون منتشر می‌کنند و از توسل به غیرخدا سخن می‌گویند.

استناد به روش‌های روز برای بیان اندیشه ائمه معصومین(ع)

وی تصریح کرد: اگر ما اندیشه‌های ائمه معصومین(ع) را با استناد به روش‌های روز همچون برپایی جشنواره، انتشار کتاب و مجله و ساخت فیلم و .... در اختیار جهانیان به ویژه سنی‌ها قرار دهیم، می‌توانیم در مقابله با اندیشه‌های نامتعارف قد علم کنیم.

آداب زیارت آموزش داده شود

عباسی مقدم آموزش آداب زیارت را یکی دیگر از اصولی دانست که باید دنبال شود و گفت: زیارت واقعی اتصال به بارگاه ملکوتی یک امام معصوم(ع) با راه یافتن به ضیافت معنوی این بزرگواران است و صرفا به اتصال فیزیکی محدود نمی‌شود. زیارت واقعی یعنی اتصال به علم یک امام همام و قرار گرفتن در مسیر اهداف ایشان. بنابراین زیارت حقیقی باید تعلیم داده شود تا به خرافه کشیده نشود.

وی یادآور شد: وقتی زندگی رنگ رضوی، نبوی، علوی و سجادی یابد می‌توان گفت که زیارت صورت گرفته است، بنابراین در شهرهایی که بارگاه امامان معصوم(ع) وجود دارد باید تلاش بیشتری برای ارائه این دست از آموزش‌ها با افزایش معرفت دینی مسلمانان داشت. چه بسا بسیاری از شیعیان که طعم واقعی زیارت را نمی‌چشند.