رویکرد جاری به تذهیب فاقد ظرفیت تحول
گروه هنر: با وجود تنوعی که هر ساله در زمینه رویدادهای هنر نگارگری و تذهیب قرآنی شاهد هستیم، اما به سبب غیرهدفمند بودن آنها، هیچ کدام ظرفیت لازم برای ایجاد تحول در حوزه این هنر قرآنی را دارا نیستند.
سلیمان سعیدآبادی، عضو هیئت علمی دانشگاه سوره در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: متأسفانه با وجود فعالیت‌های مؤثر و مستمری که هر سال در زمینه هنر نگارگری و تذهیب قرآنی شاهد برگزاری آن هستیم، اما به سبب سیاست‌های مقطعی و عدم برنامه‌ریزی برای خروجی مطلوب و ماندگار آنها، تقریباً هر سال با عرضه مجموعه‌ای از آثار تکراری مواجه هستیم که هیچ تحولی در آنها شکل نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: از یک سو مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، برگزاری دوسالانه تذهیب‌های قرآنی را طی پنج دوره مدیریت می‌کند، ولی از آنجا که سامانه مدیریتی و برنامه‌ریز این دوسالانه بسته و محدود به تشکل خاصی است و از تمام ظرفیت فنی و هنری کارشناسان و پیشکسوتان نگارگری و تذهیب که در کشور کم هم نداریم استفاده نمی‌کند، لذا تحولی را در ارائه آثار آن شاهد نیستیم.
سعیدآبادی تصریح کرد: علیرغم تنوعی که در بخش‌های گوناگون دوسالانه تذهیب‌های قرآنی آستان قدس با آن روبرو هستیم و کارگاه‌های عملی را مثلاً مکتب هنر رضوان در سراسر کشور برگزار می‌کند و با الگو قرار دادن نمونه‌های فاخر تذهیب که در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود اقدام به مثنی‌سازی و خلق آثاری از روی آثار مرجع می‌کنند، اما در نهایت خروجی آن ارائه آثار سطحی است که در کتاب‌های منتشر شده دوسالانه موجود است و به وضوح می‌توان به این مورد اذعان کرد که آثار در سطحی مبتدی و آماتور عرضه می‌شوند.
مدیر گروه سابق کتابت و تذهیب دانشگاه سوره گفت: تنها جریان قابل اعتنا و حرفه‌ای در عرصه تذهیب را می‌توان دوسالانه (بی‌ینال) نگارگری ایران برشمرد که البته آثار ارائه شده در آن نیز از نظر کمیت به سبب ساز و کار حمایتی و جوایزی که برای آن در نظر گرفته می‌شود و توان ایجاد انگیزه میان نگارگران و تذهیب‌کاران را ندارد، فوق‌العاده پایین است.
وی با اشاره به اینکه هر ساله جشنواره نگارگری رضوی در اصفهان نیز بخشی را به تذهیب اختصاص می‌دهد، ادامه داد: این جشنواره نیز نمی‌تواند در حد و انداره‌های جریان حرفه‌ای در عرصه هنر نگارگری و تذهیب قرآنی وارد شود و لذا شاهد هستیم که اغلب نگارگران و تذهیب‌کاران به سبب به رخ کشیدن توان فنی و هنری خود، جذب جشنواره‌های خارجی همچون جایزه «البرده» امارات می‌شوند که مثلاً برای آثار برتر نگارگری و تذهیب جوایز 80 میلیونی در نظر گرفته است.
سعیدآبادی در پایان گفت: به اعتقاد من به جای این پراکنده‌کاری و فقدان یک ساز و کار درست و جامع، نهادهای فرهنگی می‌توانند با تشریک مساعی و البته در نظر گرفتن جوایز درخور، هر سال از چیره‌دست‌ترین نگارگران و تذهیب‌کاران دعوت کنند که به خلق آثاری ماندگار و قابل اعتنا برای ادوار آینده هنر که قابل ارائه به عنوان الگو در زمینه تذهیب باشد، اقدام شود.
