«واضح» فونتی تحت وب است و توجه به وجوه هنری در آن در اولویت نیست
گروه هنر: فونت قرآنی «واضح» برای سهولت در تایپ قرآن و روخوانی آن در فضای وب طراحی شده است و بیشتر از اینکه به وجوه هنری آن از نقطه نظر زیبایی و خوشنویسی توجه شود، تسریع در نگارش، صفحه‌بندی و خوانش عبارات قرآنی در آن مورد نظر بوده است.
این فونت قرآنی 31 خرداد با حضور مسئولان و کارشناسان فعال در حوزه علوم قرآن و نشر معارف اسلامی در خبرگزاری ایکنا مورد رونمایی قرار گرفت و پس از آن با دو طراح این فونت پیرامون چگونگی شکل‌گیری و طراحی این فونت قرآنی گفت‌و‌گویی صورت گرفت که بر روی خروجی خبرگزاری قرار گرفت.
در بخش دوم گفت‌وگو با این دو طراح و گرافیست در مورد برخی ویژگی‌های این فونت و قابلیتهای کاربردی آن در چاپ و نشر قرآن مطالبی عنوان شد که در ادامه می‌خوانید:
ـ تصور می‌شود با کار بر روی طراحی این فونت قرآنی اشتیاقی در شما به وجود آمده باشد که بخشی از فعالیت‌های هنری خود در زمینه طراحی خط و زمینه‌های مرتبط با آن را به طراح و نوآوری در زمینه خط و فونت قرآنی اختصاص دهید؟
بختیاری‌فرد: به طور حتم با توجه به تخصص و اشرافی که در طول اجرای این پروژه به آن نائل آمدیم و تجاربی که در مسیر تحقیق و پژوهش برای رسیدن به فرم طراحی حروف این فونت به دست آمد، زین پش مشتاق خواهیم بود که در این زمینه پرکار باشیم، حتی امید امامیان در جریان برگزاری مراسم رونمایی از فونت «واضح» شخصاً به من گفت این حوزه قابلیت آن را دارد که به شکل مستقل و بدون اینکه سفارشی از سوی نهاد و گروهی صورت گیرد، تکاپویی در آن داشته باشیم تا در نهایت به دستاوردهای مثبتی در زمینه طراحی فونت‌های جدید دست پیدا کنیم.
امامیان: به طور قطع با توجه به مراحلی که در زمینه طراحی این فونت آن را به انجام رساندیم و دستاوردهای ارزنده‌ای در آن دست داد، اشتیاق ما برای طراحی و فعالیت در حوزه فونت‌های جدید متناسب برای نگارش قرآن بیش از پیش شده است و همان‌طور که اشاره شد در میان کارهایی که زین پس آن را به انجام خواهیم رساند، این مهم را نیز در دستور کار قرار خواهیم داد.
ـ دستاورد شما در زمینه طراحی این فونت با توجه به زمان نسبتاً کوتاه و دور از انتظاری که برای آن صرف کردید، بسیار ارزنده است اما به هر حال خط به عنوان یک عنصر پویا، امری متقن و کامل نیست و تحت شرایط و با توجه به توصیه‌هایی و از نقطه نظر کارشناسی ممکن است در یک سیر تکاملی مورد تحول و تغییر قرار گیرد، تا چه اندازه خود را برای اعمال این تغییرات تا رسیدن به نقطه مطلوب آماده کرده‌اید و خود را در این زمینه مسئول می‌دانید؟
بختیاری‌فرد: این مسئله کاملاً درست است، حتی در مورد خطوط مشهوری همچون نسخ، ثلث و نستعلیق نیز شاهد این تغییر و سیر تحولی هستیم و اینگونه نیست که این خطوط از همان ابتدا وضع شدن با کیفیتی که اکنون شاهد آن هستیم خوشنویسی و نگارش شده‌اند. ما نیز خود را در اعمال تغییرات در مورد این فونت مسئول می‌دانیم و اینگونه نیست که تصور شود این پروژه از نظر ما مختومه است و باید به دنبال کارهای دیگرمان باشیم.
امامیان: تمام کارهای طراحی و اجرای این فونت توسط من و رضا بختیاری‌فرد زیر نظر گروه افق رویداد به انجام رسیده است و طبیعی است که ما در زمینه نقاط ضعف و قوت این فونت مسئول و جوابگو باشیم، چراکه گروه «افق رویداد» ممکن است پروژه‌های دیگری در دست داشته باشد که ما در آن دخالتی نداشته باشیم اما در مورد این فونت همچنان خود را مسئول و جوابگو می‌دانیم و در برابر اظهارنظرات کارشناسی در مورد تغییراتی که باید در زمینه‌ها فنی این فونت اعمال شود، در کارگاه و دفتر ما همیشه بر روی کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه باز است.
ـ یکی از کارشناسان(آقای احمد حاجی شریف) در مراسم رونمایی از این فونت اشاره به این داشت که در طراحی این فونت طراحان باید به دو مقوله توجه داشته باشند؛ یکی بحث کتابت قرآن که به منظور چاپ و نشر قرآن در شمارگان بالا برای روخوانی و قرائت آسان آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و دیگری بحث هنری و خوشنویسی آن که به وجوه زیبایی‌شناسی و طراحی خط می‌پردازد، تا چه اندازه این اظهارنظر را قبول دارید؟
بختیاری‌فرد: این اظهار نظر کاملاً کارشناسی است اما «واضح» فونتی تحت وب است و در آن مسائلی همچون طراحی اپلیکیشن و مسائلی از این دست مورد نظر بوده و در آن وجوه هنری و توجه به مسائل زیبایی‌شناسی کمتر لحاظ شده است و بیشترین تأکید بر طراحی رسم‌الخطی است که قرائت و روخوانی قرآن را آسان و تسریع کند.
امامیان: مسائل زیبایی‌شناسی در طراحی این فونت در اولویت بعدی طراحی ما قرار گرفت و اینگونه نبود که اصلاً ما به آن توجهی نداشته باشیم، حتی ما در طراحی حروف امکاناتی قرار داده‌ایم که از نظر فرم و شکل اجرایی این امکان را به تایپیست بدهد که بتواند از فرم دلخواهی در نگارش حروف استفاده کند، به طور مثال در طراحی حرف «لام»، ما یک نمونه اجرای ساده داریم و یک نمونه اجرای کشیده که به اصطلاح کاسه یعنی قوس لام در آن مقداری بزرگتر است و در مورد حرف «کاف» نیز به قضیه به همین منوال است. با چنین قابلیتی حتی در طراحی صفحه و صفحه‌بندی و اصطلاحاً بستن یک صفحه با واژه و عبارتی خاص، دست نگارنده و تایپیست کاملاً باز است؛ این مبحث در طراحی حروف موسوم به «مرکبات و جایگزین» است که بسته به شرایط سطر نگارشی و طراحی صفحه، نگارنده می‌تواند با استفاده از ابزاری، شکل دیگری از حروف را جایگزین موارد مورد نظر کند.
امیر سجاد دبیریان
