نحوه ایجاد انگیزش روانی در دانشجویان

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، الهه حجازی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تهران در نشست علمی سبک و فرهنگ یادگیری در آموزش دانشگاهی که ظهر امروز از سوی جهاد دانشگاهی برگزار شد به تشریح نحوه ایجاد انگیزش در یادگیری اساتید و دانشجویان پرداخت.

وی با بیان اینکه استادی که در کلاس حاضر می‌شود باید انتظارات مشخص و واضحی داشته باشد، اظهار کرد: علاوه بر این انتظارات باید مدام اطلاعات جدیدی را به همراه خود داشته و برای یادگیری مطالب جدید خود را همچون دانشجو تصور کرده تا بتواند تدریس و آموزش خود را با کیفیت ارائه دهد.

وی با تاکید بر ایجاد جو حمایتی توسط استاد عنوان کرد: دانشجو باید در سر کلاس احساس راحتی کرده و فشار را بر خود حس نکند از این رو باید اجازه دیده شدن و ارائه افکار خود را داشته باشد به همین دلیل یکی از محاسن دانشگاه امکان نقد کردن است.

حجازی با تاکید بر اهمیت پذیرش همدیگر گفت: این مسئله باید از دبستان آغاز شود از سوی دیگر دانشجویان ما با باورهای مذهبی، جنسیت، قومی در سر کلاس‌ها حاضر می‌شوند. هنر یک معلم این است که بتواند این فضا را کنترل کرده و از طریق این تفاوت‌ها انگیزش را در میان دانشجویان ایجاد کرده تا کلاس او کلاس پویایی باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: در انگیزش استاد و سبک تدریس او عواملی نقش دارند یکی از این عوامل فرهنگ سازمانی است؛ هر چه فرهنگ سازمانی قوی و فشار از بالا به پائین زیاد باشد یا تدریس وابسته به طرح درس باشد کلاس بی کیفیت و اطلاعات ارائه داده شده سطح پائین است از سوی دیگر ممکن است بر حسب تصادف در دانشکده‌ای که دارای یک مدیر کنترل کننده است فرسودگی شغلی و بی‌انگیزگی را در میان هیئت علمی شاهد باشیم، در دانشگاه استاد باید اختیار علم داشته تا پویایی را با خود به میان کلاس‌ها بیاورد.

وی تاکید کرد: یاد گیرنده نیز همانگونه که عنوان شد دارای جنسیت، مذهب، قومیت و یا حتی ملیت دیگری است که به همراه باورهای که دارد بر سر کلاس حضور پیدا می‌کند. سه عامل خودمختاری، شایستگی و ارتباط مناسب بر موفقیت او تاثیر می‌گذارد. فرد خودمختار رفتاری را انتخاب می‌کند تا احساس کند توانایی انجام آن رفتار را دارد. استاد باید جوی را فراهم کند تا دانشجو احساس خودمختاری داشته و انگیزش لازم را برای یادگیری در خود به وجود آورد.

وی ادامه داد: خود مختاری به معنی هرج و مرج نیست، بلکه به معنای فراهم آوردن فرصت‌های نو است؛ نیاز به شایستگی نیز همانند خود مختاری و خود کار آمدی است. در این میان فرد احساس می‌کند با چالش‌های گوناگونی روبرو شده اما می‌تواند آن را حل کند. ما با شایستگی به دنیا نمی‌آییم بلکه باید آن را کسب کنیم تا کار آمد بود و آن را در خود حس کنیم. یک معلم باید فرصت موفقیت را در اختیار یادگیرنده قرار دهد این فرصت موجب احساس شایستگی در میان یادگیرنده شده و انگیزه لازم را برای موفقیت به یادگیرنده می‌دهد.

این روانشناس تاکید کرد: وقتی اعتماد و بازخورد مثبت از شایستگی به دانشجو داده می‌شود نیاز به شایستگی برطرف شده و حس کارآمدی را در او به وجود می‌آوریم.

حجازی یاد آور شد: یک نیاز مهم دیگری هم وجود دارد که بر امر انگیزش و یادگیری تاثیر بسیار زیادی دارد این نیاز ارتباط مناسب است که بر روی تصمیم گیری نیز اثر می‌گذارد. اگر دانشجو و استاد همدیگر را بپذیرند فرصتی است برای نوآوری و موفقیت، اگر احساس ارتباط بین خود دانشجویان و دانشجو و استاد مثبت باشد، هیچ دانشجویی از سر کلاس فرار نمی‌کند.

عضو هیئت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی عنوان کرد: یک دانشگاهی وقتی احساس امنیت می‌کند که احساس خود مختاری، شایستگی و داشتن ارتباط موفق و مناسب را داشته باشد.با این وجود، انگیزش لازم برای یادگیری در او به وجود خواهد آمد.

این استاد دانشگاه در ادامه به اهمیت نگرش به زمان در ایجاد انگیزه برای موفقیت پرداخت و گفت: طی تحقیقی که راجع به زمان از سوی یکی از دانشجویان دکترا انجام شد، نگرش به سه زمان گذشته، حال و آینده و تاثیر آن بر روی فعالیت‌های تحصیلی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بررسی شد.

وی ادامه داد: نگرش به زمان تحت تاثیر شرایط فرهنگی و بافت‌های مختلف است. این زمان‌ها شامل آینده مثبت، مبهم، حال لذت‌گرا، حال منفی، گذشته مثبت و گذشته منفی بود. از سویی پذیرش گذشته نیز نگرش مثبت به زمان تلقی شد. در رابطه با این تفاوت‌ها آینده مثبت تحت تاثیر عواملی مانند خود کارآمدی، خود مختاری، روابط گرم و صمیمی توام با احساس مشارکت و همراهی شد، دانشجویانی که خود مختاری دارند روابط خوبی داشته و احساس شایستگی کرده و در نتیجه نگرش مثبتی به آینده دارند. نگرش مثبت با تلاش، امیدواری،انگیزش و پذیرش پدیده‌های نو همراه است.

حجازی بیان کرد: آینده مبهم با شکست در ارتباط مستقیم است آینده مبهم تحت تاثیر تقدیر گرای، ابهام داشتن،ناامیدی و ... است که در ایجاد انگیزه برای یادگیری نقش منفی دارد.

وی با بیان اینکه گذشته منفی نیز با امیدواری و انگیزش تحصیلی رابطه منفی دارد گفت: از سوی دانشجویانی که این احساس را دارند نسبت به گذشته یک دید منفی دارند امکان شکست و بی انگیزگی در میان آنها بالا بوده و از سوی دیگر دانشجویانی را که گذشته را می‌پذیرند آن را مدیریت کرده و با خود مختاری، کارآمدی، احساس همراهی و مشارکت و روابط گرم خود در خدمت تلاش و انگیزش قرار می‌دهند.

حجازی بیان کرد: حال منفی نیز متاثر از تقدیر گرای و ابهام در آینده است که با انگیزش تحصیلی، تلاش و امیدواری رابطه مثبت دارد چنانکه افرادی که نگرش آنان به زمان شامل حال منفی است همواره در موفقیت احساس شکست می‌کنند.

وی افزود: حال لذت گرا نیز تحت تاثیر خود کارآمدی، احساس همراهی، مشارکت و روابط گرم قرار دارد فردی که نگرش او لذت گرا است با امیدواری، تلاش و انگیزش تحصیلی موفقیت خود را رقم می‌دهد.

حجازی یاد آور شد: ارضای نیازهای خودمختاری، شایستگی و ارتباط مناسب با قرار گرفتن در بافت حمایت‌گر می‌تواند انگیزش مثبت را در دانشجویان ایجاد کند.