در نشست نقد کتاب «آشنایی اجمالی با همسران پیامبر(ص)» عنوان شد:
دامن زدن به بحث تعدد زوجات پیامبر(ص) بهانه دادن به دست دشمنان است
گروه حوزه‌های علمیه: نشست نقد کتاب «آشنایی اجمالی با همسران پیامبر(ص)» برگزار و در آن عنوان شد که دامن زدن به بحث تعدد زوجات و اثبات بیشتر بودن این زنان تا حد 30 عدد موجب بهانه به دست دشمن برای تاختن به اسلام و پیامبر(ص) است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام و المسلمین سیدحمید روحانی، مولف کتاب آشنایی اجمالی با همسران پیامبر(ص) 18 مرداد در نشست نقد قبل از چاپ این کتاب گفت: یکی از مهمترین مسایل مورد توجه پژوهشگران در هنگام بررسی زندگی پیامبر(ص)، بحث تعدد همسران ایشان است زیرا رسولان صاحب شریعتی مانند حضرت ابراهیم(ع)، و حضرت موسی دارای همسرانی با این تعداد نبوده‌اند و حضرت عیسی نیز اصلا ازدواج نکرده است.
وی افزود: استدلالات مختلفی نیز از سوی متفکران در این زمینه مطرح شده است و بنده سعی کرده‌ام در این اثر به جایگاه ازدواج و جایگاه بانوان در فرهنگ اصیل الهی در مقابل فرهنگ جاهلی بپردازم زیرا در فرهنگ الهی، رسول خدا و دیگر انبیاء مانند انسان‌های دیگر هستند که نیاز به ازدواج دارند.
این محقق و مولف حوزوی با بیان اینکه در فصل اول این اثر به ازدواج در نگاه اسلام وشرایع دیگر پرداخته شده است، عنوان کرد: در این فصل، غریزه جنسی به استناد آیات و روایات مورد پسند بوده است و خدا آن را آفریده پس باید گفت علت انحراف مردم، همان حب مال و جان و عشق نسبت به آن‌هاست.
وی افزود: دو دسته روایات در مورد حب زنان مطرح شده که برخی از آن‌ها «حب النساء» را مذموم و برخی آن را ممدوح دانسته‌اند که برای جمع این روایات باید گفت که هر امری که انسان را به ارتکاب حرام وادار کند یا عاملی در ترک دستورات الهی و فراموشی یاد خدا باشد مذموم است بنابراین حب نساء نیز اگر از راه حرام باشد مذموم است.
روحانی به ذکر برخی اهداف ازدواج از نظر اسلام پرداخت و بیان کرد: حفظ دین، اجرای سنت نبوی، افزایش رزق و روزی و تقدس بخشیدن به ازدواج و تشویق به روابط جنسی در چارچوب دین از جمله مهمترین اهداف است.
نویسنده این کتاب با اشاره به بحث تعدد ازدواج در اسلام اظهار کرد: در ابتدای اسلام ازدواج مردان محدود به چهار ازدواج نبود اما چون مردان از حیث پرداخت نفقه ناتوان هستند و رعایت اعتدال را نکرده‌اند این تعداد محدود شده است.
وی افزود: در برخی روایات از ائمه علت محدودشدن تعدد زوج برای زنان و آزادشدن آن برای مردان حفظ انساب و مواریث است و در روایتی نقل شده که در هر کاری اسراف است مگر در تعدد همسر (چهار همسر) بنابراین هر عملی که مناسب با غریزه انسان باشد و انسان از آن لذت ببرد، حسن است مانند غریزه جنسی که خداوند در ذات انسان قرار داده و مادامی که در راه شریعت و تحت نظر شریعت باشد حسن است.
وی همچنین در مورد دلایل تعدد همسر بیان کرد: جلوگیری از بی بند و باری در ارتباط با زنان، عوامل محیطی و زیستی، وجود نزاعات متعدد، حفظ کیان خانواده، احترام به شان زنان و دختران، و ... از جمله دلایل تعدد ازدواج در صدر اسلام بوده است.
روحانی با اشاره به دلایل ازدواج‌های متعدد پیامبر(ص) تصریح کرد: بسیاری از نویسندگان بر این مطلب اصرار دارند که چون ازدواجات پیامبر بعد از سن جوانی است لذا نیاز جنسی و مسایل شهوی در آن دخالت نداشته است پس باید حکمت‌های دیگری در کار باشد که البته این استدلال دلایل قانع کننده و مصداقی واضح برای آن ارایه نشده است.
وی با طرح این سؤال که کدام ازدواج‌های پیامبر بنابر مصالح سیاسی است اظهار کرد: مهمترین قبیله در جزیرة العرب، قبیله قریش است که تعدادی از همسران پیامبر(ص) از این قبیله بزرگ هستند ولی شواهد نشان می‌دهد که این ازدواج‌ها نقشی در کاهش دشمنی بزرگان این قبیله با پیامبر نداشت حتی در مورد حضرت خدیجه به عنوان با فضیلت ترین زن پیامبر(ص) نیز، این ازدواج در کاهش دشمنی برخی افراد خاندان بنی اسد با پیامبر تاثیری نداشت.
وی با بیان اینکه بانوان پیامبر تقریبا هیچ اثری در حکومت پیامبر (ص) نداشته‌اند به بحث تعداد ازدواجات اشاره و عنوان کرد: در برخی متون تاریخی آمده که پیامبر 9 زن داشتند و خواستگاری زیادی نیز کرده‌اند و برخی زنان نیز خودشان را به پیامبر هبه می‌کردند به گونه‌ای که براساس برخی متون، 30 ازدواج وجود داشته و یا پیامبر به خواستگاری رفته‌اند ولی منجر به ازدواج نشده است.
این محقق با بیان اینکه شهوترانی در چارچوب دین در قالب تعدد زوجات بحث منفی نیست گفت: قبل از اسلام ازدواج تا ۱۰ زن هم بوده و نوعی ولنگاری در این مسئله دیده می‌شده است ولی اسلام آن را محدود کرد.
وی با طرح این سؤال که آیا عمل پیامبر در ازدواج با 9 زن شهوترانی است یا نه، که ما معتقدیم ازدواج در چارچوب شرع، شهوترانی نیست عنوان کرد: در این اثر به موضوعاتی مانند اینکه ازدواج پیامبر با عایشه برای بسط اسلام است؟ و فتنه‌هایی که عایشه میان همسران پیامبر ایجاد کرد مورد بحث قرار گرفته است از جمله اینکه در جریان تشکیل حزب عایشه در مقابله با امام علی(ع)، نیز فقط سوده و حفصه در حزب او بودند و دیگر زنان پیامبر مشارکتی در این کار نداشتند.
وحانی ادامه داد: یکی از مطالبی که من مصر هستم و در کتاب نیز مورد توجه قرار گرفته، تاثیرپذیری اعراب از یهودیت بود که زن موجودی ابزاری و غیرقابل ترحم است ولی پیامبر خواست این مسئله را جهت بدهد همچنین هدف دیگر من این بوده است که حضرت خدیجه(س) به عنوان ام المومنین معرفی شود.
روحانی همچنین با اشاره به سخنان برخی مبنی بر عدم استناد به برخی روایات تصریح کرد: اینکه بحث‌های تاریخی قابل استناد هستند یا نه باید به صورت مستقل بحث شود و فرض من بر این بوده که مشهورات تاریخی مورد لحاظ قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه هیچ مصداقی وجود ندارد که پیامبر ازدواجی کرده باشد که با آن اسلام توسعه یافته باشد به برخی مشهورات اشتباه تاریخی پرداخت و افزود: در بسیاری از مراکز حوزوی و دانشگاهی، سن حضرت خدیجه(س) را 40 سال می‌دانند ولی این شهرت اشتباهی است که نمی‌توان به لحاظ تاریخی نیز آن ر رد کنیم.
همچنین آیت‌الله نجم الدین طبسی در سخنانی به نقد این مطالب پرداخت و گفت: این رساله را مدتی قبل دیده‌ام و مولف زحمت زیادی در این خصوص کشیده است و کلیت کار خوب است ولی اشکال جدی کار این است که چرا مصر هستیم که تعداد زنان پیامبر را به 30 عدد برسانیم چون تالی فاسد دارد.
وی افزود: این مسئله کمک به دشمنان پیامبر است که دائما درصدد یافتن بهانه‌های جدید برای تاختن به پیامبر هستند همان طور که در مورد امام حسن مجتبی(ع) تا 700 زن بیان شده است.
طبسی بیان کرد: بیان شده پیامبر قصد ازدواج با برخی زنان داشتند ولی فراهم نشد بنابراین تمایل برای خواستگاری از یک فرد دلیل بر ازدواج با او نیست.
وی اظهار کرد: مولف هدفش اگر احیای سنت ازدواج است چطور ممکن است گفته شود پیامبر 30 مورد ازدواج داشته و در این حال ازدواج فقط برای پیامبر مجاز است در صورتی که اسلام ازدواج را محدود کرده است ضمن اینکه در صدر اسلام ازدواج رواج بیش از حد هم داشته است و هر فردی چندین زن می گرفته است.
طبسی با اشاره به جعل حدیث در زمان بنی امیه عنوان کرد: قلم در دست بنی امیه بوده است به همین دلیل از حضرت خدیجه که 40 سال با پیامبر بوده یک روایت نیست ولی از عایشه که مدت کوتاهی با پیامبر بود دو هزار روایت ذکر شده که نشان می دهد در این مسئله عمدی در کار است.
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین غیب غلامی، استاد حوزه و ناقد جلسه گفت: مطالب خوبی از سوی مولف به دست آمده است که از لحاظ متون کامل است ولو اینکه نظرات اصلاحی بر آن داریم.
وی افزود: الان ما در جنگ اعتقادی با گروه‌ها و افکار و مذاهب هستیم لذا نباید بهانه به دست دیگران بدهیم و اگر بخواهیم در این موقعیت هدف غایی اگر مغفول عنه باشد خسارت ایجاد می‌کند.
این مدرس حوزه با اشاره به بحث 30 زن برای پیامبر(ص) ادامه داد: بنی امیه و اعداء ائمه(ع) در سیر تاریخ‌نویسی دست داشته‌اند لذا اگر روایتی سند درستی هم داشته باشد نباید گول این مسایل را بخوریم و به تاریخ هایی استناد کنیم که باعث وهن پیامبر است.
غیب غلامی تصریح کرد: مقرب بودن مروان و پدر مروان توسط عثمان همه دستی برای توجیه ارکان جور بود که نباید مورد غفلت قرار گیرد. روایات بخاری در بیانی که عبدالله بن زبیر و عمر دارند در مورد شخصیت عثمان کافی است و نشان می دهد بنی امیه در این جریانات دست داشته‌اند.
این استاد حوزه ادامه داد: با اثبات تعدد زوجات اعم از قلیل یا کثیر وجهی که در ذهن مولف است که اصلاح جامعه بوده و یا نیت خیر، چیزی را حل نخواهد کرد و در ذهن عمومی برداشت ظاهری از این موضوع خواهد شد.
وی افزود: در باب تعدد ازدواج برای حضرت اگر بتوانیم از این موقعیت استفاده کنیم و مثلا مباحثی مانند اینکه عایشه بکر بوده و ... یا اینکه صفیه بنت حی با آن همه مشکلات و زخم زبان های عایشه و حصفه سزاوار است که در حزب عایشه قرار گیرد؟ بررسی شود؛ مفیدتر است تا اینکه بحث 30 ازدواج را برای رسول خدا اثبات کنیم.
این محقق حوزه بیان کرد: گاهی کسی چندین جلد کتاب می‌نویسد تا هدف و غرض اصلی خود را بیاورد مانند آنچه عبدالرزاق در مورد فدک و حضرت زهرا بیان کرده و حتی سبب شده تا برخی او را شیعه بدانند.
وی اظهار کرد: اگر در این نوشته حق حضرت خدیجه کبری و حق مطلب در باب عایشه بیان شود بسیار مفید است و هدف مقدس خواهد شد لذا نباید طوری حرکت کنیم که ضربه بخوریم زیرا با سوابقی که ما از بنی امیه داریم نباید زیر بار هر حرف تاریخی برویم و باید مدار را قرآن و سنت قرار دهیم و در این راه جهاد کنیم.
این محقق افزود: ما هرگز نباید زیر بار اشتباهات تاریخی برویم زیرا وظیفه ما امر به معروف و نهی از منکر است و وظیفه جدل هم با آنان نداریم به عنوان مثال همین کتب سته اهل سنت در 50 سال حکومت متوکل عباسی نوشته شده است و نمی توان به همه روایات استناد کرد.
