احکام فقهی مبتلابه سفر عتبات مکتوب شد
گروه ادب: «احکام فقهی مورد ابتلا در سفرهای زیارتی عتبات عالیات» عنوان کتابی از حجت‌الاسلام منصور مظاهری و با تایید تطابق مطالب آن براساس فتاوای آیات عظام خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و سیستانی است که به کوشش کمیته فرهنگی آموزشی ستاد مرکزی اربعین منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، «احکام فقهی مورد ابتلا در سفرهای زیارتی عتبات عالیات» با گردآوری و تدوین حجت‌الاسلام والمسلمین منصور مظاهری و به کوشش کمیته فرهنگی آموزشی ستاد مرکزی اربعین و با همکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه منتشر شده است.
در مقدمه این کتاب به نیازهایی اشاره شده است که برای زوار عتبات عالیات در موسم اربعین حسینی در حکم ضرورت است که از آن جمله می‌توان به احکام شرعی و حوزه‌های معرفتی اشاره کرد. در این راستا، نخستین گام برای برآورده کردن و پاسخگویی به این انتظار و نیاز، آگاهی‌بخشی به زائران و دسترسی آنان به احکام مورد ابتلا در سفر است.
در مقدمه مولف آمده است: آئین مقدس اسلام به عنوان کامل‌ترین و جامع‌ترین دین که می‌تواند ضامن سعادت دنیوی و اخروی همه انسان‌ها باشد، دارای احکام و قوانینی است که در عین سادگی و سهولت می‌تواند در زمینه‌های مختلف زندگی بشر پاسخ‌گوی نیازهای گوناگون اسلام باشد و این احکام و قوانین نماد عملی بندگان حضرت حق است.
علم فقه تنها علمی است که در این راستا به تبیین این احکام پرداخته و در این علم انسان‌ها کیفیت احکام و امتثال و اطاعت اوامر و دستورات شرع مقدس را فرا می‌گیرند و تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی خود را بر اساس وظیفه شرعی اداره می‌کنند.
یکی از بارزترین مصادیق اهتمام به فقه، پرسش کردن از فقهایی است که شایستگی اظهار نظر را داشته و مومنین با رجوع به آنها و سوال از آنا در زمینه‌های مختلف، وظیفه شرعی خود را می‌آموزند. در زمان غیبت امام معصوم(ع) و بنا بر آنچه در توقیع شریف آمده است، باید به حاملان علوم اهل بیت(ع) و روات احادیث مراجعه کرد.
این مجموعه احکام فقهی مورد ابتلا در عتبات عالیات و در جهت سهولت دسترسی عموم و به ویژه روحانیون کاروان‌های عتبات عالیات، تنظیم و تدوین شده و تلاش بر این بوده است که مسائل مورد ابتلا در این سفر جمع‌آوری شود. این کتاب بر اساس فتاوای آیات عظام خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی تنظیم شده است.
در این کتاب، در مواردی که اختلاف فتاوی در آن وجود ندارد اسم آیات عظام بیان نشده است. در مواردی که اختلاف بین فتاوی وجود دارد، بیان فتاوای آیات عظام بر اساس حروف الفبا بوده است. نسبت به فتاوای آیات عظام خامنه‌ای، صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی پس از تنظیم، تایید نیز از دفاتر آن آیات عظام گرفته شده است.
نسبت به فتاوای آیت‌الله العظمی سیستانی از منابع فتاوایی ایشان، منهاج الصالحین، تعلیقه عروه، توضیح المسائل جامع، استفتائات، سایت فارسی و عربی معظم‌له استفاده و در چند مورد از دفتر ایشان سوال شده و نسبت به مواردی که با آیات عظام دیگر اختلاف نظر وجود دارد در پاورقی آدرس داده شده است.
همچنین نکته دیگر درباره این اثر آن است که بنا بر نظر آیت‌الله سیستانی بر اساس آنچه در منهاج الصالحین و تعلیقه عروه بیان شده، انجام مستحبات به قصد رجاء انجام شود.
این اثر در سه بخش تدوین شده است. احکام سفر، احکام مختص به حرم و احکام عزاداری، به ترتیب عناوین بخش‌های این کتاب را شامل می‌شوند. در بخش مربوط به احکام سفر مواردی چون نماز مسافر، کثیرالسفر و حکم آن، قصد اقامت، شرط تحقق قصد اقامت، اجازه شوهر در سفر، اجازه پدر و مادر در سفر، تخییر مسافر بین قصر و تمام در نماز، نماز قضا در سفر و اقتدای مسافر در نماز جماعت آمده است.
در بخش مربوط به احکام مختص به حرم نیز مواردی چون غسل زیارت، استحباب نماز در حرم معصومین(ع)، حفظ حرمت حرم، بردن مهر و قرآن و کتب ادعیه از مسجد و حرم، محاذی و یا مقدم بودن بر قبر امام در نماز، جا گرفتن برای نماز، سجده بر قبر امام معصوم(ع) و تصرف در اموال اهدایی به حرم مشاهده می‌شود.
احکام عزاداری نیز مشتمل بر مطالبی با عناوین پوشیدن لباس سیاه در عزای اهل بیت(ع)، خواندن روضه‌های غیرواقعی و غیرمعتبر، نقل مطالب بی‌مأخذ در عزاداری، کیفیت عزاداری اهل بیت(ع)، استفاده از آلات موسیقی در عزاداری، برهنه شدن در عزاداری تمثال معصومین(ع) و ... است.
پایان‌بخش کتاب به احکام نذر، اجازه شوهر برای نذر زن، نذر روزه در سفر، احکام تربت، زیارت قبور، احکام مساجد و مسجد کوفه، اشیای پیدا شده، احکام بانوان، کمک به متکدیان و محاذات و یا مقدم بودن زن بر مرد در نماز اختصاص پیدا کرده است.
پس از فهرست مطالب درج شده در این کتاب، تطابق موارد مطرح شده با فتاوای آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله العالی)، آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی و آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در قالب دست‌نویس ارائه شده است.
