چالش‌ها و موانع تقویت جلسات قرآنی مساجد
یک کارشناس در حوزه مباحث مسجدی، با اشاره به چالش‌ها و موانع تقویت جلسات قرآنی مساجد، گفت: نبود امکانات سخت‌افزاری به‌روز در بحث تولید نرم افزارهای قرآنی از جمله موانعی است که در عرصه آموزش قرآن در مساجد با آن روبرو هستیم.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) شبستان نوشت: محمدعلی موظف رستمی با اشاره به آیات متعدد قرآن کریم در رابطه با اهمیت جایگاه مساجد، گفت: در قرآن کریم بر عمران سخت‌افزاری و معنوی مساجد تاکید بسیاری شده است، به طوری که در آن آمده است «أَقيمُوا وُجُوهَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ» این آیه از همگان می‌خواهد که نگاه ویژه‌ای نسبت به جایگاه مسجد داشته باشند.
وی بیان کرد: مساجد در طول تاریخ بستر و جایگاه ترویج قرآن کریم بوده‌اند و اولین کتابی که به مسجد وارد شد، قرآن کریم بوده است و مراجعه به قرآن کریم در مساجد ترویج و گسترش یافت و رسول گرامی اسلام (ص) در طول عمر خویش، اقدام به اعزام قاریان برجسته قرآنی و هیئت تبلیغ به دیگر نقاط دنیا کردند، به همین جهت ارتباطی تنگاتنگ و نزدیکی میان قرآن و مسجد وجود دارد، به گونه‌ای که از یکدیگر تفکیک ناپذیرند.
نویسنده کتاب «تعالی فرهنگی مسجد و نماز؛ راه‌کارها ـ طرح‌ها» با تاکید بر فراهم شدن بستر توسعه و ترویج قرآن کریم در مساجد، اظهار کرد: شیوه تبلیغ پیامبر (ص) بهره‌گیری از قرآن کریم بوده است و معتقدم در عرصه ترویج دین نمی‌توانیم اصل تفکیک‌ناپذیری بین قرآن و مسجد را در نظر نگیریم و باید همواره بین این دو یک ارتباط قوی که لازم و ملزوم یکدیگر هستند را در نظر گرفت.
موظف رستمی با اشاره به چالش‌هایی که به عنوان ناهماهنگی و نارسایی در زمینه برگزاری جلسات قرآنی مطرح است، گفت: یکی از عوامل این نارسایی‌ها، نبود امکانات سخت‌افزاری و تکنولوژی روز در تولید نرم‌افزارهای مرتبط با آن‌ها است.
وی ادامه داد: امروزه برخی موسسات قرآنی، سازمان‌ها و نهادهای دولتی، نرم‌افزارهایی قرآنی مرتبط با بحث آموزش قرآن کریم و روخوانی و روانخوانی آن تولید کرده‌اند، اما مساجد محدودی در کشور از این امکانات و فناوری نوین برای آموزش قرآن کریم استفاده می‌کنند.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، موضوع عدم حضور استادان مجرب آموزشی که بتوانند با روش‌های نوین و کاربردی در مساجد به آموزش قرآن بپردازند را یکی از دیگر چالش‌هایی نام برد که در این عرصه وجود دارند و افزود: مساجد محدودی در بحث آموزش قرآن فعال هستند و امروز در اغلب این خانه‌های خدا این موضوع به صورت سنتی انجام می‌شود.
موظف رستمی، خاطر نشان کرد: با توجه به نگاه نوین و به‌روز جوانان، امروز با اداره سنتی جلسات قرآنی نمی‌توان، زمینه‌ساز تعمیق‌بخشی آموزش‌های قرآنی در جوانان بود، اگر چه در گذشته نگاه‌ها و آموزش‌ها در این زمینه به صورت سنتی بود، اما امروز، این نگاه سنتی نمی‌تواند تاثیرگذار باشد به ویژه آنکه قشر جوان و نوجوان با انواع و اقسام روش‌های نوین آشنا شده‌اند و با فناوری‌های روز مرتبط هستند به همین خاطر باید در آموزش‌ها به سمتی پیش رویم که در راستای گرایش‌های جوانان باشند.
حضور افرادی با حداقل اطلاعات قرآنی در مساجد
وی یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی مساجد را حضور افرادی با حداقل اطلاعات قرآنی در آن‌ها دانست و گفت: با وجود چنین افرادی تنها می‌توان به پرسش‌هایی در زمینه روانخوانی و تجوید قرآن پاسخ داد، اما در حال حاضر در اغلب مساجد حضور، یک نفر کارشناس قرآنی پاسخگو برای افراد نیازمند به فراگیری و آموزش قرآن کریم در آن‌ها احساس می‌شود.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، افزود: اگرچه حضور افرادی مسن که به شکلی سنتی، به مردم قرآن آموزش می‌دهند، در مساجد لازم است اما افرادی که آموزش‌های نوین به جوانان ارایه دهند، در این عرصه تعدادشان بسیار کم است.
موظف رستمی، چالش دیگر در زمینه آموزش قرآن را عدم ارتباط و همکاری میان موسسات و کانون‌های قرآنی با مساجد برشمرد و ادامه داد: با توجه به اینکه باید پیوند عمیقی بین مساجد و قرآن وجود داشته باشد، متاسفانه امروز شاهد این هستیم که موسسات قرآنی از فضای مساجد دور هستند، در حالی که باید مساجد خاستگاه آموزش‌های قرآنی شوند.
وی ادامه داد: معتقدم اگر این پیوند با مساجد برقرار و حفظ شود به نحوی که تعاملی فراگیر میان موسسات قرآنی و مثلا فرهنگسراها برقرار شود، زمینه فعال‌سازی بسیاری از مساجد نیز فراهم می‌شود.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، اظهار کرد: وقتی خانواده‌ها فرزندان‌شان را به حضور در برنامه‌های قرآنی تشویق می‌کنند، در نگاه اول توجه‌شان به مساجد است و این موضوع یکی از دلایلی است که برنامه‌های قرآنی مساجد باید تقویت شوند.
موظف رستمی، بر لزوم برگزاری مسابقات قرآنی در رشته‌های مختلف در سطوح کشوری، روستایی و مناطق محروم و دیگر استان‌ها در سطح مساجد تاکید کرد و گفت: از این طریق می‌توان استعدادهای قرآنی را شناسایی کرد و در مرحله بعد به استعدادهای شناسایی شده، آموزش های لازم را ارایه داد، تا مسئولیت‌های قرآنی مختلف به این افراد سپرده شوند.
فقدان کتاب‌هایی هدفمند و جهت‌دار در ارتباط با آموزش قرآن کریم
وی به فقدان کتاب‌هایی هدفمند و جهت‌دار در ارتباط با آموزش قرآن کریم از مرحله مبتدی تا پیشرفته در مساجد اشاره کرد و گفت: در این زمینه می‌توان با تجهیز شبستان مساجد به کتابخانه‌های باز و تهیه کتبی در این زمینه، آموزش‌هایی هدفمند به مخاطبان ارایه داد.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، ادامه داد: متاسفانه بسیاری از مساجد ما فاقد مبتدی‌ترین و حداقل‌ترین کتاب‌ها در زمینه آموزش قرآن کریم هستند.
موظف رستمی با ابراز خرسندی از اجرای طرح تلاوت نور در مساجد از سوی ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور و نیز اهتمام به توجه تفسیر و مفاهیم قرآن کریم در برخی از مساجد، گفت: توجه به محتوای قرآن باید افزایش یابد زیرا با برگزاری جلسات تفسیر قرآن کریم می توانیم مفاهیم آن را به افراد منتقل کنیم.
برقراری ارتباط مستقیم با چهره های قرآنی
وی بر لزوم برقراری ارتباط مستقیم با چهره‌های قرآنی تاکید کرد و گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی و برنامه‌ریزی از راه دور، به صورت مستقیم و مستمر برای ارتقای سطح آگاهی افرادی که به صورت سنتی اقدام به آموزش قرآن کریم می‌کنند، نیز باید مورد توجه قرار گیرد زیرا با کار کارشناسی و برگزاری دوره‌های مختلف در این زمینه می‌توان سطح آموزش آنان را ارتقا داد و در ادامه برای آموزش قرآن در مساجد از وجود این افراد استفاده کرد.
این کارشناس مباحث مسجدی ادامه داد: از دیگر عناصر جلسات قرآنی، بیان جذاب مربیان قرآنی است، زیرا به نظر من باید از روشی جذاب برای انتقال مفاهیم و تفسیر قرآن استفاده کرد.
استفاده از شیوه‌های انگیزشی و تشویقی برای مخاطبان
موظف رستمی بر لزوم استفاده از شیوه‌های انگیزشی و تشویقی برای مخاطبان برای حضور در جلسات قرآنی، تاکید کرد و افزود: کلاس‌های متعددی در مساجد برگزار می‌شوند که بسیاری از آن‌ها پرطرفدار هستند و استفاده از روش‌های تشویقی، ترغیبی و انگیزشی متناسب با نیاز هر منطقه، محله و استان می تواند در افزایش تعداد این کلاس‌ها تاثیرگذار باشد.
وی تشکیل هسته‌های قرآنی در مساجد را یکی دیگر از اقداماتی دانست که در راستای تقویت جلسات قرآنی مساجد لازم است و ادامه داد: تشکیل هسته‌های قرآنی، موجب داشتن نگاه تخصصی به قرآن کریم است، بنابراین باید با مدیریت امام مسجد و کانون‌های قرآنی این محموعه‌ها را تشکیل داد و فعال کرد و زمینه‌ساز ارتقای دانش فعالان تبلیغ و ترویج قرآن کریم در مساجد شد.
وی بیان کرد: مساجد در طول تاریخ بستر و جایگاه ترویج قرآن کریم بوده‌اند و اولین کتابی که به مسجد وارد شد، قرآن کریم بوده است و مراجعه به قرآن کریم در مساجد ترویج و گسترش یافت و رسول گرامی اسلام (ص) در طول عمر خویش، اقدام به اعزام قاریان برجسته قرآنی و هیئت تبلیغ به دیگر نقاط دنیا کردند، به همین جهت ارتباطی تنگاتنگ و نزدیکی میان قرآن و مسجد وجود دارد، به گونه‌ای که از یکدیگر تفکیک ناپذیرند.
نویسنده کتاب «تعالی فرهنگی مسجد و نماز؛ راه‌کارها ـ طرح‌ها» با تاکید بر فراهم شدن بستر توسعه و ترویج قرآن کریم در مساجد، اظهار کرد: شیوه تبلیغ پیامبر (ص) بهره‌گیری از قرآن کریم بوده است و معتقدم در عرصه ترویج دین نمی‌توانیم اصل تفکیک‌ناپذیری بین قرآن و مسجد را در نظر نگیریم و باید همواره بین این دو یک ارتباط قوی که لازم و ملزوم یکدیگر هستند را در نظر گرفت.
موظف رستمی با اشاره به چالش‌هایی که به عنوان ناهماهنگی و نارسایی در زمینه برگزاری جلسات قرآنی مطرح است، گفت: یکی از عوامل این نارسایی‌ها، نبود امکانات سخت‌افزاری و تکنولوژی روز در تولید نرم‌افزارهای مرتبط با آن‌ها است.
وی ادامه داد: امروزه برخی موسسات قرآنی، سازمان‌ها و نهادهای دولتی، نرم‌افزارهایی قرآنی مرتبط با بحث آموزش قرآن کریم و روخوانی و روانخوانی آن تولید کرده‌اند، اما مساجد محدودی در کشور از این امکانات و فناوری نوین برای آموزش قرآن کریم استفاده می‌کنند.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، موضوع عدم حضور استادان مجرب آموزشی که بتوانند با روش‌های نوین و کاربردی در مساجد به آموزش قرآن بپردازند را یکی از دیگر چالش‌هایی نام برد که در این عرصه وجود دارند و افزود: مساجد محدودی در بحث آموزش قرآن فعال هستند و امروز در اغلب این خانه‌های خدا این موضوع به صورت سنتی انجام می‌شود.
موظف رستمی، خاطر نشان کرد: با توجه به نگاه نوین و به‌روز جوانان، امروز با اداره سنتی جلسات قرآنی نمی‌توان، زمینه‌ساز تعمیق‌بخشی آموزش‌های قرآنی در جوانان بود، اگر چه در گذشته نگاه‌ها و آموزش‌ها در این زمینه به صورت سنتی بود، اما امروز، این نگاه سنتی نمی‌تواند تاثیرگذار باشد به ویژه آنکه قشر جوان و نوجوان با انواع و اقسام روش‌های نوین آشنا شده‌اند و با فناوری‌های روز مرتبط هستند به همین خاطر باید در آموزش‌ها به سمتی پیش رویم که در راستای گرایش‌های جوانان باشند.
حضور افرادی با حداقل اطلاعات قرآنی در مساجد
وی یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی مساجد را حضور افرادی با حداقل اطلاعات قرآنی در آن‌ها دانست و گفت: با وجود چنین افرادی تنها می‌توان به پرسش‌هایی در زمینه روانخوانی و تجوید قرآن پاسخ داد، اما در حال حاضر در اغلب مساجد حضور، یک نفر کارشناس قرآنی پاسخگو برای افراد نیازمند به فراگیری و آموزش قرآن کریم در آن‌ها احساس می‌شود.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، افزود: اگرچه حضور افرادی مسن که به شکلی سنتی، به مردم قرآن آموزش می‌دهند، در مساجد لازم است اما افرادی که آموزش‌های نوین به جوانان ارایه دهند، در این عرصه تعدادشان بسیار کم است.
موظف رستمی، چالش دیگر در زمینه آموزش قرآن را عدم ارتباط و همکاری میان موسسات و کانون‌های قرآنی با مساجد برشمرد و ادامه داد: با توجه به اینکه باید پیوند عمیقی بین مساجد و قرآن وجود داشته باشد، متاسفانه امروز شاهد این هستیم که موسسات قرآنی از فضای مساجد دور هستند، در حالی که باید مساجد خاستگاه آموزش‌های قرآنی شوند.
وی ادامه داد: معتقدم اگر این پیوند با مساجد برقرار و حفظ شود به نحوی که تعاملی فراگیر میان موسسات قرآنی و مثلا فرهنگسراها برقرار شود، زمینه فعال‌سازی بسیاری از مساجد نیز فراهم می‌شود.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، اظهار کرد: وقتی خانواده‌ها فرزندان‌شان را به حضور در برنامه‌های قرآنی تشویق می‌کنند، در نگاه اول توجه‌شان به مساجد است و این موضوع یکی از دلایلی است که برنامه‌های قرآنی مساجد باید تقویت شوند.
موظف رستمی، بر لزوم برگزاری مسابقات قرآنی در رشته‌های مختلف در سطوح کشوری، روستایی و مناطق محروم و دیگر استان‌ها در سطح مساجد تاکید کرد و گفت: از این طریق می‌توان استعدادهای قرآنی را شناسایی کرد و در مرحله بعد به استعدادهای شناسایی شده، آموزش های لازم را ارایه داد، تا مسئولیت‌های قرآنی مختلف به این افراد سپرده شوند.
فقدان کتاب‌هایی هدفمند و جهت‌دار در ارتباط با آموزش قرآن کریم
وی به فقدان کتاب‌هایی هدفمند و جهت‌دار در ارتباط با آموزش قرآن کریم از مرحله مبتدی تا پیشرفته در مساجد اشاره کرد و گفت: در این زمینه می‌توان با تجهیز شبستان مساجد به کتابخانه‌های باز و تهیه کتبی در این زمینه، آموزش‌هایی هدفمند به مخاطبان ارایه داد.
این کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد، ادامه داد: متاسفانه بسیاری از مساجد ما فاقد مبتدی‌ترین و حداقل‌ترین کتاب‌ها در زمینه آموزش قرآن کریم هستند.
موظف رستمی با ابراز خرسندی از اجرای طرح تلاوت نور در مساجد از سوی ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور و نیز اهتمام به توجه تفسیر و مفاهیم قرآن کریم در برخی از مساجد، گفت: توجه به محتوای قرآن باید افزایش یابد زیرا با برگزاری جلسات تفسیر قرآن کریم می توانیم مفاهیم آن را به افراد منتقل کنیم.
برقراری ارتباط مستقیم با چهره های قرآنی
وی بر لزوم برقراری ارتباط مستقیم با چهره‌های قرآنی تاکید کرد و گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی و برنامه‌ریزی از راه دور، به صورت مستقیم و مستمر برای ارتقای سطح آگاهی افرادی که به صورت سنتی اقدام به آموزش قرآن کریم می‌کنند، نیز باید مورد توجه قرار گیرد زیرا با کار کارشناسی و برگزاری دوره‌های مختلف در این زمینه می‌توان سطح آموزش آنان را ارتقا داد و در ادامه برای آموزش قرآن در مساجد از وجود این افراد استفاده کرد.
این کارشناس مباحث مسجدی ادامه داد: از دیگر عناصر جلسات قرآنی، بیان جذاب مربیان قرآنی است، زیرا به نظر من باید از روشی جذاب برای انتقال مفاهیم و تفسیر قرآن استفاده کرد.
استفاده از شیوه‌های انگیزشی و تشویقی برای مخاطبان
موظف رستمی بر لزوم استفاده از شیوه‌های انگیزشی و تشویقی برای مخاطبان برای حضور در جلسات قرآنی، تاکید کرد و افزود: کلاس‌های متعددی در مساجد برگزار می‌شوند که بسیاری از آن‌ها پرطرفدار هستند و استفاده از روش‌های تشویقی، ترغیبی و انگیزشی متناسب با نیاز هر منطقه، محله و استان می تواند در افزایش تعداد این کلاس‌ها تاثیرگذار باشد.
وی تشکیل هسته‌های قرآنی در مساجد را یکی دیگر از اقداماتی دانست که در راستای تقویت جلسات قرآنی مساجد لازم است و ادامه داد: تشکیل هسته‌های قرآنی، موجب داشتن نگاه تخصصی به قرآن کریم است، بنابراین باید با مدیریت امام مسجد و کانون‌های قرآنی این محموعه‌ها را تشکیل داد و فعال کرد و زمینه‌ساز ارتقای دانش فعالان تبلیغ و ترویج قرآن کریم در مساجد شد.
